- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
قاناعاتسىزدىق قارىن تويعىزبايدى*
(اۋدارما ماقالا)
نۇربولات ءابدىقادىر
2015.07.02 11:14 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
ارينە، جۇڭگولىقتاردىڭ سان عاسىر بويى كەدەيلىكتىڭ شەكپەنىن سۇيرەتىپ كەلگەنى شىن دا. ەندى تاماعى توقتىققا ءوتتى دەسەك تە، ءبىر قىدىرۋ رايونىنىڭ زاتتىق جاقتا جوعارى ورەگە جەتتى دەگەنىنەن ءالى دە اۋىز اشۋعا كەلمەيدى. تاڭىرقارلىعى، ىسىراپشىلدىقتىڭ قارا بورانى چاڭجياڭنىڭ وڭتۇستىگىندە جانە سولتۇستىگىندە گۋىلدەپ سوقتى. ىسىراپشىلدىق جالپاق جۇڭگونى كەرنەدى.
جۇڭگونىڭ اۆتوموبيل بازارىن جاقسى بىلەتىن ءمالىم ءبىر انگليالىق ءبىر قانشا قالانى ارالاپ تەكسەرگەندە، قايشالىسقان جەڭىل اۆتوموبيلدەر ىشىنەن اتاقتى ماركالى اۆتوموبيلدەردىڭ ءار ءتۇرى دە تابىلاتىنىن بايقاعان. مۇندايلىق، ەكونوميكاسى دامىعان كورەيا مەن مالايزيادان دا الدە قايدا اسىپ تۇسكەنىن سەزگەن. وسىدان ءبىر قانشا جىل بۇرىن جۇڭگولىقتار گولف دوپ كلوبىن تۇسىنە بىلمەيتىن. بۇگىنگى تاڭدا، بۇل تۇردەگى كلوب تەڭىز – مۇحيتتاردان القىپ ءوتىپ، جۇڭگو ۇلى قۇرلىعىنا ەندى. كەزەكتە جۇمىسقا تۇسكەن گولف دوپ مايدانى 20 دان استى، جۇمىسقا تۇسەتىندەرىنەن تاعى 50 قانشاسى بار. گولف دوپ مايدانىنا كىرەردە، اۋەلى مايدانعا كىرۋ بەلەتىن (نەمەسە مۇشەلىك كۋالىگى) الۋ شارت. بەيجيڭدەگى حالىقارالىق گولف دوپ كلوبىنىڭ مۇشەلىك كۋالىگىنىڭ ساتىلۋ باعاسى 60 مىڭ امەريكا دوللارى، گۋاڭدۇڭ ورتالىق گولف دوپ كلوبىنىڭ مۇشەلىك كۋالىگىنىڭ باعاسى 138 مىڭ امەريكا دوللارىنا جەتتى.
بارشا جۇرت وقۋسىز قالعان پەرزەنتتەرى ءۇشىن «ءۇمىت قۇرىلىسىنا» جاپپاي جىلۋ اتاپ جاتقان وسى تۇستا، سىچۋاندا «اقسۇيەكتەر مەكتەبى» بارلىققا كەلىپ، كوزدى اشىپ – جۇمعانشا جالپاق ەلگە گۋ ەتتى. ىلە – شالا، «اقسۇيەكتەر ەمحاناسى» مايداندا بوي كورسەتىپ، ەكى جىل ىشىندە مەملەكەت كولەمىندە 40 قا جەتتى.
جۇڭگو قوعامىنىڭ ۇشقان قۇستاي العا وزۋىنداعى باستى سەبەپتەردىڭءبىر قىرى، جۇلىپ العانداي بايىعان جەكەلەر مادەنيەتىنىڭ ءجۇز بەرۋى، سولاردىڭ رول ويناۋى بولدى. بايىعاندار جەلوكپەلىككە سالىنىپ، ءوزىن كورسەتكەنگە ماستانىپ، استا – توك ىسىراپشىلدىقتىڭ كولشىگىنە بەلشەسىنەن باتتى. ۇلان – قايىر ەلدى مۇنداي قالايماقانشىلىققا جەتەكتەر نەگىزگى فاكتورلارعا، سونداي – اق ۇكىمەت اقشاسىمەن ءىشىپ – جەيتىن قوعامدىق پروبلەمالارعا ءالى دە بولسا ەلەۋسىز قاراۋ ساقتالىپ وتىر.
مەملەكەت تومەندەگىشە اشىق بەلگىلەمەنى ورتاعا قويعان: ءبىرىنشى قول مينسترلەردەن جوعارى كادرلاردا عانا ارناۋلى كولىك بولادى. ودان تومەن كادرلار نەگىزىنەن ارناۋلى كولىك ىستەتپەي، كوللەكتيۆتىك اۆتوموبيلدى ورتاق ىستەتەدى. ءبىراق، كەي اۋدان دارەجەلى كادرلار دا ءوز بەتىنشە ارناۋلى اۆتوموبيل ىستەتىپ عانا قالماي، ەسەسىنە ايگىلى ماركالى اۆتوموبيلدەردى ىستەتۋگە قاراي ءوتتى. مەملەكەتتىك تىزگىندەۋ باسقارماسىنىڭ ساناعىنا جۇگىنگەندە، 1993 – جىلى مەملەكەت بويىنشا ۇكىمەت اقشاسىنا اۆتوكولىك ساتىپ الۋعا 14 ميلليارد 500 ميلليون يۋان جۇمسالىپ، الدىڭعى جىلداعىدان %137 ارتقان. بۇل سان ءتىپتى الۋان شارا ارقىلى تىزگىندەۋدەن ءوزىن اۋلاق ۇستاپ، ساتىپ الىنعان اۆتوكولىكتى، ءنومىرسىز قارا ناپوس اۆتوكولىكتى قامتىمايدى ەكەن. مۇنداي زور قارجى مەملەكەت قۇرىلعاننان بەرگى جۇڭحۋا ەلىنىڭ اۆتوموبيل ونەركاسىبىنە جۇمساعان جالپى قارجىنىڭ ءبىر ەسەدەن كوبىرەگىنە بارابار كەلەدى. وسى اقشامەن چاڭچۇن 1 – اۆتوموبيل زاۆودىنان 12 سىن قۇرىپ شىعۋعا قاپتال جەتەدى. ادامدى شوشىندىرارلىعى، ۇكىمەت اقشاسىن جۇمساۋ قىلمىسى ماگازين، رەستۋران، تانساحانا، كلوب سياقتى بۇلىڭ – قالتارىستارعا دەيىن ءسىڭىپ كىردى. تەكسەرۋگە باققاندا، جۇڭگونىڭ ۇلكەن قالالارىنداعى جۇلدىز دارەجەلى قوناق ءۇي، جوعارى دارەجەلى قوناق ءۇي، جوعارى دارەجەلى اسحانا جانە جوعارى دارەجەلى كارا – OK زالدارىنىڭ %60 تەن كوبى ۇكىمەت اقشاسىنا يەك ارتادى ەكەن. جاڭا رەستۋران، جوعارى دارەجەلى كوڭىل اشۋ ورىندارىن قۇرۋعا قاتىستى تالقى دوكلادتا اتالمىش باستى ءتۇيىن، سالىنۋعا بەكىتىلگەن قۇرىلىستىڭ ماڭايىندا ۇلكەن مەكەمە ورىندارىنىڭ بار – جوقتىعىنا كوڭىل ءبولۋ. ءمالىم ءبىر كەشكى كلوبتىڭ قوجايىنى قۇيتتاي دا جاسىرماستان بىلاي دەگەن: «ءبىزدىڭ تابىسىمىزدىڭ دەنى ۇكىمەت اقشاسىنان كىرەدى. جەكەلەردىڭ ءوز قالتاسىنان اقشا شىعاراتىندارىنان قانشاسى بار دەيسىز؟». البەتتە، ۇكىمەت اقشاسىن ىستەتپەسە، استا – توك ىسىراپشىلدىق پەن بىلىعۋشىلىق تا بولماس ەدى.
«تاريحتان قاراعاندا، مەيلى مەملەكەتتە، سەميادا بولسىن، تابىس ۇنەمشىلدىكتەن كەلەدى، ال، ىسىراپشىلدىق جەڭىلىستى كەلتىرىپ شىعارادى». بۇل كۇندە، جۇڭگونىڭ ەكونوميكاسى جوعارى ورلەۋ باسقىشىندا تۇر، ەگەر ءبىز ءسان – سالتاناتقا بەرىلىپ، ىسىراپشىلدىقتىڭ قارا تۇنىندە قالعىپ العا باسپاي، باسەكەلەسۋدى ءارى توقىراۋشىلىقتى ويلاماساق، ۇلى ماقساتىمىزدى ىسكە اسىرۋدان قالامىز، جاپاعا شىداپ ەڭبەك ەتۋدى ۇگىتتەۋ، بولماسا ىسىراپشىلىققا، ءسان – سالتاناتقا باس قويۋدىڭ جاس – وسپىرىمدەرگە جانە قوعامدىق احلاققا قاراتا اسەرى ەرەسەن. ۇقىق باسىنداعىلار قاراپايىم، ۇنەمشىل بولعاندا عانا، ءوز ۇقىعىن ادىلدىكپەن ساۋلەلەندىرىپ، ءىرىپ – شىرۋشىلىك سىندى قىلمىستى جۋىپ – شايا الادى. كەرىسىنشە بولسا، ادامدىقتان ازعىنداپ، پاراقورلىق ءارى زاڭسىز تۇردە ءوز ۇقىعىنان پايدالانىپ، وزىنە ءوزى كور قازادى، ءوزى قازعان ورعا ءوزى تۇسەدى. مۇلدە جوعارى ەڭبەكاقى الاتىنداردىڭ دا كىرشىكسىزدىكتى ساقتاپ قالۋى ناعايبىل. اتاقۇمارلار جونىنەن، سۇمدىق قاناعاتسىزدىق «استىنداعى جالعىز اتىن سويعىزادى»، «ەسەك ءمىنىپ بارا جاتىپ، ايدارىنان جەل ەسكەن تۇلپاردى ويلايدى».
(*«ءۇرىمجى كەشى» گازەتىنەن كەزىندە اۋدارىلىپ، قازاقشا «ىلە كەشى» گازەتىنىڭ 1996 – جىلعى 27 – قىركۇيەك كۇنگى سانىندا جاريالانعان)
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
