بەتتى ساقتاۋ | باس بەت قىلۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى

ۇكىمەت قىزمەتىنەن بايانداما(10)

2013.04.01 16:36    

  2. بيىلعى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ جالپى تۇلعالىق تالابى، باستى مەجەلى نىسانالار جانە ماكرولىق شارۋاشىلىق ساياسات.

  پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىندا وتكەن 5 جىلداعى قىزمەت پەن پارتيانىڭ 16 - قۇرىلتايىنان بەرگى كۇرەس بارىسى جانە تاريحي تابىستارى عىلمي قورىتىندىلانىپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام قۇرۋ جانە رەفورمالاۋ مەن ەسىك اشۋدى ىلگەرىلەتۋ نىسانالارى بەلگىلەنىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم ىستەرىن ىلگەرىلەتە ءتۇسۋ جونىندە جان - جاقتىلى ورنالاستىرۋ جاسالدى.

  2013 - جىل − پارتيا 18 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن جان - جاقتى دايەكتى تياناقتاندىرۋداعى تۇساۋ كەسەر جىل، ول «12 - بەسجىلدىق» پلاندى جۇزەگە اسىرۋدا بۇرىنعىعا مۇراگەر، كەيىنگىگە بۇيداگەر بولاتىن شەشۋشى جىل ءارى جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام قۇرۋعا بەرىك نەگىز قالاۋداعى ماڭىزدى جىل. ەلىمىز ءالى دە دامۋدىڭ كەلەلى ىستەردى بىتىرۋگە بولاتىن ماڭىزدى ستراتەگيالىق وراي مەزگىلىندە تۇر، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ دامۋىنا ءتيىمدى شارت - جاعدايلار مەن بەلسەندى فاكتورلار كوپ، سونداي - اق ءدوپ كەلىپ وتىرعان حاۋىپ - قاتەرلەر دە، سايىستاردا از ەمەس، حالىقارالىق فينانس داعدارىسىنىڭ تەرەڭدە جاتقان ىقپالى ءۇرتىس بەلەڭ بەرىپ وتىر، دۇنيە ەكونوميكاسىنىڭ جاندانۋىندا تۇراقسىزدىق، ورنىقسىزدىق تولىپ جاتىر. ءبىز ءارى جاعدايدىڭ جاقسى جاعىن كورە ءبىلىپ، سەنىمىمىزدى بەكەمدەۋىمىز، ءارى جاعدايدىڭ كۇردەلىلىگىنە كوز جەتكىزىپ، قامىعۋ جانە جەتە قابىلدىق سەزىمىمىزدى كۇشەيتىپ، قىزمەتتى شوگەلدىكپەن تىڭعىلىقتى ىستەۋىمىز كەرەك.

  بيىلعى قىزمەتتىڭ جالپى تۇلعالىق تالابى مىناۋ : پارتيا 18 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ جانە جاپپاي دايەكتى تياناقتاندىرىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم ۇلى تۋىن بيىك ۇستاپ، دىڭ شياۋپيڭ نازارياسىن، « ۇشكە ۋاكىلدىك ەتۋ» ماڭىزدى يدەياسىن، عىلمي دامۋ كوزقاراسىن جەتەكشى، نەگىزگى تاقىرىپ پەن ارقاۋدان جازباي، ەكونوميكانىڭ ارتۋ ساپاسى مەن تيىمدىلىگىن جوعارىلاتۋدى وزەك ەتىپ، رەفورمالاۋ مەن ەسىك اشۋدى ىشكەرىلەي جۇرگىزىپ، جاڭالىق جاراتۋعا جەبەۋ ستراتەگياسىن اتقارىپ، ورنىقتىرۋ بارىسىندا العا باسىپ، ءورىس اشا جاڭالىق جاراتىپ، باستاماسىن تىڭعىلىقتى جۇرگىزىپ، سوتسياليستىك ەكونوميكالىق قۇرىلىستى، ساياسي قۇرىلىستى، مادەنيەت قۇرىلىسىن، قوعامدىق قۇرىلىستى، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، ەكونوميكانىڭ ءۇرتىس، اقاۋسىز دامۋىن جانە قوعامنىڭ جاراسىمدىلىعى مەن ورنىقتىلىعىن جۇزەگە اسىرۋ.

  بيىلعى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ نەگىزگى مەجەلى نىسانالارى مىناۋ: ىشكى ءوندىرىس جالپى قۇنىن %7.5شاماسىندا ارتتىرۋ، دامۋدىڭ سايكەستىلىگىن ونان ارى كۇشەيتۋ؛ تۇرعىنداردىڭ تۇتىنۋ باعاسىنىڭ ارتۋ مولشەرىن %3.5شاماسىندا مەڭگەرۋ؛ قالا - قالاشىقتا 9 ميلليوننان استام ادامدى تىڭنان جۇمىستاندىرۋ، قالا - قالاشىقتا تىركەلگەن جۇمىسسىزدىق مولشەرىن %4.6تەن اسىرماۋ؛ قالا - اۋىل تۇرعىندارىنىڭ ادام باسىندىق ورتاشا كىرىسىنىڭ ارتۋىن ەكونوميكالىق ارتۋمەن، ەڭبەكاقىسىنىڭ ارتۋىن ەڭبەك ونىمدىلىگىنىڭ جوعارىلاۋىمەن تەڭەستىرۋ؛ حالىقارالىق كىرىس - شىعىس جاعدايىن ونان ارى جاقسارتۋ، مۇندا ەكونوميكانىڭ ارتۋ كورسەتكىشى مەن زات باعاسىنىڭ جالپى ورەسىندىك كورسەتكىش جونىندە ءتۇيىندى تۇردە تۇسىنىك بەرەمىن.

  ەكونوميكانىڭ ارتۋ نىساناسى تۋرالى: بۇل جالپىلىق كورسەتكىش بولىپ، ءارقايسى جاقتىڭ نازارىن بارىنشا اۋدارىپ وتىر. بيىلعى ەكونوميكالىق ارتۋدىڭ مەجەلى نىساناسى %7.5شاماسىندا بولادى دەپ بەلگىلەندى، مۇندا، باستىسى، مىناداي ەكى جاق ەسكەرىلدى : ءبىرى، ورايدى جالعاستى مىقتى مەڭگەرىپ، دامۋدى جەبەۋ. سوڭعى جىلدارى ەلىمىزدىڭ جاساۋ كاسىبىنىڭ ءوندىرۋ قۋاتى نەداۋىر مولىقتى، نەگىزدىك قۇرىلعىلار جاعدايى بارىنشا جاقساردى، دەمەۋ قۋاتى كورنەكتى كۇشەيدى، بانكە امانات سوماسىنىڭ مولشەرى ءبىرشاما جوعارى، ەڭبەككۇشتىڭ جالپى مولشەرى ءالى دە كوپ. وندىرىستىك فاكتورلاردى ىڭعايلاۋدى ساپالىلاندىرىپ جانە ودان پايدالانىپ، ۇيلەسىمدى ارتۋ قارقىنىن ساقتاۋ، جۇمىستانۋدى ارتتىرۋ، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋ ءۇشىن قاجەتتى شارت - جاعداي جاراتۋ، ەكونوميكانىڭ ارتۋ تاسىلىندە بۇرىلىس جاساۋ، قۇرىلىمدى رەتكە سالۋ ءۇشىن ورنىقتى ورتا جاراتۋ؛ ەكونوميكانىڭ ارتۋىن كومەسكى ارتۋ مولشەرىمەن، ءوندىرىس فاكتورلارىمەن قامداۋ قۋاتىن بايلىق ورتاسىنىڭ كوتەرىمدىلىك قۋاتىمەن سايكەستىرۋ كەرەك. ەندى ءبىرى، شىنايى عىلمي دامۋ كوزقاراسىنىڭ تالابىنا ساي، ءارقايسى جاقتى قىزمەتتىڭ ءتۇيىنىن ەكونوميكالىق دامۋ تاسىلىندە بۇرىلىس جاساۋدى تەزدەتۋگە جانە شارۋاشىلىق قۇرىلىمىن رەتكە سالۋعا، ەكونوميكانىڭ ارتۋ ساپاسىن جانە تيىمدىلىگىن جوعارىلاتۋعا اۋدارۋعا جەتەكتەپ، ەكونوميكانىڭ ءۇرتىس، اقاۋسىز دامۋىن جەبەۋ كەرەك .جان - جاقتىلى تەڭگەرۋ ارقىلى بيىلعى ەكونوميكانىڭ ارتۋ نىساناسى %7.5شاماسىندا بولادى دەپ بەلگىلەۋ قاجەتتى، لايىقتى. وسى نىسانانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قاجىرلى قۇلشىنىستار جاساۋعا تۋرا كەلەدى.

  زات باعاسىنىڭ جالپى دەڭگەيى تۋرالى: زات باعاسى جالپى دەڭگەيىنىڭ باستان - اياق نەگىزىنەن ورنىقتى بولۋىن ساقتاۋ ماكرولىق تىزگىندەۋدىڭ ماڭىزدى نىساناسى. بىلتىر تۇرعىنداردىڭ تۇتىنۋ باعاسىنىڭ ارتۋ مولشەرى %62 كە تومەندەدى، بۇل ءبىزدىڭ اقشانىڭ قۇنسىزدانۋىن تىزگىندەۋدە قول جەتكىزگەن ماڭىزدى تابىسىمىز ءارى ەكونوميكا اينالىمىنىڭ جالپى جاعدايىمەن قاتىستى. بيىل اقشانىڭ قۇنسىزدانۋىنىڭ قىسىمى جانە دە ءبىرشاما اۋىر بولادى، باستىسى، ەلىمىزدە جەر، ەڭبەككۇش سياقتى ماڭىزدى فاكتورلاردىڭ باعاسىنىڭ، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى مەن قىزمەت وتەۋ تۇرلەرىنىڭ باعاسىنىڭ ءوسۋ قىسىمى ءومىر ءسۇرىپ وتىر؛ نەگىزگى دامىعان ەلدەر كەڭ اقشا ساياساتىن اتقارۋمەن بىرگە، ونى ۇزدىكسىز كەڭەيتۋدە، اقشانىڭ سىرتقى اسەردەن قۇنسىزدانۋ قىسىمىنا ەلەۋسىز قاراۋعا بولمايدى؛ ەنەرگيا - بايلىق باعاسىن رەتتەۋ ءۇشىن بەلگىلى مۇمكىندىك قالدىرۋ كەرەك؛ بىلتىر باعانىڭ قايتا قىمباتتاۋىنىڭ اسەرى %1 شاماسىندا بولدى. تۇرعىنداردىڭ تۇتىنۋ باعاسىنىڭ ءوسۋ مولشەرىن %3.5شاماسىندا تىزگىندەۋ ءتۇرلى جاقتاعى فاكتورلاردى تولىق ويلاستىرعاننان كەيىنگى تالعام. ماڭىزدى تاۋارلارمەن قامداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، اينالىمدى جانداندىرىپ، زات اينالىمىنىڭ وزىندىك قۇنىن تومەندەتىپ، بازار باعاسىن باقىلاۋ - باسقارۋدى كۇشەيتىپ، زات باعاسى جالپى دەڭگەيىنىڭ نەگىزىنەن ورنىقتى بولۋىن ساقتاۋ كەرەك.

  جوعارىداعى نىسانانى ورىنداۋ ءۇشىن بەلسەندى قازىنا ساياساتى مەن ورنىقتى اقشا ساياساتىن ۇزدىكسىز اتقارىپ، ساياساتتىڭ ۇلاسپالىلىعى مەن ورنىقتىلىعىن ساقتاپ، بولجامدىقتى، باعىتتامالىلىقتى، يكەمدىلىكتى كۇشەيتۋ قاجەت.

  بەلسەندى قازىنا ساياساتى جالعاستى اتقارىلادى! بەلسەندى قازىنا ساياساتىنىڭ ارتۋدى ورنىقتىرۋ، قۇرىلىمدى رەتتەۋ، رەفورمانى جەبەۋ، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋداعى رولى اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرىلەدى. ءبىرىنشى، قازىنالىق قىزىل سيفر مەن زايومنىڭ كولەمى لايىقتى ارتتىرىلادى. بيىل جوسپار بويىنشا قازىنالىق قىزىل سيفرعا ءبىر تريلليون 200 ميلليارد يۋان ورنالاستىرىلىپ، بىلتىرعى مەجە ەسەپتەگىدەن 400 ميلليارد يۋان ارتتىرىلادى، مۇنىڭ ىشىندە ورتالىقتىڭ قازىنالىق قىزىل سيفرى 850 ميلليارد يۋان، جەرگىلىكتى ورىندار اتىنان تاراتىلاتىن زايوم 350 ميلليارد يۋان. مۇندا، باستىسى، باجىنى قۇرىلىمدىق كەمەيتۋدىڭ ارتتا قالۋىنىڭ اسەرى ەسكەرىلدى، بيىل قازىنالىق شىعىستىڭ ارتۋى ونشا تەز بولمايدى، الايدا، قازىنالىق تۇراقتى شىعىس ارتادى، اسىرەسە، حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىزداندىرۋ، جاقسارتۋ شىعىسىن ارتتىرۋ، ەكونوميكانىڭ ارتۋى مەن قۇرىلىمدى رەتتەۋدى قولداۋ تەبىنىن ساقتاۋ، قازىنالىق قىزىل سيفر مەن زايومنىڭ كولەمىن ارتتىرۋ قاجەتتى. سونىمەن بىرگە، قازىر ەلىمىزدە قارىزدىڭ اۋىرتپالىق شاماسى ءبىرشاما تومەن، بيىل قىزىل سيفر ارتتىرىلعاننان كەيىن، قىزىل سيفر مولشەرى % 2 شاماسىندا بولىپ، جالپى جاقتان حاۋىپسىز دەڭگەيدە تۇرادى. ەكىنشى، باجى ءتۇزىمى رەفورماسىمەن ۇشتاستىرىلىپ، باجىنى قۇرىلىمدىق كەمەيتۋ ساياساتى كەمەلدەندىرىلەدى. مۇنىڭ ءتۇيىنى تيجارات باجىسىن الۋدى ارتقان قۇن باجىسىن الۋعا وزگەرتۋدى تۇيىندە سىناق ەتۋ قىزمەتى جەدەلدەتىلىپ، تۇيىندە سىناق ەتۋ ءادىسى كەمەلدەندىرىلىپ، تۇيىندە سىناق ەتىلەتىن وڭىرلەر مەن سالالاردىڭ كولەمى اۋقىمعا قاراي كەڭەيتىلەدى .ءۇشىنشى، قازىنالىق شىعىس قۇرىلىمىن جاقسارتۋعا كۇش سالىنادى. وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ، ءدارى - دارمەك، دەنساۋلىق ساقتاۋ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ سياقتى حالىق تۇرمىسىنا قاتىستى سالالارداعى ءالسىز بۋىندار جالعاستى ءتۇيىن ەتىلىپ، اكىمشىلىك قاراجات سياقتى جاي شىعىستار قاتاڭ تىزگىندەلىپ، بارلىق جۇمىستار ۇقىپتى - ۇنەمشىلدىكپەن ىستەلەدى. ورتالىقتىڭ مەجە ەسەبىندەگى قارجى نەگىزىنەن قامتاماسىزدىق بەيقۇت ءۇي ينجەنەرياسى، اۋىل شارۋاشىلىعى، سۋ يگىلىگى، قالالارداعى قۇبىر تورابى سياقتى نەگىزدىك قۇرىلعىلارعا، قوعامدىق ىستەر سياقتى حالىق تۇرمىسى ينجەنەرياسىنا، ەنەرگيا ۇنەمدەۋ، لاستىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋ جانە ەكولوگيالىق ورتا سياقتى سالالارعا قوسىلادى. ءتورتىنشى، جەرگىلىكتى ۇكىمەتتىك قارىزدى باسقارۋ جالعاستى كۇشەيتىلەدى. قارىز قايتارۋ جانە سالىنىپ جاتقان نىساندارعا قارجى قۇراۋ ماسەلەسى لايىقتى شەشىلىپ، جەرگىلىكتى ۇكىمەتتىك قارىزدى باسقارۋ ءتۇزىمى قۇرىلىسى بەلسەنە ىلگەرىلەتىلىپ، جەرگىلىكتى ۇكىمەتتىك قارىزدىڭ دەڭگەيى ۇيلەسىمدى تىزگىندەلەدى.

  ورنىقتى اقشا ساياساتى جالعاستى اتقارىلادى. ەكونوميكانىڭ ارتۋىن جەبەۋ، زات باعاسىنىڭ ورنىقتىلىعىن ساقتاۋ جانە فينانس قاتەرىنەن ساقتانۋ اراسىنداعى تەپە - تەڭدىك ويداعىداي مەڭگەرىلەدى. ءبىرىنشى، ماكرولىق بايىپتى ساياسات جۇلگەسى اقاۋسىزداندىرىلىپ، اقشا ساياساتىنىڭ كەرى دۇركىندىك رەتتەۋ رولى ساۋلەلەندىرىلەدى. كەڭ ماعىناداعى اقشا 2M نىڭ مەجەلى ارتۋ نىساناسى %13 مولشەرىندە بەلگىلەنەدى. كوپ ءتۇرلى اقشا ساياساتى قۇرالىنان جان - جاقتىلى پايدالانىلىپ، بازاردىڭ تۇرلاۋسىزدىعى رەتكە سالىنىپ، اقشالاي امانات قارىزدى ۇيلەسىمدى ارتتىرۋ ساقتالىپ، قوعامدىق قارجى قۇراۋدىڭ كولەمى لايىقتى كەڭەيتىلەدى. اقشا ساياساتىنىڭ جەتەكتەۋ مەحانيزمى كەمەلدەندىرىلىپ، فينانستى باقىلاۋ - باسقارۋ مەن اقشا ساياساتىن سايكەستىرۋ كۇشەيتىلىپ، باقىلاۋ - باسقارۋدىڭ ولشەمى مەن ءتاسىلى ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىلەدى. ەكىنشى، فينانس بايلىعىن سۇرىپتاپ ورنالاستىرۋ جەبەلەدى. فينانس قۇرىلىمدارى ەكونوميكالىق قۇرىلىمدى رەتتەۋدى، اسىرەسە، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل − قىستاقتى، ديقانداردى، شاعىن - ۇساق كاسىپورىندارىن، گۇلدەنىپ كەلە جاتقان ستراتەگيالىق شارۋاشىلىقتاردى فينانس جاعىنان قولداۋدى كۇشەيتۋگە جەتەكتەلەدى، مەملەكەتتىڭ سالىنىپ جاتقان ءتۇيىندى نىساندارىنىڭ قارجى جاعىنداعى قاجەتى قامتاماسىز ەتىلەدى. تۇلعالىق شارۋاشىلىقتاردىڭ قارجى قۇراۋ ارناسى كەڭەيتىلىپ، قارجى قۇراۋدىڭ وزىندىك قۇنى تومەندەتىلەدى. كاپيتال بازارىن ورنىقتى، اقاۋسىز دامىتۋ جەبەلەدى. ءۇشىنشى، جۇيەلىك جانە وڭىرلىك فينانس قاتەرىن بولعىزباۋدىڭ سوڭعى كەپىلدىگى قورعالادى. فينانس قۇرىلىمدارى ورنىقتى شارۋاشىلىق جۇرگىزۋگە جەتەكتەلىپ، ءىشىنارالىق جانە وڭىرلىك حاۋىپ - قاتەردى، سونداي - اق فينانس قۇرىلىمدارىنىڭ اكتيۆ - پاسسيۆ كەستەسىنەن تىسقارى شارۋاشىلىق قاتەرىن باقىلاۋ - باسقارۋ كۇشەيتىلىپ، فينانستىڭ ەكونوميكانىڭ دامۋىن قولداۋىنىڭ باياندىلىعى ارتتىرىلادى.

جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.