بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

”شاحمات كوزىن“ جانداندىرىپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋ كەرەك

− اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ زەرتتەۋ كەڭسەسىندەگى قاتىستى جاۋاپتى جولداس اۆتونوميالى رايوندىق 10 - كەزەكتى پارتكومنىڭ سەگىزىنشى جالپى ءماجىلىسىنىڭ وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋ جونىندەگى ءبىرقانشا ساياسات - شاراسىن ءتۇسىندىردى

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى شى شين

2023.06.08 16:58     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  شينجياڭ شاحمات تاقتاسى بولسا، وڭتۇستىك شينجياڭ ”شاحمات كوزى“.

  اۆتونوميالى رايوندىق 10 - كەزەكتى پارتكومنىڭ سەگىزىنشى جالپى ءماجىلىسى «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق كوميتەتىنىڭ، شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋ جونىندەگى ءبىرقانشا ساياسات - شاراسىن» (تومەندە قىسقارتىلىپ «ءبىرقانشا ساياسات - شارا» دەلىنەدى) قاراپ ماقۇلدادى ءارى وڭتۇستىك شينجياڭ سىندى ” شاحمات كوزىن“ جانداندىرۋ شينجياڭ قىزمەتىنىڭ جالپى جاعدايىنا ساياتىندىعىن باسا دارىپتەدى.

  جاڭا جورىقتا نەلىكتەن وڭتۇستىك شينجياڭ سىندى ”شاحمات كوزىن“ جانداندىرۋدى دارىپتەۋ كەرەك؟ «ءبىرقانشا ساياسات - شارا» قالاي شىعارىلعان، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن قاي جاقتاردان جەبەۋ كەرەك، قانداي ەرەكشەلىك جانە جارقىن ءتۇيىن بار؟ جۋىقتا اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى زەرتتەۋ كەڭسەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەڭگەرۋشى دۋان ۋانجۇن قاتىستى مازمۇندار جونىندە تۇسىنىك جاسادى.

  سۇراۋ: جاڭا جورىقتا نەلىكتەن وڭتۇستىك شينجياڭ سىندى ”شاحمات كوزىن“ جانداندىرۋدى دارىپتەۋ كەرەك، ناقتى تۇتقاسى نە؟

  جاۋاپ: وڭتۇستىك شينجياڭ بۇكىل رايونىمىزدىڭ، اۋەلى، بۇكىل ەلدىڭ دامۋ كەلەلى جاعدايىندا ەرەكشە ماڭىزدى ستراتەگيالىق ورىنعا يە. وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى بولماسا، بۇكىل شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى دا بولماق ەمەس. وڭتۇستىك شينجياڭ سىندى ”شاحمات كوزىن“ جانداندىرىپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋ شينجياڭ قىزمەتىنىڭ جالپى جاعدايىنا سايادى.

  باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ وڭتۇستىك شينجياڭ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ جونىندەگى ماڭىزدى شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىنىڭ تەرەڭدەۋىن، ناقتىلانۋىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت شينجياڭنىڭ رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق ءىس جۇزىندىگىن تياناق ەتىپ، نازاردى وڭتۇستىك شينجياڭدا ورىن تەپكەن كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشۋگە شوعىرلاندىرىپ، كەشەندى شارا قولدانۋعا، ءتۇيىندى سەرپىلىس جاساۋعا تاباندى بولىپ، ىشكەرىلەي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ، قايتا - قايتا دالەلدەۋ، كەڭ كولەمدە پىكىر الۋ نەگىزىندە «ءبىرقانشا ساياسات - شارانى» زەرتتەپ جاسادى.

  اۆتونوميالى رايوندىق 10 - كەزەكتى پارتكومنىڭ سەگىزىنشى جالپى ءماجىلىسىنىڭ ماڭىزدى حۇجاتىنىڭ ءبىرى رەتىندە، «ءبىرقانشا ساياسات - شارا» وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ كاسىپ سالاسىن قارجىلاي سۇيەمەلدەۋ، قازىنا - سالىق، فينانس جاعىنان قولداۋ كورسەتۋ، فاكتورلارمەن قامتاماسىز ەتۋ، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋ جانە كادر - دارىندىلارمەن قامتاماسىز ەتۋ سياقتىلاردى ۇزدىكسىز كۇشەيتۋ بويىنشا باعىتتامالىلىعى كۇشتى، قۇنى جوعارى ءبىر قىدىرۋ ساياسات - شارانى العا قويدى، بۇل وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىندا بەلسەندى ىلگەرىلەتۋ رولىن اتقارادى.

  سۇراۋ: «ءبىرقانشا ساياسات - شارانىڭ» شىعارىلۋ بارىسى قالاي بولدى؟

  جاۋاپ: ءبىر جاعىنان، باسشىلار بارىنشا ءمان بەرىپ، جوعارى دەڭگەيدە ىلگەرىلەتتى. اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ نەگىزگى باسشىلارى جوعارى دەڭگەيدە جوبا جاساپ، جوعارى دەڭگەيدە ىلگەرىلەتتى. اۆتونوميالى رايوندىق ۇكىمەتتىڭ نەگىزگى باسشىلارى باستاماشىلدىقپەن جاۋاپتى بولىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى ساتىلار بويىنشا ناقتىلاندىرىپ، ۇيىرمە باستاپ وڭتۇستىك شينجياڭداعى 5 ايماق - وبلىستى ارالاپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ءار جاقتىڭ ۇسىنىس - پىكىرىن تولىق تىڭداپ، تۇرلىشە دەڭگەيدەگى ارناۋلى ماجىلىستەردى باسقارىپ اشىپ، ىشكەرىلەي زەرتتەۋ، دالەلدەۋ جۇرگىزدى. اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەتتەگى، شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانىنداعى قاتىستى باسشىلار وزدەرى باسقاراتىن سالالاردا تەكسەرۋ - زەرتتەۋدى، تالداۋ - دالەلدەۋدى شىنايى كۇشەيتىپ، جەتەكشىلىك سيپاتقا، جاسامپازدىق سيپاتقا، باعىتتامالىلىق سيپاتقا يە كوپتەگەن ۇسىنىس - پىكىرلەردى العا قويدى. اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەتتەگى، بيڭتۋانداعى 30 نەشە تاراۋ، ورىن جانە وڭتۇستىك شينجياڭداعى 5 ايماق - وبلىس، بيڭتۋاننىڭ وڭتۇستىك شينجياڭداعى ءارقايسى شى، قالالارى سايكەسە كۇش سالىپ، ءوزارا سايكەسىپ، مىندەت ءبولىسى بويىنشا كەڭ كولەمدە، ىشكەرىلەي ارناۋلى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، جەلىلەس تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جەتىستىگىن قالىپتاستىرىپ، «ءبىرقانشا ساياسات - شارانى» بىرگە اقىلداسىپ بەلگىلەدى.

  ەندى ءبىر جاعىنان، كوپتىڭ كەڭەسىن تىڭداپ، جان - جاقتان اقىلداستى. حۇجاتتى دايىنداۋ بارىسىندا قاتىستى تاراۋلار، ورىندار ءوز قىزمەت ورنىنىڭ فۋنكتسياسىنا ساياتىن ساياسات - شارالار جونىندە تاعى ءبىر - بىرلەپ كوپ رەت زەرتتەۋ جۇرگىزدى ءارى سالا، تاراۋ اتتاعان ساياساتتار جونىندە تولىق زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، كەڭەس وتكىزدى، اسىرەسە، وڭتۇستىك شينجياڭداعى 5 ايماق - وبلىس پەن بيڭتۋان ورتاعا قويعان 300گە جۋىق تالاپ - تىلەكتى، ۇسىنىستى مۇقيات زەرتتەدى جانە قابىلدادى؛ حۇجات دايىندالىپ بولعاننان كەيىن، اۆتونوميالى رايون مەن بيڭتۋاننىڭ قاتىستى تاراۋلارى، وڭتۇستىك شينجياڭداعى 5 ايماق - وبلىس جانە بيڭتۋاننىڭ وڭتۇستىك شينجياڭداعى شى، قالالارى سياقتى ءار دەڭگەيدە قايتا - قايتا ۇسىنىس - پىكىر الدى.

  سۇراۋ: «ءبىرقانشا ساياسات - شارا» وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا قولداۋ كورسەتۋ ساياساتتىق جۇيەسىن ورناتتى، قانداي ەرەكشەلىكتەرى جانە جارقىن تۇيىندەرى بار؟

  جاۋاپ: اۋەلى، وڭتۇستىك شينجياڭ ءوڭىرى ۇعىمىن كەڭەيتتى. وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، جوبالاۋ ءۇشىن، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەتتىڭ ستراتەگيالىق ويىنا ساي، ساياساتقا ۇيلەسۋ كولەمىندە تۇڭعىش رەت بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىن جانە بيڭتۋاننىڭ وڭتۇستىك شينجياڭداعى شىلارىن، قالالارىن قولداۋ كورسەتۋ كولەمىنە ەنگىزدى، ايتالىق: بۇرىنعى وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىستى وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ بايىنعولين وبلىسى، قاشقار، حوتان، اقسۋ، قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسى سىندى 5 ايماق - وبلىسقا جانە بيڭتۋاننىڭ وڭتۇستىك شينجياڭداعى 1 - شىسىنا، 2 - شىسىنا، 3 - شىسىنا، 14 - شىسىنا دەيىن كەڭەيتتى. بۇل ءبىر رەتكى كەلەلى ساياساتتىق سەرپىلىس، بۇرىنعى وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ءىشىنارا ءتۇيىندى وڭىرلەرىنىڭ دامۋىنا قولداۋ كورسەتۋدەن وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جالپى تۇلعالىق ءوڭىرىنىڭ دامۋىنا قولداۋ كورسەتۋگە كەڭەيتتى.

  ەكىنشىدەن، وڭتۇستىك شينجياڭ تارىمدى اينالعان ەكونوميكالىق بەلدەۋى ويىن تۇڭعىش رەت العا قويدى. «ءبىرقانشا ساياسات - شارا» ءوڭىردىڭ جالپى تۇلعالىق دامۋى تۇرعىسىنان وڭتۇستىك شينجياڭ جونىندە جوسپار جاساپ، وڭتۇستىك شينجياڭ تارىمدى اينالعان ەكونوميكالىق بەلدەۋى ويىن العا قويىپ، ونىڭ وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جالپى تۇلعالىق ءوڭىرىنىڭ دامۋىنداعى جەتەكشىلىك، باستاماشىلدىق رولىن ساۋلەلەندىردى ءارى تيانشاننىڭ سولتۇستىك بوكتەرى ەكونوميكالىق بەلدەۋىمەن ىقپالداسا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىردى. وسى ويدىڭ العا قويىلۋى دا ەلەۋلى سەرپىلىس بولىپ تابىلادى.

  ۇشىنشىدەن، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ باسىمدىققا، ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالالارىنىڭ دامۋىنا قولداۋ كورسەتۋدى بارىنەن ماڭىزدى ورىنعا قويدى. كاسىپ سالاسى − وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ نەگىزى. 37 ساياسات - شارانىڭ ىشىندەگى 10 شارا وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنا قولداۋ كورسەتتى، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ بولاشاق دامۋىنداعى تۇيىندەردى ايقىنداۋمەن بىرگە، ونان دا ماڭىزدىسى، ستراتەگيالىق جوبا مەن وسكەلەڭ ساياساتتىق قولداۋ ازىرلەدى. ايتالىق، وڭتۇستىك شينجياڭدى دامىتۋ ارناۋلى قارجىسىن تاعايىنداپ، قازىنالىق قارجىنىڭ تۇرتكىلىك رولىن ساۋلەلەندىرىپ، قوعامدىق كاپيتالدى، حالىقتىق كاپيتالدى، فينانس كاپيتالىن وڭتۇستىك شينجياڭعا ءونىمدى توپتالۋعا باستاپ، جەتەكتەپ، باستاماشى كاسىپورىندار مەن تىزبەكتەگى تىرەكتى كاسىپورىنداردان ءبىر توبىن جەتىلدىرىپ، ەنگىزىپ، كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ. كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ فاكتورىن قامتاماسىز ەتۋدى كۇشەيتۋ جاعىندا وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ سۋدان پايدالانۋ، جەردەن پايدالانۋ، ەنەرگيادان پايدالانۋ سياقتى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ قاجەتىن ەڭ الدىمەن قامتاماسىز ەتۋ، ت.ب.

  تورتىنشىدەن، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋدى جەدەلدەتۋىنە ءتۇيىندى قولداۋ كورسەتتى. وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ”5 وتكەلى 8 ەلگە تۇتاسۋ، ءبىر جولى ەۆروپا، ازياعا ۇلاسۋ“ سىندى وزگەشە وڭىرلىك ورىن باسىمدىعى بار، جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋ − وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ بولاشاق دامۋىنداعى ەڭ ۇلكەن باسىمدىعى جانە كومەسكى كۇشى. «ءبىرقانشا ساياسات - شارا» وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋدى جەدەلدەتۋىن دامۋ ءتۇيىنى ەتىپ، ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋ جانە سىرتقا ەسىك اشۋ تۇعىرى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، سىرتپەن سەلبەستىكتى، اۋىس - كۇيىستى جەبەۋ، ساۋداگەر شاقىرىپ قارجى ەنگىزۋ سەرپىنىن ارتتىرۋ سياقتى جاقتاردا ساياسات قورى مەن قىزمەت وتەۋ بيىگىن تۇلعالاپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ”ەكى ءتۇرلى بايلىقتان، ەكى بازاردان“ تولىق پايدالانۋىن جەبەپ، سىرتقا باعىتتالعان ەكونوميكانىڭ دامۋىن جەدەلدەتىپ، سىرتقا ەسىك اشۋ دەڭگەيىن ونان ارى جوعارىلاتىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ وزەكتى رايونىنداعى ستراتەگيالىق تىرەك تياناعىن تۇلعالايدى.

  بەسىنشىدەن، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋ جانە دارىندىلار جاعىنان قامتاماسىز ەتۋ جاعىندا كوپتەگەن اسا قۇندى ساياسات - شارالاردى العا قويدى، ايتالىق، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جۇمىستاندىرۋدى جەبەۋ ينجەنەرياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، ءار جىلعى وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جۇمىستاندىرۋىنا جۇمسالاتىن كومەك قارجىنىڭ بۇكىل شينجياڭدىكىنىڭ %50تەن استامىن يەلەۋىنە قول جەتكىزۋ؛ وڭتۇستىك شينجياڭداعى ءىسورىنداردىڭ قىزمەتكەر قابىلداۋ شارتىن لايىقتى جەڭىلدەتىپ، كاسىپتىك اتاق باعالاۋ جاعىندا ساياسات جاعىنان بەيىمدەلىپ، تولىق كۋرس جانە ودان جوعارى ماعلۇماتقا يە ادامداردى باعالاۋ، تەكسەرۋ تاسىلىمەن قىزمەتكە قابىلداۋ؛ وڭتۇستىك شينجياڭداعى قيىنشىلىعى بار بۇقاراعا بەرىلەتىن قۇتقارۋ قارجىسىنىڭ، كومەك قارجىسىنىڭ بۇكىل رايون قارجىسىنىڭ %80ىنەن تومەن بولماۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ؛ بارلىق كىرىسى 10 مىڭ يۋاننان تومەن بولعان ەڭبەك ىستەۋ قۋاتىنا يە كەدەيلىكتەن ارىلعاندار مەن قاداعالاناتىن وبيەكتىلەر وتباسىنىڭ 2024 - جىلعى جان باسىندىق ورتاشا كىرىسىنىڭ 10 مىڭ يۋاننان اسۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ، ت.ب.

  سوڭىندا بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ جان - جاقتى توعىسۋىن ايگىلەدى. «ءبىرقانشا ساياسات - شارا» جاسالعان باستاپقى كەزدە بيڭتۋاندى ساياساتتىق قولداۋ كورسەتۋ كولەمىنە ەنگىزۋدى ايقىنداپ، وسى ساياساتتىڭ ءارى جەرگىلىكتى ورىنعا، ءارى بيڭتۋانعا ۇيلەسۋىنە مۇمكىندىك جاسادى. دايىنداۋ بارىسىندا بيڭتۋاننىڭ قاتىستى تاراۋلارى مەن بيڭتۋاننىڭ وڭتۇستىك شينجياڭداعى شىلارى، قالالارى تۇتاس بارىستا ات سالىستى ءارى بيڭتۋان جاعىنىڭ ۇسىنىس - پىكىرلەرىن قايتا - قايتا الىپ، تولىق قابىلداپ، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىن ءبىر وتباسىنىڭ ادامدارى ەكەندىگىن جانە بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ جاپپاي توعىسۋىن، تەرەڭدەي توعىسۋىن، ورتاق دامۋىن شىنىمەن ايگىلەدى.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى