رەفورماعا عىلمي ادىسپەن جەتەكشىلىك ەتۋگە جانە ونى ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولايىق

”رەفورما − جۇيەلى ينجەنەريا، ول عىلمي ادىسكە ءمان بەرۋدى قاجەت ەتەدى“. ولكە، مينيسترلىك دارەجەلى نەگىزگى باسشى كادرلاردىڭ پارتيا 20 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندەگى ارناۋلى تاقىرىپتىق زەرتتەۋ - تالقى كۋرسىنىڭ ساباق باستاۋ سالتىندا باس شۋجي شي جينپيڭ رەفورمانى ىشكەرىلەي جاپپاي تەرەڭدەتۋدە ءتۇرلى جاقتارداعى بايلانىستى ويداعىداي ءبىر جاقتى ەتۋ جونىندە ايقىن تالاپ قويىپ، ”رەفورما مەن زاڭمەن باسقارۋدىڭ بىرلىگىنە تاباندى بولۋ“، ”كۇشىنەن قالدىرۋ مەن ورناتۋدىڭ ديالەكتيكالىق بىرلىگىنە تاباندى بولۋ“، ”رەفورما جاساۋ مەن ەسىك اشۋدىڭ بىرلىگىنە تاباندى بولۋ“، ”ورنالاستىرۋ مەن تياناقتاندىرۋدىڭ قاتىناسىن ويداعىداي ءبىر جاقتى ەتۋ“ سياقتىلار جونىندە تەرەڭ بايىمداۋ جاسادى.

رەفورمادا كۇشىنەن قالدىرۋ دا، ورناتۋ دا بولادى، ونىڭ قاعيداسى _ از كۇشپەن كوپ ءىس تىندىرۋ. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى باس شۋجي شي جينپيڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ ىشكى زاڭدىلىعىن عىلمي يگەرىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ عىلمي ءادىسى مەن ءونىمدى جولىن جاسامپازدىقپەن العا قويىپ، رەفورما جاساپ، ەسىك اشقاننان بەرگى ەڭ باي، ەڭ جان - جاقتى، ەڭ جۇيەلى رەفورما ءادىسناماسىن قالىپتاستىردى. جاڭا داۋىردە رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدە تاريحي ۇلى تابىستارعا قول جەتكىزۋدەگى سەبەپ دۇرىس بەتالىستى ءدال يگەرىپ، عىلمي ءادىستى يگەرگەندىكتەن بولدى. پارتيا 20 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسىنىڭ «قاۋلىسىندا» ”جۇيەلى شوعىرلاندىرۋعا، ءتۇيىندى كورنەكتىلەندىرۋگە، رەفورمانىڭ ناقتى ونىمدىلىگىنە اناعۇرلىم ءمان بەرۋ“، ”جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋ، جالپى تۇلعالىق جوبالاۋدى كۇشەيتۋ، كۇشىنەن قالدىرۋ مەن ورناتۋدى قاتار جۇرگىزۋ، الدىمەن ورناتۋ، ونان سوڭ كۇشىنەن قالدىرۋ“ سياقتى تالاپتار العا قويىلدى، ءبىز جالپى ءماجىلىستىڭ رۋحىن مۇقيات ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، جالپى جاعداي كوزقاراسى جانە جۇيەلى وي جەلىسى ارقىلى جوبالاۋعا، ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، رەفورمانى تياناقتاندىرۋدى شەگە قاعۋ رۋحىمەن ويداعىداي يگەرىپ، رەفورمانىڭ جۇيەلىلىگىن، تۇتاستىعىن، سايكەسىمدىلىگىن شىنايى كۇشەيتۋ كەرەك.

رەفورما مەن زاڭمەن باسقارۋدىڭ بىرلىگىنە تاباندى بولۋ − رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ ماڭىزدى پرينسيبى. رەفورما مەن زاڭمەن باسقارۋ قۇستىڭ ەكى قاناتى، اربانىڭ ەكى دوڭگەلەگى سياقتى، ءبىر - بىرىنە سۇيەنەدى، بىرەۋى كەم بولسا بولمايدى. رەفورما كۇشى ارقىلى زاڭمەن باسقارۋدى كەمەلدەندىرىپ، جۇڭگوشا سوتسياليستىك زاڭمەن باسقارۋ جۇيەسىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، زاڭمەن باسقارۋدىڭ رەفورما كەدەرگىلەرىن الاستاۋ، رەفورما جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋ بارىسىنداعى بەلسەندى رولىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، زاڭمەن باسقارۋ وي جەلىسى مەن زاڭمەن باسقارۋ ءتاسىلى ارقىلى رەفورمانى ىلگەرىلەتۋگە شەبەر بولعاندا عانا، رەفورمانىڭ زاڭمەن باسقارۋ ارناسىندا نىق قاداممەن ۇزاققا جالعاسۋىن ىلگەرىلەتۋگە بولادى. ” زاڭ مەن ادىلدىككە ساياتىن ىستەردى ءبىر جاقتى ەتۋدە ، ءسوز جوق ، ءادىل ، قالتقىسىز بولۋ كەرەك، ەشقانداي سىڭار ەزۋلىككە سالىنۋعا بولمايدى“. ادىلدىك، ادىلەتتىلىك − زاڭمەن باسقارۋدىڭ جان تامىرى، قوعامدىق ادىلدىكتى، ادىلەتتىلىكتى جەبەۋ − رەفورمانى ونان ارى تەرەڭدەتۋدىڭ ماڭىزدى شىعار ءتۇيىنى جانە تابان تىرەر تياناعى. زاڭ الدىندا بارلىق ادامنىڭ تەرەزەسى تەڭ بولۋعا تاباندى بولىپ، بارلىق ازاماتتار مەن زاڭدىق يەلەردىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن تەڭ تۇرعىدا قورعاۋ كەرەك، زاڭدى تالعامپازدىقپەن اتقارۋعا بولمايدى، زاڭنان تىسقارى قايىرىمدىلىق ىستەۋگە ءتىپتى دە بولمايدى.

كۇشىنەن قالدىرۋ مەن ورناتۋدىڭ ديالەكتيكالىق بىرلىگىنە تاباندى بولۋ − رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ ىشكى تالابى. رەفورما − كونەنى كۇشىنەن قالدىرىپ، جاڭانى ورناتۋ بارىسى، كۇشىنەن قالدىرۋ − ءتاسىل، ورناتۋ − ماقسات. كۇشىنەن قالدىرۋ مەن ورناتۋدى قاتار جۇرگىزۋگە، الدىمەن ورناتىپ، ونان سوڭ كۇشىنەن قالدىرۋعا، ورناتپاي تۇرىپ كۇشىنەن قالدىرماۋعا تاباندى بولۋ − پارتيامىزدىڭ ۇزاق ۋاقىت كۇرەس جاساۋ بارىسىندا شىعارعان باعالى تاجىريبەسى، بۇل ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋ قىزمەت نەگىزگى ارناسى سىندى ەل باسقارۋدىڭ ماڭىزدى پرينسيبىن ايگىلەدى. رەفورمانى اناعۇرلىم جاپپاي تەرەڭدەتۋدە ءتۇزىم قۇرىلىسىن نەگىزگى جەلى ەتۋگە تاباندى بولىپ، كۇشىنەن قالدىرۋ مەن ورناتۋدى قاتار جۇرگىزۋدى، الدىمەن ورناتىپ، ونان سوڭ كۇشىنەن قالدىرۋدى اناعۇرلىم كورنەكتىلەندىرىپ، ورناتۋعا تيىستىلەرىن بەلسەندى، ىرىقتى تۇردە ورناتۋ، ونىڭ ۇستىنە ورنىقتى ورناتۋ، تياناقتى ورناتۋ، ىسكە اسىرۋ، شىنايى كادەگە جاراتۋ كەرەك؛ كۇشىنەن قالدىرۋعا تيىستىلەرىن ورناتۋ نەگىزىندە دەر كەزىندە كۇشىنەن قالدىرۋ، باتىل كۇشىنەن قالدىرۋ، تۇبەگەيلى كۇشىنەن قالدىرۋ كەرەك. اسىعىستىق مۇراتقا جەتكىزبەيدى، دايىندىقسىز شايقاس جۇرگىزۋگە بولمايدى، ءبىز ابايلاپ ءجۇرۋ مەن جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋدى ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولىپ، ۋاقىتپەن جارىساتىنداي جىگەر بولۋمەن بىرگە، تاريحي سابىرلىلىقتى ساقتاپ، كۇشىنەن قالدىرۋ مەن ورناتۋدىڭ بىرلىگى بارىسىندا رەفورمانىڭ تەز ءارى ورنىقتى بولۋىن جۇزەگە اسىرۋىمىز كەرەك.

رەفورما مەن ەسىك اشۋدىڭ بىرلىگىنە تاباندى بولۋ − رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ تابيعي تالعامى. رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋ مەن جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋ بىرىمەن - ءبىرى قابىسقان، ءبىرىن - ءبىرى جەبەيدى. رەفورما تەرەڭدەگەن سايىن، ەسىك اشۋ دەڭگەيىنە قويىلاتىن تالاپ تا جوعارىلايدى؛ ەسىك اشۋ دەڭگەيى جوعارىلاعان سايىن، ونىڭ رەفورمانى جەبەۋ رولى دا زور بولادى. باس شۋجي شي جينپيڭ تالاي رەت بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”جۇڭگونىڭ اشىق ەسىگى جابىلىپ قالمايدى، بارعان سايىن ايقارا اشىلادى“. ءبىزدىڭ جاڭا دامۋ جاعدايىن ورناتۋىمىز استە تۇيىقتالعان ىشكى جالاڭ اينالىم ەمەس، قايتا اشىق، ءبىرىن - ءبىرى جەبەيتىن ىشكى جانە حالىقارالىق قوس اينالىم. بولاشاقتى بەتكە العاندا، تۇزىمدىك ەسىك اشۋدى ورنىقتى كەڭەيتىپ، حالىقارالىق جوعارى ولشەمدى ەكونوميكا - ساۋدا ەرەجەلەرىمەن ىرىقتىلىقپەن ۇشتاستىرىپ، سىرتقى ساۋدا، شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ قارجى قوسۋى جانە سىرتقا قارجى قوسۋدى باسقارۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، بازارلانعان، زاڭمەن باسقارىلاتىن، حالىقارالانعان ماڭداي الدى شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن قالىپتاستىرىپ، ەسىك اشۋ ارقىلى رەفورمانى، دامۋدى، جاڭالىق اشۋدى جەبەپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ دامۋ كەڭىستىگىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ كەرەك.

ورنالاستىرۋ مەن تياناقتاندىرۋدىڭ قاتىناسىن ويداعىداي شەشۋ _ رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ تەتىگى. ”ورنالاستىرۋ جاسالادى ەكەن، تياناقتاندىرۋعا ەسەلەپ كۇش سالۋ“، رەفورمادا جوسپارلاۋعا ءمان بەرۋ، ونان دا ماڭىزدىسى، تياناقتاندىرۋدى مىقتى يگەرۋ كەرەك. جالپى ءماجىلىستىڭ قاۋلىسىندا جاسالعان رەفورما ورنالاستىرۋلارى نەگىزىنەن ستراتەگيالىق، كورەگەندىك، باعىتتىق سياتقا يە، تىعىز، جارامدى رەفورما جوباسىن جاساۋدى قاجەت ەتەدى. رەفورما جوباسىن جوبالاۋدا وبيەكتيۆ زاڭدىلىقتى يگەرۋ، ءتۇرلى رەفورما شارالارىنىڭ سايكەسۋىنە دەن قويۋ، رەفورما بەتالىسىنىڭ بىردەيلىگىن كۇشەيتۋ كەرەك. جاۋاپكەرلىگى ايقىن، تىزبەگى كەمەلدى، بۋىندارى قابىسقان قىزمەت مەحانيزمىن ورناتىپ، كەمەلدەندىرىپ، ونىمدىلىگىن قاداعالاپ قۋزاۋدى كۇشەيتىپ، رەفورما شارالارىنىڭ مۇقيات، تىڭعىلىقتى تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك. قۇجاتتى جاساۋعا ءمان بەرىپ، تياناقتاندىرۋدى قۋزاۋعا ەلەۋسىز قاراۋ سياقتى جايتتەردەن ساقتانىپ، ”ورتا جولدا قالدىرۋدان“ ساقتانۋ، رەفورمانىڭ ”ەڭ باسقى ءبىر كيلومەترى“ مەن ”ەڭ سوڭعى ءبىر كيلومەترىنىڭ“ قاتىناسىن ويداعىداي ءبىر جاقتى ەتىپ، باسىنان اياعىنا دەيىن تىڭعىلىقتى ىستەپ، ناقتى ونىمدىلىككە تالپىنۋ كەرەك.

باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”ساياسي جاۋاپكەرشىلىك سەزىمدى، تاريحي بورىشتىلىق سەزىمدى كۇشەيتىپ، قامال الىپ قيىندىقتاردى جەڭەتىن، قيىندىقتارعا قارسى اتتاناتىن ساياسي باتىلدىقپەن، قايشىلىققا، ماسەلەلەرگە ءدوپ كەلگەندە تايساقتاماي، ءسىڭىستى كىناراتتار مەن قاساڭ دەرتتەردى الاستاۋدا جاسقانباي، حاۋىپ ـ قاتەرگە، سىن ـ سايىسقا توتەپ بەرۋدە شەگىنشەكتەمەۋ كەرەك“. يدەيا مەن ارەكەتتى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى سوزدەرىنىڭ رۋحى بويىنشا بىرلىككە كەلتىرىپ، رەفورمادا سىرت كوز، قاراپ تۇرۋشى بولمايدى دەيتىن تانىمدى بەرىك ورناتىپ، عىلمي ادىسپەن رەفورمانى ىلگەرىلەتۋگە شەبەر بولىپ، ءورىس اشا العا باسىپ، قايراتتانا العا ۇمتىلىپ، رەفورما جاساۋدىڭ، دامۋدىڭ جاڭا ءورىسىن ۇزدىكسىز ورنىقتى اشىپ، تاريح پەن حالىقتىڭ سىنىنان وتەتىن ناقتى ناتيجە جاراتۋ كەرەك.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى