حونچيراپ شەكارا قورعانىسى ليانى:
ادالدىقتى تاۋلى ۇستىرتتە جازدى
□ ليۋ ي، حۋ جىڭ، شيە جينميڭ
2023.01.29 15:47 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
تاڭ اتىسىمەن شينجياڭ اسكەري رايونى حونچيراپ شەكارا قورعانىسى ليانىنداعى وفيتسەر - اسكەرلەر شارلاۋعا شىقتى. سول كۇنگى شارلاۋ ورنى − ليان - دۇيدان 49 شاقىرىم قاشىقتىقتاعى مۇزجىلعا دابانى بولىپ، تەڭىز دەڭگەيىنەن 5200 مەتردەن استام بيىكتىكتە ەدى.
”بۇكىل ەل حالقىنىڭ كوكتەم مەرەكەسىن شات - شادىمان، بەرەكەلى وتكىزۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ ءۇشىن، شەكارا بويى لەنياسىن باسقارۋ - مەڭگەرۋ قۋاتىن كۇشەيتتىك، ليان - دۇيىمىز دا شارلاۋ جيىلىگىن كوبەيتتى“، - دەدى ليان - دۇي جەتەكشىسى فىڭ كاڭجي.
1 - ايدىڭ 18 - كۇنى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس شۋجيى، مەملەكەت ءتوراعاسى، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى شي جينپيڭ ليان - دۇيمەن بەينە ەكراندا سويلەستى، ولاردى وتاندى قورعاۋداعى، شەكارانى كۇزەتۋدەگى ساقا تيپ دەپ القادى، كوپشىلىكتى كۇش ۇستىنە كۇش قوسىپ، تاعى دا تىڭ ەسە قوسۋعا شابىتتاندىردى.
ليان - دۇي 1949 - جىلى قۇرىلعان، ۇزاق جىلدار بويى جۇڭگو − پاكيستان شەكارا جەلىسىنىڭ 100 شاقىرىمعا تاياۋ شەكاراسىن قورعاۋ مىندەتىن ۇستىنە العان، دۇنيە جۇزىندەگى تەڭىز دەڭگەيىنەن ەڭ بيىك مەملەكەت قاقپاسى − حونچيراپ شەكارا وتكەلىن قورعايدى. ورنالاسقان جەرى تەڭىز دەڭگەيىنەن 4700 مەتردەن استام بيىكتىكتە، ەڭ تومەنگى تەمپەراتۋرا نولدەن تومەن 40 سەلتسي گرادۋسقا جەتەدى، وتتەگى مولشەرى جازىق ءوڭىردىڭ تەڭ جارتىسىنا دا جەتپەيدى، ايتسا ايتقانداي ”تىرشىلىكسىز ءوڭىر“، شەكارا قورعانىسى ليانى ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتى جاعىنان ”وتاندى قورعاپ، شەكارانى كۇزەتۋدەگى ۇلگىلى ليان“ داڭق اتاعىمەن ماراپاتتالدى.
”شي جينپيڭ ءتوراعانىڭ شابىتتاندىرۋى ءبىزدى ايرىقشا جىگەرلەندىردى، تۇتاس ليانداعى وفيتسەر - اسكەرلەردىڭ جىگەر - قايراتى تاسقىنداپ، مەرەكە كەزىندەگى شارلاۋ، كۇزەتكە تۇرۋ مىندەتىن كوپشىلىك تالاسا - تارماسا ورىندادى“، - دەدى فىڭ كاڭجي.
شارلاۋ اۆتوكولىگىنە وتىرىپ جولعا شىققاندا گازارما اۋماعىنىڭ ەسىك الدىنداعى جەلبىرەگەن مەملەكەت تۋى مەن نارت قىزىل تۇمشالامالى شام اق قار - كوك مۇز جامىلعان القاپتا بىرتىندەپ كوزدەن عايىپ بولدى. اۆتوكولىك ىشىنەن ىزعار بەلگىسى بايقالماي، مامىراجاي جىلى لەپ ەسەدى.
