بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

بيىل بۇكىل ەل بويىنشا استىقتىڭ جالپى ءونىم مولشەرى ءبىر تريلليون 390 ميلليارد 820 ميلليون جىڭعا جەتتى (جاڭا ساندى مالىمەت، جاڭا ءتۇيىن)

ءونىم 17 ميلليارد 760 ميلليون جىڭ ارتىپ، جالپى ءونىم مولشەرى تاريحتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتتى

2023.12.12 15:57     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  «حالىق گازەتى»، 12 - ايدىڭ 11 - كۇنى، بەيجيڭ (تىلشىلەر ليۋ جىچياڭ، چاڭ چين، يۇي جيڭشيان). استىقتان مول ءونىم الىنىپ، ىسىراپسىز قامبالاندى. شاندۇڭ ولكەسى پيڭيۋان اۋدانى لۋۋاڭ ەگىس الاڭىنداعى استىق ەگەتىن ءىرى وتباسىنىڭ مۇشەسى حى شىباۋ بىلاي دەدى: ”جاڭا تەحنيكا شىنىندا كەرەمەت ەكەن! جۇگەرىنى ۇيلەسىمدى ءجيى ەگىپ، ءار مۋ جەردەگى مايسانى 5000 تۇپتەن اسىرىپ ەدىك، مۋ باسىندىق ءتۇسىمدى ءبىر ەسە ارتىپ، 1500 جىڭنان استى“. بيىل پيڭيۋان اۋدانى جۇگەرىنى تىعىز ەگۋدىڭ جاڭا ۇلگىسىن كەڭ كولەمدە جالپىلاستىرىپ، كۇزگى استىقتىڭ ءونىمىن %5.3 ارتتىردى.

  شاعىن ەسەپ ۇلكەن ەسەپپەن ۇشتاسىپ جاتادى. مەملەكەتتىك ساناق مەكەمەسى 12 - ايدىڭ 11 - كۇنى جاريالاعان ساندى مالىمەتتە كورسەتىلۋىنشە، 2023 - جىلى بۇكىل ەل بويىنشا استىقتىڭ جالپى ءونىم مولشەرى ءبىر تريلليون 390 ميلليارد 820 ميلليون جىڭعا جەتىپ، تاريحتاعى ەڭ جوعارى ورەنى جاراتىپ، 17 ميلليارد 760 ميلليون جىڭ ارتىپ، استىق ءونىمى ءۇرتىس 9 جىل ءبىر تريلليون 300 ميلليارد جىڭ دەڭگەيىندە تۇرعان. اسىرەسە، بۇكىل ەلدەگى 300 ءىرى استىق اۋدانى نەگىزگى قوسىندىق رولىن ساۋلەلەندىرىپ، بىرلىك ءونىمنىڭ جوعارىلاۋىنا قوسقان ۇلەسى %73 كە جەتكەن.

  بيىل جاراتىلىستىق اپات كوپ تۋىلعان، ءجيى تۋىلعان جاعدايدا، استىق وندىرىسىنەن تاعى دا مول ءونىم الىندى، مۇندا بىرلىك ءونىمدى كەڭ كولەمدە جوعارىلاتۋ ارەكەتىنىڭ ۇلەسى زور بولدى.

  جىل باسىنان باستاپ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگى جۇگەرى وندىرەتىن 200 نەگىزگى اۋداندا، سويا بۇرشاق وندىرەتىن 100 نەگىزگى اۋداندا جاسىل، جوعارى ءتۇسىمدى، جوعارى ءونىمدى بولۋ ارەكەتى مەن بىرلىك ءونىمدى جوعارىلاتۋ ارەكەتىن ءتۇيىندى تۇردە ىلگەرىلەتىپ، ۇسىنىلىمدى كۇشەيتىپ، تەحنيكانى ىلگەرىلەتىپ، تىعىزدىقتى ارتتىرىپ، ءونىم مولشەرىن جوعارىلاتىپ، بۇكىل ەلدىڭ استىق جالپىلىق ءوندىرىس قۋاتىنىڭ ورنىقتى جوعارىلاۋىنا ىقپال جاسادى جانە جەتەكشىلىك ەتتى.

  اۋىل شارۋاشىلىعىن كۇشەيتۋ ساياساتىندا ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتتى. ءتۇيىندى اۋدانداردا سويا بۇرشاقتىڭ تىعىزدىعى مۋ باسىنا 800 - 1000 ءتۇپ كوبەيتىلىپ، مۋ باسىنا ارتقان ءونىم 30 - 50 جىڭ، جۇگەرىنىڭ تىعىزدىعى مۋ باسىنا 500 - 800 ءتۇپ كوبەيتىلىپ، مۋ باسىنا ارتقان ءونىم 150 - 300 جىڭ بولدى. ءتۇيىندى اۋدانداردىڭ ۇلگى كورسەتۋىندە، بۇكىل ەل بويىنشا استىقتىڭ بىرلىك ءونىمى %10 تەن استام جوعارىلاپ، تۇتاس جىلدا استىقتان مول ءونىم الۋعا بەرىك نەگىز قالادى.

  استىق وندىرىسىنەن تاعى دا مول ءونىم الىنىپ، ەگىلگەن جەر اۋدانى بەرىك نەگىزگە اينالدى.

  ساياسات تۇراقتاندىرىلىپ، شارۋالاردىڭ كوڭىلى ورنىقتىرىلدى. بيىل ورتالىق قازىنا استىق ەگەتىن شارۋالارعا ءبىر جولدا 10 ميلليارد يۋان قوسىمشا قاراجات بەردى؛ جۇگەرى مەن سويا بۇرشاق وندىرۋشىلەرگە قوسىمشا قاراجات بەرۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، كۇرىش قوسىمشا قاراجاتىن ورنىقتى اتقاردى؛ كۇزگى استىق ءوندىرىسىنىڭ شەشۋشى مەزگىلىندە جۇگەرى مەن سويا بۇرشاققا ءبىر جولدا 2 ميلليارد 400 ميلليون يۋان قوسىمشا قاراجات ورنالاستىردى... اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگى، قازىنا مينيسترلىگى نازاردى 300 ءتۇيىندى اۋدانعا شوعىرلاندىرىپ، ۇسىنىلىمدى قولداۋ تەبىنىن ارتتىردى. جەر - جەر، تاراۋلار كەسەنى بىرگە كوتەرىپ، جاۋاپكەرلىكتى بىرگە ارقالاپ، استىق ەگىلەتىن جەر كولەمىن ورنىقتى ارتتىردى.

  حۋنان ولكەسى شياڭشياڭ قالاسى چيزى قالاشىعى پۋ - ان قىستاعىنىڭ ەگىنشىسى تيان شۋەۋىن بىلاي دەدى: ”ءبىر ءتۇسىمدى كۇرىشتى ەكى ءتۇسىمدى كۇرىشكە وزگەرتىپ، ەرتە پىساتىن كۇرىشتى شوعىرلى جەتىلدىرۋدە ءار مۋ جەرگە 100 يۋان قوسىمشا قاراجات الدىق، اينالىمعا سالىنعان 2 مىڭ مۋدان استام اتىزدى ءبىر ماۋسىم ارتىق ەگىپ، 200 مىڭ يۋان اينالاسىندا كىرىس كىرگىزدىك“.

  اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل – قىستاق مينيسترلىگى ەگىمشىلىكتى باسقارۋ تارماق مەكەمەسىنىڭ باستىعى پان ۋىنبو مىنانى ءبىلدىردى: تۇتاس جىلداعى استىق ءوندىرىسىنىڭ ۇلكەن ەسەبىن ەسەپتەگەندە، جازعى استىق ءونىمى 292 ميلليارد 300 ميلليون جىڭعا جەتىپ، وتكەن جىلداعىدان ءسال ازايعانىمەن، تاريحتاعى ەكىنشى جوعارى ورە سانالادى. مىنانى كورە ءبىلۋ كەرەك: تۇتاس جىلداعى استىقتىڭ كوپ بولەگىن ۇستايتىن كۇزگى استىق بيىل ءبىر ميلليارد 310 ميلليون مۋعا جەتىپ، ءۇرتىس 4 جىل ارتىپ، الدىنداعى جىلداعىدان 7 ميلليون مۋدان استام ارتتى. ەگىس كولەمىنىڭ ارتۋى، ونىڭ ۇستىنە بىرلىك ءونىمنىڭ جوعارىلاۋى تاسقىن، قۋاڭشىلىق سياقتى اپاتتاردىڭ ىقپالىنا توتەپ بەرىپ، تۇتاس جىلداعى استىقتا ”كۇزگى ءتۇسىم ارقىلى جازعى ءتۇسىمدى تولىقتاۋ“ جۇزەگە اسىرىلدى.

  استىق وندىرىسىنەن تاعى دا مول ءونىم الىنىپ، شوعىرلى تەحنيكانىڭ قولدانىلۋى پارمەندى تىرەككە اينالدى.

  بيىل اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگى جاقسى اتىز، جاقسى تۇقىم، جاقسى ءتاسىل، جاقسى مەزەت، جاقسى ءتۇزىم سىندى ”بەس جاقسى“ شوعىرلى ۇشتاستىرىلعان جالپىلىق شەشۋ جوباسىن اتقارىپ، جۇگەرى وندىرەتىن 200 نەگىزگى اۋدان، سويا بۇرشاق وندىرەتىن 100 نەگىزگى اۋدان تۇتاس قۇرىلىم بويىنشا ۇلگى كورسەتىپ جەتەكتەپ، ءتۇرلى بايلىق شارالارىن جيناقتاۋ، سايكەستىرۋ، ءارقايسى ءوندىرىس بۋىنىن دالمە - ءدال باسقارۋ – مەڭگەرۋ جۇزەگە اسىرىلدى. مامانداردىڭ مەجەلەۋىنشە، بۇكىل ەل بويىنشا شامامەن 300 ميلليون مۋ جەردەگى جۇگەرى تىعىز ەگۋ، دالمە - ءدال تىزگىندەۋ تەحنيكاسىن اتقارۋ سىندى سۋارۋ شارت - جاعدايىن ازىرلەگەن، تۇگەلدەي جالپىلاستىرىپ قولدانعاندا، جۇگەرىنىڭ جىلدىق ءوندىرىس قۋاتى 60 ميلليارد جىڭ ارتادى ەكەن.

  استىق وندىرىسىنەن تاعى دا مول ءونىم الۋدا ەگىس اتىزى قۇرىلىسى شەشۋشى شارا سانالادى.

  سۋ يگىلىگى − اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جان تامىرى. بيىل جىل باسىنان بەرى ەگىنجاي سۋ يگىلىگى قىزمەتى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەپ، بۇكىل ەلدەگى 7 مىڭ 300 دەن استام ءىرى، ورتاشا سۋارمالى وڭىردە وندىرىلگەن استىق بۇكىل ەلدەگى استىق جالپى ءونىم مولشەرىنىڭ تەڭ جارىمىن يەلەپ، مۋ باسىندىق ورتاشا بىرلىك ءونىم بۇكىل ەلدىڭ ورتاشا دەڭگەيىنىڭ 1.5 تە 2 ەسەسىندەي بولدى. بيىل كوكتەمدە سۋارۋ، جازدا سۋارۋ، كۇزدە سۋارۋ بارىسىندا جيىنى 290 ميلليارد تەكشە مەتردەن استام سۋمەن قامدالىپ، تۇتاس جىلدا استىقتان مول ءونىم الۋ سۋمەن پارمەندى قامتاماسىز ەتىلدى. بيىل 1 - ايدان 8 - ايعا دەيىن جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىسى مىندەتى 44 ميلليون 700 مىڭ مۋ ورىندالىپ، استىق ءوندىرىس قۋاتىنىڭ نەگىزى ۇزدىكسىز بەكەمدەلدى.

  ءتۇيىندى مىقتى يگەرىپ، بەل شەشىپ كىرىسىپ، شىنايى شارا قولدانىپ، ناقتى ءادىس - امال قاراستىرىپ، باستاما جىلى استىقتان تاعى دا مول ءونىم الىپ، ەكونوميكانىڭ جالپى تۇلعالىق جاقتان قايتا ورلەۋ جاعدايىن ساقتاۋعا بەرىك نەگىز قالاپ، ءتۇرلى حاۋىپ - قاتەر مەن سىن - سايىسقا توتەپ بەرۋدە ىرىقتىلىققا قول جەتكىزدى. جاڭا جورىقتا استىق ءوندىرىسىن جىل سايىن مىقتى يگەرۋدە تاباندى بولىپ، استىق حاۋىپسىزدىگى سىندى ارقاۋدى باستان - اياق مىقتاپ شيراتساق، ءىرى ەلدىڭ استىق قامباسىنىڭ نەگىزى بارعان سايىن بەكەمدەلىپ، جۇڭگولىقتاردىڭ ىرىزدىعى، ءسوز جوق، ءوز قولىندا بولادى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى