جياڭسۋ ولكەسى چاڭجياڭ وزەنىن قورعاۋدى، قالپىنا كەلتىرۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى (20 - قۇرىلتايدى شات مەرەيمەن قارسى الامىز)
« حالىق گازەتىنىڭ » تىلشىلەرى حى سۇڭ، ياۋ شۋەچيڭ
2022.09.23 16:58 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
«بۇرىن بالىق اۋلاعان كەزدە، چاڭجياڭ دارياسىنداعى بالىقتاردىڭ بارعان سايىن ازايعانىن كورىپ الاڭداعان ەدىك؛ چاڭجياڭ وزەنىندە 10 جىل بالىق اۋلاۋعا تيىم سالۋ ساياساتى اتقارىلعاننان كەيىن، مەن ‹چاڭجياڭدى قورۋشىلار وداعىنا›، دەلفين عىلمي تەكسەرۋ اترەتىنە قاتىناسىپ، چاڭجياڭ وزەنىندە بالىقتاردىڭ مولىققانىن كورىپ قاتتى قۋاندىم». بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا جياڭسۋ ولكەسى نانجيڭ قالاسى جياڭنيڭ رايونى جياڭنيڭ ءمالى باسقارماسى ۇيىمداستىرعان «20 – قۇرىلتايدى شات مەرەيمەن قارسى الامىز» اتىنداعى اڭگىمە ايتۋ قيمىلىندا جاسى 60 تان اسقان سۇن شۋەفا ءوز كەشىرمەلەرىن جانە چاڭجياڭ وزەنىنىڭ جاڭا بەينەسىن اڭگىمەلەپ، تۇتاس زالدا قىزۋ قول شاپالاق ءۇنى كوتەرىلدى.
ۇزىننان - ۇزاق چاڭجياڭ دارياسى جياڭسۋعا كىرگەندەگى العاشقى ايالداماسى سۇن شۋەفا قىزمەت ىستەپ، تۇرمىس كەشىرگەن شينجيجوۋ ەدى. 9 – اي كەزىندە مۇندا توڭىرەك جاسىل جەلەك جامىلىپ، قۇستار سايراپ، تاماشا كورىنىس قالىپتاسقان. قازىر نانجيڭ چاڭجياڭ شينجيجوۋ مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسىنداعى 5 ارالدا عىلمي زەرتتەۋ جانە عىلىم جالپىلاستىرۋ فۋنكتسياسى عانا ساقتالىپ، بالىق ءوندىرىسى سياقتىلارعا پايدالانىلمايتىن بولدى.
شينجيجوۋ سازدىق باقشاسىن باسقارۋ ورتالىعى كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لي چۋانۋىن تانىستىرىپ بىلاي دەدى: عىلمي زەرتتەۋ بويىنشا جاپپاي تەكسەرۋدە كورسەتىلۋىنشە، شينجيجوۋدىڭ ەكولوگيالىق ورتا ساپاسى كورنەكتى جاقسارىپ، تابيعي وسىمدىك جامىلعىسى قاۋىرت جەتىلىپ، سيرەك كەزدەسەتىن باعالى حايۋاناتتار ءجيى بوي كورسەتىپ، سازدىق شاماسى %69.9 كە جوعارىلاعان.
شينجيجوۋدىڭ جاڭا بەينەسى چاڭجياڭ وزەنىنىڭ جياڭسۋ بولىگىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن جاقسارتۋدىڭ ىقشام كورىنىسى ىسپەتتى. «جاپپاي قورعاۋدى بىرگە يگەرۋ، قاۋىرت اشۋمەن اينالىسپاۋ» تالابىن باتىل تياناقتاندىردى، جياڭسۋداعى قالىڭ كادرلار مەن بۇقارا تاسقىنداعان ىنتامەن، تاسقىنداعان تەبىنمەن چاڭجياڭ وزەنىن قورعاۋدى، قالپىنا كەلتىرۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتتەرى ارقىلى پارتيانىڭ 20 - قۇرىلتايىنىڭ جەڭىسپەن اشىلۋىن قارسى الدى.
چاڭجياڭ وزەنىنىڭ جاعاسىنا ورنالاسقان جاڭجياگاڭ قالاسى دىجي ءمالى باسقارماسى يۇڭشيڭ قىستاعىنا باردىق، قازۋ ماشينالارى مەن قۇرىلىس اۆتوموبيلدەرى ارلى – بەرلى ايقاسىپ ءجۇر، وزەن ارناسىنا جاڭا باتپاق توسەلگەن. ءار ءتۇرلى بالدىرلار، سونداي - اق سارى اندىز، كاننا سياقتى سۋ وسىمدىكتەرى جايقالىپ وسكەن، كوپ وتپەي شاعىن تۇرپاتتى سۋ استى ورمانى قالىپتاسپاق.
«قىستاقتا ءبىر – بىرىمەن جالعاسقان ۇساق سازدى جەرلەر سالىنىپ، نەشە كيلومەتر ۇزىندىقتاعى سۋدىڭ ساپاسىن جاقسارىپ، جاسىل بەلدەۋ قالىپتاستى». يۇڭشيڭ قىستاعى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى حۋاڭ شۋەشيان بىلاي دەپ تانىستىردى: قىستاق كولەمىندەگى وزەنگە قوسىلاتىن 24 تارماق سۋ جولىنا «ەكولوگيانى جاڭالاۋ» جوسپارىن باستادى، «ءبىز ەكولوگيالىق ورتانى ويداعىداي قورعاپ، لاس سۋدىڭ چاڭجياڭ وزەنىنە اعىپ كىرۋىنە جول بەرمەيمىز».
يۇڭشيڭ قىستاعىنىڭ «ەكولوگيانى جاڭالاۋ» ينجەنەرياسى جاڭجياگاڭ شىعاناعى ەكولوگياسىن قايتا جاقسارتۋ ينجەنەرياسىنىڭ ءبىر بولەگى سانالادى. الدىڭعى مەزگىلدەگى ەكولوگيانى قالپىنا كەلتىرۋ بارىسىندا 9 كيلومەتر ءوندىرىس جاعالاۋ سىزىعى تۇگەلدەي ەكولوگيالىق جاعالىق جەلىسى ەتىپ رەتتەلىپ، وزەن بويىنداعى « ونەركاسىپ تات بەلدەۋى» «ەكولوگيالىق كەستەلى بەلدەۋگە» وزگەرتىلدى. بيىل جىل باسىندا جاڭجياگاڭ شىعاناعى ەكولوگياسىن تاعى دا جاقسارتۋ ينجەنەرياسى رەسمي باستالدى، بۇل وزەن بويىنداعى 4 اكىمشىلىك قىستاققا، وزەنگە قوسىلاتىن 50 قانشا سۋ جولىنا سايادى.
بيىلعى جىل باستالىسىمەن جياڭسۋ ولكەسى اعارلاردىڭ ەكولوگيالىق ورتا ساپاسىن جاقسارتۋدى، جوعارىلاتۋدى ءتۇيىن ەتىپ، كورنەكتى ەكولوگيالىق ورتا ماسەلەلەرىن رەتتەۋ - تۇزەتۋ سياقتى قىزمەت مىندەتتەرىن تۇراقتاندىردى. جياڭسۋدىڭ جەر - جەرى چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىندەگى قالا - قالاشىقتارداعى لاس سۋدى، قوقىر - قوقسىقتى ءبىر جاقتى ەتۋ، حيميا ونەركاسىبىنىڭ لاستانۋىن جونگە سالۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ بەتتىك لاستانۋىن جونگە سالۋ، كەمەنىڭ لاستاۋىن جونگە سالۋ جانە قالدىق كەن قويمالارىنىڭ لاستانۋىن جونگە سالۋ «1 + 4» ينجەنەرياسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، ونەركاسىپ باقشا رايونىنداعى لاس زاتتاردى شىعارۋدى شەكتى مولشەردە باسقارۋ، ءتۇيىندى سالالارداعى كاسىپورىنداردىڭ ءوندىرىس تازالىعىنا قاراتا زورلىقتى تەكسەرۋ شارالارىن جاپپاي اتقارىپ، زاڭدى ايقاسپالى اتقارۋ، چاڭجياڭ وزەنى الابىنداعى جاراقسىز سۋدى جاسىرىن ىعىستىرۋعا، قورشاعان ورتاعا قاتىستى زاڭعا قايشى قىلمىستارعا سوققى بەرۋ سياقتى ارناۋلى قيمىلداردى ۇيىمداستىرىپ ورىستەتتى. بيىل الدىڭعى جارتى جىلدا جياڭسۋدىڭ لاس سۋدى ءبىر جاقتى ەتۋ قۋاتى كۇنىنە 200 مىڭ تەكشەمەتر، قوقىر - قوقسىقتى ورتەۋ، ءبىر جاقتى ەتۋ قۋاتى كۇنىنە 2 مىڭ 250 توننا، قالا – قالاشىقتارداعى جاڭادان سالىنعان لاس سۋدى ءبىر جاقتى ەتۋ قۇبىر تورابى 700 كيلومەتردەن استام بولىپ، چاڭجياڭ وزەنى جاعالاۋىنداعى پورت وتكەلدەرىنىڭ ەلەكتر پايدالانۋ مولشەرى بىلتىرعى سول تۇستاعىدان %35.5 ارتتى.
جياڭسۋ ولكەلىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى بىلاي دەپ تانىستىردى: تاياۋداعى 5 جىلدا چاڭجياڭ وزەنى جاعالاۋىندا جيىنى 3 مىڭ 505 حيميا ونەركاسىپ كاسىپورنى جابىلدى جانە توقتاتىلدى، وزەن جاعالاۋىنداعى ءبىر كيلومەتر اۋماقتاعى 145 حيميا ونەركاسىپ ءوندىرىس كاسىپورنى قىسقارتىلدى، 25 حيميا ونەركاسىپ باقشا رايونى كۇشىنەن قالدىرىلدى، وسى نەگىزىندە بيىل تاعى 32 حيميا ونەركاسىپ كاسىپورنىن جاۋىپ، شەگىندىرىپ، تومەن دەڭگەيدەگى، تومەن ءونىمدى حيميا ونەركاسىپ ءوندىرىس قۋاتىن ۇزدىكسىز ازايتىپ، «اۋىر ونەركاسىپ جۇمىس ورىندارى چاڭجياڭ وزەنىن قورشاۋعا الۋ» سياقتى ماسەلەلەردى كۇش سالا شەشىپ، كورىكتى جاعالاۋ جەلىسى قۇرىلىسىن ىشكەرىلەي جۇرگىزەمىز.
جياڭسۋ ولكەلىك پارتكومداعى نەگىزگى جاۋاپتى جولداس مىنانى ءبىلدىردى: جياڭسۋ ولكەسى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ چاڭجياڭ وزەنىن قورعاۋ جونىندەگى ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ رۋحىن جانە پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىم، ورنالاستىرۋلارىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوسۋدا تاباندى بولىپ، ۇزدىكسىز ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، جاڭا داۋىردەگى «چاڭجياڭ جىرىن» ويداعىداي شىرقاپ، چاڭجياڭ وزەنىنىڭ انا وزەنى بولۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن ۇزدىكسىز جالىنداتىپ، يگىلىگىنىڭ ۇرپاقتان – ۇرپاققا جالعاسۋىنا مۇمكىندىك جاسايدى.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