”جاڭادان بەرىلگەن جاڭا تۇرپاتتى وسى اتويشى شارلاۋ اۆتوكولىگىنىڭ ات كۇشى مىعىم، وتتەگىمەن جانە جىلۋمەن قامدايدى“، - دەدى ءبىرىنشى دارەجەلى شاڭشى جوۋ لينپيڭ.
2007 - جىلى جاڭا اسكەر جوۋ لينپيڭ حونچيراپ شەكارا قورعانىسى ليانىنا كەلىپ، العاش رەت قىسقى شارلاۋعا قاتىناسقاندا، ”قاراماققا جاقىن جەر، بارساڭ جەر ءتۇبى“ دەگەندى سەزىندى − كوزەۋلى ورىنعا جەتۋ ءۇشىن، ەكى قارلى تاۋدان اسىپ، كوپتەگەن مۇزدى وزەننەن ءوتۋ كەرەك، 5 شاقىرىمدىق جولدى جوۋ لينپيڭ مەن سەرىكتەرى 9 ساعاتتان استام ۋاقىت ءجۇردى.
سودان باستاپ، جوۋ لينپيڭنىڭ تابانى قاجالىپ ويىلىپ، جارىلىپ، قايتا جازىلىپ، جازىلسا قايتا جارىلىپ، بىرتىندەپ مۇيىزگەككە اينالدى، ول دا ”ۋىلجىعان جاڭا اسكەردەن“ ”ساقا شەكارا قورعاۋشىعا“ اينالدى.
جوۋ لينپيڭ تانىستىرىپ: ”سوڭعى جىلدارداعى شەكارا قورعانىسىنداعى وزگەرىستەردى ماقتان تۇتامىن. 2014 - جىلى ارميا مەن جەرگىلىكتى ورىن تىزە قوسىپ شەكارا قورعانىسىنىڭ ءبىرىنشى شەبىنە شارلاۋ جولىن سالدى، قيىرداعى شەكارادا مەملەكەت جولىن نەگىز، قاراپايىم شەكارا قورعانىسى تاس جولىن تارماق ەتكەن، شارلاۋ جولى سوڭعى ۇشى بولعان قاتىناس ارناسى قالىپتاستى. ونىڭ ۇستىنە، بەرىلگەن جاڭا جابدىقتاردى قوسقاندا، شەكارا قورعانىسىن جاياۋ شارلاۋ جاياۋ جۇرۋدەن اۆتوكولىككە وتىرۋ مەن جاياۋ ءجۇرۋ ۇشتاستىرىلعان شارلاۋعا وزگەردى“، - دەدى.
جوۋ لينپيڭنىڭ ءسوزىن وفيتسەر - اسكەرلەر قوستاي جونەلدى، كوپشىلىك جاپا - تارماعاي شەكارا قورعانىسىنداعى جاڭا وزگەرىستەردى اڭگىمەلەدى −
بەسىنشى ۇرپاق اسكەري لاگەر ەڭسە كوتەردى، وفيتسەر - اسكەرلەر توسەگىنىڭ باسىنان وتتەگىن ءسىمىردى، كەز كەلگەن ۋاقىتتا جىلى سۋعا جۋىنا الدى، دارەتحاناعا بارۋدا قينالمادى، پارنيكتەگى جاس كوكونىستەردى تۇتىندى... ۇستىرتتە شەكارانى ۇرپاقتار بويى قورعاپ كەلگەن وفيتسەر - اسكەرلەردىڭ تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋگە كولدەنەڭ بولعان قيىن ماسەلەلەر تۇبەگەيلى شەشىم تاپتى.
”پاراساتتى شەكارا قورعانىسى“ قۇرىلىسىنىڭ اياق الىسى ۇزدىكسىز تەزدەپ، بارلاۋ - مىندەت وتەۋ قۇرىلعىلارىنىڭ دەڭگەيى بىرتىندەپ جوعارىلادى. ليان - دۇي ينفورماتسيالانعان مىندەت وتەۋدى جۇزەگە اسىرعاننان بەرى، مىندەت وتەۋ ونىمدىلىگى مەن ءبىر جايلى ەتۋ قابىلەتى تۇگەلدەي جوعارىلادى.
ۇستىرتتىك اۋرۋدى شۇعىل قۇتقارۋ - ەمدەۋ قۇرىلعىلارى ۇزدىكسىز كەمەلدەندى. تاياۋدا جوعارى ورىن قانعا تالداۋ جاساۋ اسپابى، بۇكىلدەي اۆتوماتتى بيوحيميالىق تالداۋ جاساۋ اسپابى سياقتى دەنساۋلىق تەكسەرۋ - ەمدەۋ اسپاپتارىن ۇلەستىرىپ بەردى، حونچيراپ شەكارا قورعانىسى ليانىن قامتىعان ءبىرىنشى شەپتەگى اسكەري بولىمدەر باستاپ پايدالاندى.
”وزگەرگەنى ليان - دۇيداعى قاتتى بولشەك قۇرىلعىلار، وزگەرمەگەنى ۇرپاقتار بويى جالعاسقان وفيتسەر - اسكەرلەردىڭ ادالدىعى“، - دەدى ليان - دۇي جەتەكشىسى فىڭ كاڭجي داۋىسىن كوتەرە، - ”شارت جاعداي جاقسارعان سايىن، ءبىز اعا بۋىنداردىڭ مويىماس جىگەرىن جوعالتۋىمىزعا بولمايدى، ولاردىڭ وتاننىڭ شەكارا قورعانىسى لەنياسىندا بەرگەن قۇرباندىعىن ۇمىتۋىمىزعا بولمايدى“، - دەدى.
سول جىلى قاقاعان قىستا پايجاڭ حى يۇي 3 جاۋىنگەردى باستاپ شەكارادا مىندەت اتقارىپ، قايتار جولدارىندا قارلى بوراندا قالدى. قۇتقارۋشىلار جەتكەن كەزدە قويىندارىندا مىلتىعى بار، الدىعا ەكپىندەي جۇرگەن قالپىن ساقتاعان كۇيى قاتىپ قالعان ءۇنسىز 4 ”مۇز ءمۇسىندى“ عانا كوردى.
سول جىلى كۇزدىڭ باسىندا سول كەزدە ليانجاڭ بولىپ تۇرعان ياڭ بو قۇلاما جاردا جول جاعدايىن تەكسەرىپ جۇرگەن كەزدە ابايسىزدا قۇزدان قۇلاپ كەتەدى، باعىنا جاراي، ءبىر شىعىڭقى ۇلكەن تاس توسىپ قالىپ، سول جەردە تالىپ قالادى.
نەشە ون جىلدان بەرى، ليان - دۇيدان 100دەن اسا وفيتسەر - اسكەر شارلاۋ كەزىندە تاۋ بيىك، جول قاتەرلى بولعاندىقتان مۇزداي وزەنگە دومالاپ، سايعا نەمەسە قار ويىعىنا ءتۇسىپ كەتكەن.
شارلاۋ تۇيىنىنە 9 شاقىرىمداي جەر قالعاندا، قالىڭ ۇيىلگەن قار جولدى توسىپ قالدى. وفيتسەر - اسكەرلەر اۆتوكولىكتەن ءتۇسىپ جاياۋ شارلاي باستادى. جۇرە - جۇرە ءتىپ - تىك قار - مۇز دابانى الدارىن توسىپ قالادى، قالىڭدىعى نەشە ون سانتيمەتر قار ۇيىندىسىنەن ولاردىڭ اياق الىسى قيىنداپ، تەك قول ۇستاسىپ ءبىر قادام - ءبىر قادامنان الدىعا ءجۇردى. قانشا ۋاقىت وتكەنى بەلگىسىز، اقىرى كوزەۋلى جەرگە جەتەدى.
بۇل ارادا وفيتسەر - اسكەرلەر بەس جۇلدىزدى قىزىل تۋدى جەلبىرەتىپ، يەلىك ۇقىقتى جاريالادى، شەكارا تاسىن قىزىل بوياۋمەن باسىپ جازدى. ولاردىڭ ارقاسىندا وتانىمىزدىڭ بايتاق دالاسى كوكتەم مەرەكەسىن قارسى الىپ، سان مىڭداعان وتباسى باس قوسا الدى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 1 - ايدىڭ 25 - كۇنى ۇرىمجىدەن بەرگەن حابارى)
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
