بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

بۇلىڭعىر دۇنيەگە ءۇمىت باعىشتاپ، ادامزاتتىڭ العا باسۋ باعىتى جونىندە ىزدەنىس جاسادى (بەيبىتشىلىك ءۇنى)

2024.05.13 14:08     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى رەتكى ەۆروپاداعى ساپارى ارقىلى دۇنيە ءجۇزى جۇڭگونىڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاۋداعى، بىرگە دامۋدى جەبەۋدەگى ءىرى ەلدىك جاۋاپكەرلىگىن تاعى ءبىر رەت كوردى.

  ”قازىر دۇنيە ءجۇزى ەلەۋلى سىن - سايىسقا ءدوپ كەلىپ، حالىقارالىق جاعداي شەشۋشى بۇرىلىس تۇيىنىندە تۇر، فرانسيا مەن ەۆروپا وداعى بۇرىنعى ءارقانداي كەزدەگىدەن دە جۇڭگومەن سەلبەستىكتى كۇشەيتۋگە اناعۇرلىم مۇقتاج بولىپ وتىر، بۇل ەۆروپانىڭ بولاشاعىنا سايادى“، ”ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، جۇڭگو كۇللى دۇنيە ءجۇزىن جالت قاراتقان تابىستارعا قول جەتكىزىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋى مەن العا باسۋىنداعى ماياكقا اينالىپ، حالىقارالىق ىستەردە كۇن سايىن ماڭىزدى باسشىلىق رولىن ساۋلەلەندىرۋدە“، ”جۇڭگو − دۇنيە ءجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋ جاعدايىنداعى ماڭىزدى جانە بەلسەندى كۇش“... ءتوراعا شي جينپيڭ ۇسىنىس بويىنشا فرانسيادا، سەربيادا، ۆەنگريادا مەملەكەتتىك ساپاردا بولعان كەزدە، ءۇش ەلدىڭ باسشىلارى جۇڭگونىڭ حالىقارالىق ىستەردە بەلسەندى رول اتقارعانىن تۇراقتاندىراتىندارىن جانە قولدايتىندارىن ءبىلدىردى.

  قازىر دۇنيە ءجۇزىنىڭ جەر - جەرىندە بىلىقپالىق ءجيى تۋىلىپ، قولامتالى ماسەلەلەر كۇردەلى دە قيىن بولىپ، حاۋىپ - قاتەر، سىن - سايىس ىركەس - تىركەس تۋىلىپ وتىر. اسىرەسە، ۋكراينا داعدارىسى ەكى جىلدان استام ۋاقىت سوزىلدى، ەۆروپانىڭ بەيبىتشىلىگى مەن حاۋىپسىزدىگى جول ايرىعىنا جەتتى، اداسۋ جانە مازاسىزدانۋ نىسايى جاپپاي جوعارىلادى، جۇڭگونىڭ داعدارىستى شەشۋگە، بەيبىتشىلىكتى جۇزەگە اسىرۋعا جۇڭگو اقىل - پاراساتىن، جۇڭگو جوباسىن ازىرلەۋىن ءۇمىت ەتەمىز. ءتوراعا شي جينپيڭ تاياۋ جىلداردان بەرى دۇنيە جۇزىلىك دامۋ باستاماسىن، دۇنيە جۇزىلىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن، دۇنيە جۇزىلىك وركەنيەت باستاماسىن العا قويدى، بۇل حالىقارالىق قوعامنىڭ بەيبىتشىلىككە تالپىنۋ، دامۋدى كوزدەۋ، سەلبەستىكتى جەبەۋ سىندى جالپىلىق تالابىنا ۇيلەسىپ، ەۆروپا ەلدەرى باسشىلارىنىڭ وسكەلەڭ القاۋىنا يە بولدى.

  سەربيانىڭ زۇڭتۇڭى ۆۋچيچ مىنانى ءبىلدىردى: ”سەربيا جاق ءتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان دۇنيە جۇزىلىك دامۋ باستاماسىن، دۇنيە جۇزىلىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن، دۇنيە جۇزىلىك وركەنيەت باستاماسىن باتىل قولدايدى ءارى وعان بەلسەنە ات سالىسادى، جۇڭگو جاقپەن كوپ جاقتى ستراتەگيالىق ىستەستىكتى جيىلەتەدى، زورەكەرلىككە، وكتەمدىككە بىرگە قارسى تۇرادى، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى ۋستاۆىنىڭ ءتۇبىرلى ماقساتىن قورعايدى، حالىقارالىق ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى جاقتايدى“. ۆەنگريانىڭ زۇڭتۇڭى شۋيۋك بىلاي دەدى: ” ءتوراعا شي جينپيڭ دۇنيە جۇزىلىك دامۋ باستاماسىن، دۇنيە جۇزىلىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن، دۇنيە جۇزىلىك وركەنيەت باستاماسىن العا قويىپ، حالىقارالىق تىلدەسۋدى، سەلبەستىكتى كۇشەيتۋدى دارىپتەدى، بۇل قازىر دۇنيە ءجۇزى ءدوپ كەلىپ وتىرعان ءتۇرلى سىن - سايىستى شەشۋدە، توپقا ءبولىنىپ قارسىلاسۋدان ساقتانۋدا توتەنشە ماڭىزدى، ۆەنگريا جاق مۇنى ايرىقشا القايدى“.

  جۇڭگو بارابار، ءتارتىپتى دۇنيە ءجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىن دارىپتەپ، دۇنيە ءجۇزىن جونگە سالۋعا جەتەكشىلىك ەتەدى جانە قولداۋ كورسەتەدى. كوپ ۇيەكتەنۋ − قازىرگى دۇنيە ءجۇزىنىڭ نەگىزگى بەتالىسى. جۇڭگو جاق دۇنيە ءجۇزىنىڭ بارابار، ءتارتىپتى كوپ ۇيەكتەنۋىن دارىپتەپ، ۇلكەندى - كىشىلى ەلدەردىڭ تەرەزەسى تەڭ بولۋدى دارىپتەپ، حالىقارالىق قارىم - قاتىناستىڭ دەموكراتيالانۋىن شىنايى ىلگەرىلەتىپ، كوپ ۇيەكتەنۋ اياق الىسىنىڭ جالپى تۇلعالىق ورنىقتىلىعى مەن سىندارلى بولۋىنا كەپىلدىك ەتەدى. وسى رەتكى ساپار كەزىندە جۇڭگو مەن فرانسيا جاساسقان ورتا شىعىس جاعدايى جونىندەگى بىرلەسكەن مالىمدەمە، جاساندى زەردە جانە دۇنيە جۇزىلىك جونگە سالۋ جونىندەگى بىرلەسكەن مالىمدەمە سياقتىلار حالىقارالىق حاۋىپسىزدىك پەن ورنىقتىلىق ءدوپ كەلگەن سىن – سايىس پەن حاۋىپ - قاتەرگە بىرگە توتەپ بەرۋ جاۋاپكەرلىگىن ايگىلەدى؛ جۇڭگو مەن سەربيا جاريالاعان بىرلەسكەن مالىمدەمەدە بىلاي دەپ باسا دارىپتەلدى: ەكى جاق دۇنيە ءجۇزىنىڭ بارابار، ءتارتىپتى كوپ ۇيەكتەنۋى مەن ەكونوميكانىڭ جالپىعا ءتيىمدى، سيىسىمدى جاھاندانۋىن دارىپتەپ، ۇلكەندى - كىشىلى ەلدەردىڭ تەرەزەسى تەڭ بولۋدا تاباندى بولىپ، زورەكەرلىك پەن وكتەمدىك ساياسيعا، ءتۇرلى فورماداعى سىڭار جاقتىلىق پەن قورعانىمپازدىققا قارسى تۇرادى؛ جۇڭگو مەن ۆەنگريا ەكى جاق مىنانى ءبىلدىردى: كوپ جاقتى سالادا قارىم - قاتىناس پەن سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بارابار، ءتارتىپتى جانە جالپىعا ءتيىمدى، سيىسىمدى ەكونوميكالىق جاھاندانۋىن بەلسەنە دارىپتەپ، حالىقارالىق ادىلدىك پەن ادىلەتتىلىكتى باتىل قورعاپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدى قالايمىز. مىنە، بۇلار جۇڭگونىڭ الىستى بولجاعان قۋاتتاماسىنىڭ كەڭ كولەمدە تۇراقتاندىرىلعانىن تولىق ايگىلەدى.

  جۇڭگو جالپىعا ءتيىمدى، سيىسىمدى ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىن دارىپتەپ، دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكانى جونگە سالۋدى كەمەلدەندىرۋگە اقىل - پاراساتىن ارنادى. بۇگىنگى دۇنيە ءجۇزى − ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋى سومداعان دۇنيە ءجۇزى، قورعانىمپازدىق ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋ اۋقىمىن وزگەرتە المايدى. جۇڭگو مەن ەۆروپانىڭ داۋال تۇرعىزباي، قايتا ونى بۇزۋدا، اۋاشالانباي، قايتا ەسىك اشۋدا، قول ۇزبەي، قايتا توعىسۋدا بىرگە تاباندى بولۋى دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ اناعۇرلىم كوركەم بولاشاعىن اشۋعا ءتيىمدى. وسى رەتكى ساپار كەزىندە ءتوراعا شي جينپيڭ جۇڭگونىڭ سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋدەگى ءبىر قىدىرۋ شارالارىن جاريالادى، بۇل فرانسيا قاتارلى 12 ەل ازاماتتارىن جۇڭگوعا قىسقا مەرزىمگە ۆيزاسىز كىرگىزۋ ساياساتىن 2025 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ۇزارتۋدى، تەلەگراف، ەمدەۋ سياقتى قىزمەت وتەۋ كاسىپتەرىندە سىرتقا ەسىك اشۋدى ءوز الدىنا كەڭەيتۋدى قامتيدى. ءتوراعا شي جينپيڭ ەۆروپاعا باعىتتاي وتىرىپ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ دۇنيە جۇزىلىك ءمانىن ءتۇسىندىرىپ، مىنانى دارىپتەدى: جۇڭگو ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەدەل دامىتىپ، ەۆروپانى قامتىعان دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەلگە اناعۇرلىم كەڭ بازار كەڭىستىگىن ازىرلەپ، اناعۇرلىم كوپ سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ ورايىن الا كەلەدى. ەۆروپا كاسىپورىن سالاسىنداعى قايراتكەرلەر جابال مىنانى ءبىلدىردى: جۇڭگوعا قارجى قوسۋ كۇيىن ۇزدىكسىز ساقتايمىز نەمەسە كەڭەيتەمىز، جۇڭگونىڭ جوعارى دەڭگەيلى، تۇزىمدىك ەسىك اشۋ اياق الىسىنا ىشكەرىلەي ات سالىسۋدى ءۇمىت ەتەمىز.

  وسى رەتكى ساپار كەزىندە ءتوراعا شي جينپيڭ تاريحي تەرەڭدىك جانە ستراتەگيالىق تۇرعىدان جۇڭگونىڭ ۋكراينا داعدارىسى جونىندەگى كوزقاراسى مەن قۋاتتاماسىن پايىمداپ، جۇڭگو مەن ەۆروپا اراسىنداعى ورتاق تانىم مەن ورتاق مۇددەنى بيىك تۇرعىدان جيناقتاپ، بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن ەۆروپا سوعىستىڭ كەڭەيۋىنە، شيەلەنىسۋىنە بىرگە قارسى تۇرىپ، بەيبىتشىلىك كەلىسسوزىنە بىرگە شارت ـ جاعداي ازىرلەپ، حالىقارالىق ەنەرگيا، استىق حاۋىپسىزدىگىن، كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ ورنىقتىلىعىن بىرگە قورعاۋى كەرەك. فرانسيادا ساپاردا بولعان كەزدە جۇڭگو مەن فرانسيا پاريج وليمپيادا سپورت جارىسىن وراي ەتىپ، سپورت جارىسى كەزىندە دۇنيە ءجۇزى بويىنشا قاقتىعىستى دوعارىپ، سوعىستى توقتاتۋ باستاماسىن كوتەرۋگە ءبىر اۋىزدان ماقۇلدىق ءبىلدىردى. پالەستين - يزرايل قاقتىعىسى جونىندە ءتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: قازىرگى كەزەك كۇتتىرمەيتىن ءىس − جاپپاي قاقتىعىستى دوعارىپ، سوعىستى توقتاتۋدى تەزىرەك جۇزەگە اسىرۋ، ماڭىزدىنىڭ ماڭىزدىسى − ادامگەرشىلىك قۇتقارۋ - كومەكتەسۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ، ءتۇبىرلى شىعار جول − ”ەكى ەل جوباسىن“ تياناقتاندىرۋ. جۇڭگو جاق اناعۇرلىم كەڭ كولەمدى، اناعۇرلىم قۇزىرلى، اناعۇرلىم ناقتى ونىمدىلىگى بار حالىقارالىق بەيبىتشىلىك ءماجىلىسىن تەزىرەك اشىپ، پالەستين ماسەلەسىنىڭ ەرتەرەك جاپپاي، تۋراشىلدىقپەن، باياندى شەشىلۋىن ىلگەرىلەتۋدى قالايدى. بەيبىتشىلىك پەن ورنىقتىلىققا ساياتىن ماسەلەدە جۇڭگو باستان - اياق تاريحتىڭ دۇرىس جاعىندا، بەيبىتشىلىك پەن ادىلەتتىلىك جاعىندا، حالىقارالىق ءمورالدىڭ بيىك تۇرعىسىندا تۇرىپ، حالىقارالىق قوعامنىڭ جاپپاي قۇپتاۋىنا جانە جوعارى باعاسىنا يە بولىپ، حالىقارالىق بەيبىتشىلىك پەن ورنىقتىلىقتى جەبەۋدىڭ تىرەگىنە اينالدى.

  ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى رەتكى ەۆروپاعا ساپارى ارقىلى دۇنيە ءجۇزى جۇڭگونىڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاۋ، بىرگە دامۋدى جەبەۋ سىندى ءىرى ەلدىك جاۋاپكەرلىگىن تاعى ءبىر رەت كوردى. بولاشاقتى بەتكە العاندا، جۇڭگو ەۆروپا ەلدەرىن قامتىعان حالىقارالىق قوعاممەن بىرگە كەلەلى حالىقارالىق ماسەلەلەردەگى قارىم - قاتىناس پەن سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، بۇلىڭعىر دۇنيەگە بىرگە ءۇمىت سيلاپ، ادامزاتتىڭ العا باسۋى ءۇشىن باعىت قاراستىرۋدى قالايدى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى