يۇننان وڭتۇستىك ازيا، شىعىس وڭتۇستىك ازياعا باعىتتالعان ىقپال جاساۋ ورتالىعىن قۇردى (ەرلىكپەن العا ۇمتىلىپ، ”14 – بەسجىلدىق“ شايقاستىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ)

”وسى ءبىر مەزگىلدە سورەلەر تاپشى بولىپ جاتىر“. جەمىس - جيدەكتىڭ بازارعا شىعارىلۋ قاۋىرت مەزگىلى، تانالىڭ حالىقارالىق زات اينالىمى يۇننان شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى جاڭ دىحۋان ءۇرتىس بىرنەشە كۇن ءتۇن ورتاسىنا دەيىن قاربالاس بولدى.

قولىنداعى جۇڭگو - لاوس تەمىر جولىنىڭ 100 دەن استام توڭازىتىپ ساقتاۋ سورەسى ءالى دە جەتكىلىكسىز بولۋدا. كۇنميڭدى توراپ ەتىپ، زات قاينارى وڭتۇستىك ازياداعى، شىعىس وڭتۇستىك ازياداعى كوپتەگەن ەلدەن كەلەدى، جاڭ دىحۋاننىڭ قاريدارلارى بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىنە تارالعان، ”سۋىق تىزبەكتى ارناۋلى پويەزبەن تاسىمالداۋدىڭ ارقاسىندا تايلاندتىڭ دۋريانى 3 كۇندە كۇنميڭگە جەتەدى، لاوستىڭ بانانى 7 كۇندە بەيجيڭگە جەتەدى“.

بيىل 3 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ يۇنناندا قىزمەت تەكسەرگەندە: ”يۇنناننىڭ وڭىرلىك شارت -جاعدايى وزگەشە، جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، وڭتۇستىك ازيا، شىعىس وڭتۇستىك ازياعا ىقپال جاساۋ ورتالىعىن قۇرۋ كەرەك“ دەپ باسا دارىپتەدى.

باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرعان يۇننان ولكەسى ىقپال جاساۋ ورتالىعى قۇرىلىسى ارقىلى سىرتقا ەسىك اشۋ قىزمەتىن ءبىر تۇتاس مەڭگەرىپ، توڭىرەكتەگى ەلدەرمەن جانە رايوندارمەن ساياساتتىق قارىم - قاتىناستى، قۇرىلعىلاردى ۇلاستىرۋدى، ساۋدانى ىركىلىسسىزدەندىرۋدى، قارجىنى اينالىمعا سالۋدى، حالىق تىلەگىن توعىستىرۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، وڭىرلىك ەكونوميكاداعى ىقپال قۋاتىن جانە جەتەكشىلىك قۋاتىن ۇزدىكسىز كۇشەيتتى.

ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ بوگەتتى اشتى −

جۇڭگو - لاوس تەمىر جولى باسقا دا ماڭىزدى ارنالارمەن جانە نەگىزدىك قۇرىلعىلارمەن ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋدى جەدەلدەتىپ، لاوس، تايلاند، قازاقستان سياقتى 19 مەملەكەت پەن رايوندى شارپيتىن ستەرەولدى قاتىناس جۇيەسىن قۇردى.

جۇڭگو - لاوس تەمىر جولىن نەگىزگى تىرەك ەتىپ، كۇنميڭ - موحان جوعارى قارقىندىق تاس جولى، لانساڭ وزەنى - مەكونگ وزەنى سۋ جولى، كۇنميڭ چاڭشۇي حالىقارالىق اۋەجايى سياقتىلارمەن بىرلەسىپ، ”سۋ، قۇرلىق، اۋە، تەمىر جول“ كوپ باعىتتا ستەرەولدى بولعان، ىشپەن بايلانىس جاساپ، سىرتپەن تۇتاسقان سىرتقا ەسىك اشۋ قاتىناس تورىن قالىپتاستىردى؛ ”جۇڭگو - لاوس تەمىر جولى + جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى“ بىرلەسىپ تاسىمالداۋ ۇلگىسى لاوس كوفە بۇرشاعى سياقتى تاۋارلاردى ەۆروپانىڭ زات اينالىمنا سالۋ وزىندىك قۇنىن %40 تومەندەتتى.

جەر - جەردەگى كاسىپورىنداردىڭ دارالىق سۇرانىسىنا قاراتا، ”لانساڭجياڭ - مەكونگ جىلدام جەلىسى“ سۋىق تىزبەكتى ارناۋلى پويەزى ”بەيجيڭ - يۇننان . لانساڭ وزەنى - مەكونگ وزەنى جەلىسى“، ”شاڭحاي - يۇننان - لانساڭ وزەنى - مەكونگ وزەنى جەلىسى“، ”لانساڭ وزەنى - مەكونگ وزەنى - سىچۋان - چۇڭچيڭ - ەۆروپا تەز جەلىسى“ سياقتى تاپسىرىستى كەزەكشى پويەزدەردى ىركەس - تىركەس جولعا قويدى، كاسىپورىندار الدىڭعى قاتاردا ءوتىنىش بەرىپ، كەدەننەن جىلدام ءوتتى، وڭتۇستىك ازيا، شىعىس وڭتۇستىك ازيا ەلدەرىنىڭ شيكى، جاڭا ونىمدەرى تومەن باعادا جوعارى ونىمدىلىكپەن جۇڭگونىڭ جەر - جەرىنە جەتكىزىلدى.

قۇرىلعى جاعىنداعى تۇتاسۋ، ەرەجە - ءتۇزىم جاعىنداعى بايلانىس ءبىرىن - ءبىرى جەبەدى −

تىعىزدىعى ءتىپتى دە جوعارى. قاتىناس باستالعان العاشقى مەزگىلدە جۇڭگو - لاوس تەمىر جولىندا كۇنىنە 2 رەت شەكارا اتتاعان جۇك پويەزى قاتىنادى؛ قازىر قاۋىرت كەزدە كۇنىنە 18 رەت شەكارا اتتاعان جۇك پويەزى قاتىنايدى.

كەدەننەن ءوتۋ ءتىپتى دە ىركىلىسسىز بولدى. سيفرلى، زەردەلى جۇيەنىڭ دەم بەرۋى ارقىلى موحان تەمىر جول وتكەلىندەگى زاتتاردى كەدەننەن وتكىزۋ ۋاقىتى ەڭ العاشقى 40 ساعاتتان 2 - 5 ساعاتقا قىسقاردى.

”بۇرىن ەل ىشىندەگى زاتتاردى موحان شەكارا وتكەلىنە جەتكىزگەن سوڭ عانا ءوتىنىش بەرۋگە بولاتىن ەدى“. جاڭ دىحۋان بىلاي دەدى: ”قازىر تەمىر جول مەن كەدەن سايكەسىپ بىرلەسە قيمىلداپ، ساندى مالىمەتتەن بىرگە يگىلىكتەنۋدە، كاسىپورىندار مالىمدەۋ، تەكسەرۋ سياقتى رەسمياتتاردى الدىن الا ءبىر جولدا بىتىرە الادى، زاتتار موحان شەكارا وتكەلىنە جەتكىزىلگەننەن كەيىن، ەشقانداي ايالداۋدىڭ قاجەتى جوق، تىكە كەدەننەن وتۋگە بولادى“.

يۇننان كۇنميڭنىڭ موحانعا اماناتتاپ باسقارتۋى سىندى جاڭا شارانى قولدانىپ، بايلىقتى شوعىرلاندىرىپ، ساياساتتى بەيىمدەپ، ”ەكى باس“ ارقىلى ”ارالىق“ جەلى بويىنداعى وبلىستاردىڭ، قالالاردىڭ بىرىككەن كۇشىن ۇيىستىردى؛ جۇڭگو - لاوس تەمىر جولىنىڭ 3 جىلدىق ارەكەت جوسپارىن شىعارىپ، ارنا قابىلەتىن جوعارىلاتۋدى، زات اينالىمى تورابى قۇرىلىسىن، جەلى بويىنداعى كاسىپ سالاسىن اشۋدى، تيجارات تۇلعاسىن جەتىلدىرۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتتى؛ «جۇڭگو - لاوس تەمىر جولى بويىنداعى كاسىپ سالالارىن جايعاستىرۋ يندەكسىن» باسىپ تاراتىپ، قاتىستى وبلىس، قالالاردى تەمىر جولعا ۇيلەسەتىن كاسىپ سالالارىن ۇيلەسىمدى ورنالاستىرۋعا جەتەكتەپ، جۇڭگو - لاوس تەمىر جولى شەكارا ىشىندەگى جەلىلەردىڭ ورىن اۋىسىپ سايكەسكەن، باسىمدىقتارىمەن ءبىرىن - ءبىرى تولىقتايتىن كاسىپ سالاسىن دامىتۋ ارناسىن قالىپتاستىرۋدى ىلگەرىلەتتى...

ۇلكەن ارنا ۇلكەن كاسىپ سالاسىن جانداندىردى −

سىرتقا شىعارۋ، ەنگىزۋ ارقىلى يۇننان جۇڭگو - لاوس تەمىر جولى ”التىن جەلىسىنىڭ“ ىقپال كورسەتۋ اسەرىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، جەلى بويىنداعى جان - جاقتى اشۋدى ىلگەرىلەتىپ، جەلى بويىنداعى ەكونوميكانىڭ قارقىندى دامۋىن جەبەدى.

جول ەكونوميكاسى وتكەل ەكونوميكاسىنا بۇرىلىس جاسادى. 2022 - جىلى كۇنميڭ اماناتتاپ باسقارۋعا بەرگەننەن بەرى موحاننىڭ تۇراقتى مۇلىككە قوسىلعان جالپى قارجىسى 11 ميلليارد يۋاننان اسىپ، جىلدىق ورتاشا ارتۋ قارقىنى %118.2 كە جەتتى.

شەكارا اتتاپ ساياحاتتاۋشىلار كوبەيدى. بيىل 1 - توقساندا شيشۋاڭباننا دايزۋ اۆتونوميالى وبلىسى شەتەلدىك ساياحاتشىلاردان 157 مىڭ ادام رەت قابىلداپ، ساياحاتقا جۇمسالعان شەتەل اقشاسى جالپى 99 ميلليون 910 مىڭ دوللار بولىپ، جەكە - جەكە %470، %481 ارتتى.

جۇڭگو - لاوس تەمىر جولى بويىندا جاڭا ەنەرگيالى باتەريا، بيولوگيالىق ءدارى - دارمەك، جاڭا ماتەريال، وزىق جاساۋ سياقتى 4 ءتۇيىندى كاسىپ سالاسى تىزبەگى العاشقى ادىمدا قالىپتاستى. يۇيشيدە ليتي كەن بايلىعى ءبىر توپ جاڭا ەنەرگيالى باتەريا نىسانىنىڭ سالىنىپ وندىرىسكە قوسىلۋىنا تۇرتكى بولدى، 2024 جىلعا دەيىن بۇكىل قالاداعى 9 جاڭا ەنەرگيالى باتەريا كاسىپ سالاسى نىسانىنىڭ ءونىم قۇنى 5 ميلليارد 449 ميلليون يۋانعا جەتتى.

يۇنناننىڭ ەكونوميكانى دامىتۋداعى ابزالدىعى وڭىرلىك ورنىندا، شىعار جولى ەسىك اشۋدا. جۇڭگو تەمىر جولى كۇنميڭ مەكەمەسى توبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ تانىستىرۋىنا قاراعاندا، بيىل 4 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن جۇڭگو - لاوس تەمىر جولى جيىنى 51 ميلليون 949 مىڭ ادام - رەت جولاۋشى جونەلتىپ، 58 ميلليون 496 مىڭ توننا جۇك تاسىمالداعان. ”بولات - تەمىر جىبەك جولى“ سىندى شەكارا اتتاعان وسى ساۋدادا تاۋار ءتۇرى العاش اشىلعان كەزدەگى 500 دەن استام تۇردەن قازىرگى 3 مىڭنان استام تۇرگە كەڭەيگەن.

يۇننان ولكەلىك پارتكومنىڭ شۋجيى ۋاڭ نيڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: يۇننان باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، ءىش پەن سىرتتى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ، قوس باعىتتا ەسىك اشۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، توڭىرەكپەن قۇرىلعى جاعىنداعى تۇتاسۋدى، ەرەجە - ءتۇزىم جاعىنداعى بايلانىستى، كوڭىل توعىستىرۋدى كۇشەيتىپ، وڭتۇستىك ازياعا، شىعىس وڭتۇستىك ازياعا باعىتتالعان ىقپال جاساۋ ورتالىعى قۇرىلىسىن تەرەڭدەتىپ، مەملەكەتتىڭ توڭىرەكتىك قىزمەتىنىڭ جالپى جاعدايىنا اناعۇرلىم ويداعىداي قىزمەت وتەيدى.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى