جاڭالىق جاراتۋدا جۇڭگونىڭ ومىرشەڭدىك كۇشى تاسقىندادى (جاڭا يدەيا جاڭا داۋىردەگى رەفورما جۇرگىزىپ، ەسىك اشۋعا جەتەكشىلىك ەتەدى)

جاڭالىق اشۋ بولاشاقتىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزەدى، رەفورما مەملەكەت تاعدىرىنا سايادى.

جاڭالىق اشۋ مەن رەفورمانىڭ ىشكى لوگيكاسىن يگەرگەن باس شۋجي شي جينپيڭ: ”ەگەر عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى ەلىمىز دامۋىنىڭ جاڭا قوزعالتقىشى دەسەك، وندا رەفورما جاساۋ وسى جاڭا قوزعالتقىشتى تۇتاندىرۋدا كەم بولسا بولمايتىن وتالدىۋ جۇيەسى“ دەگەن جاندى تەڭەۋ جاساعان.

6 - ايدىڭ 24 - كۇنى مەملەكەتتىك عىلىم - تەحنيكا جينالىسى، مەملەكەتتىك عىلىم - تەحنيكا سيلىعى جينالىسى، ەكى اكادەميا اكادەميكتەرىنىڭ جينالىسىندا باس شۋجي شي جينپيڭ جاڭا داۋىردەگى عىلىم - تەحنيكا ىستەرىنىڭ دامۋىنداعى ”سەگىزگە تاباندى بولۋدىڭ“ ماڭىزدى تاجىريبەلەرىن تەرەڭ قورىتىندىلادى، مۇنىڭ بىرەۋىندە رەفورماعا نازار اۋدارىلىپ، ”رەفورمانى تەرەڭدەتۋگە تاباندى بولۋ ارقىلى جاڭالىق اشۋدىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتۋ كەرەك“ دەپ اتاپ كورسەتىلدى.

”عىلىم - تەحنيكا سالاسى − ۇزدىكسىز رەفورما جاساۋدى ەڭ قاجەت ەتەتىن سالا“. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى عىلىم - تەحنيكا سالاسىن رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ ماڭىزدى جاعى ەتىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ جالپى بەتتىك كۇش سالۋىن، كوپ تۇيىندە قامال الۋىن، ىشكەرىلەي دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى جوسپارلادى.

رەفورماشىلدار عانا العا باسادى، جاڭالىق اشۋشىلار عانا قۇدىرەتتەنەدى، تەك رەفورما جاساپ، جاڭالىق اشۋشىلار عانا جەڭىسكە جەتەدى. جاڭا داۋىردەن بەرى عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسى جاڭا جاعداي اشىپ، جاڭالىق اشۋ قاينارى تولىق تاسقىنداپ، جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرى ۇزدىكسىز جارىققا شىعىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەر قارىشتاپ دامىپ، ەلىمىز جاڭاشىل ەلدەر قاتارىنان ورىن الدى. وسى تاريحي سەكىرۋ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ − پارمەندى تىرەك جانە شەشۋشى وزگەرىس.

جالپى جوسپار جاساۋ

جاڭالىق اشۋ − جۇيەلى ينجەنەريا، رەفورمادا، ءسوز جوق، جان - جاقتى ورنالاستىرۋ كەرەك

دادۋحى وزەنى جوڭكىلە اعىپ، ەلەكتر جەتكىزۋ تەمىر مۇناراسىنىڭ كۇمىس ءتۇستى وتكىزگىش سىمدارى قارسى جاعاعا قاراي كوككە سوزىلدى.

10 كۇندىك قاربالاس جۇمىستا جينشا وزەنىنىڭ جوعارعى اعارىنان حۋبەيعا دەيىنگى 800 ± كيلوۆولتتىق ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى توك جەتكىزۋ ينجەنەرياسىنىڭ دادۋحى وزەنىنەن وتەتىن بولىگىندەگى سىم وتكىزۋ، كورمەگە قويۋ جۇمىسى اقىرى ورىندالدى.

مەملەكەتتىك ەلەكتر تورابىنىڭ سىچۋانداعى ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ وزگەرتۋ سەرىكتەستىگىنىڭ قۇرىلىس جۇرگىزۋشى بانجاڭى شىڭ يۇيچياڭ 5 ءتۇرلى ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى ينجەنەريا قۇرىلىسىنا قاتىناسىپ، ەلىمىزدىڭ ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تەحنيكا بويىنشا ”قۇر قولمەن شارۋاشىلىق قۇرۋدان“ ”دۇنيە ءجۇزىنىڭ الدىڭعى لەگىندە جۇرۋىنە“ كۋا بولدى. قازىر ەرەكشە جوعارى كەرنەۋ سالاسىنىڭ حالىقارالىق ولشەمىن ەلىمىز دەرلىكتەي بەلگىلەي الادى.

بارشا وتباسىلاردى جارىقپەن قامداۋدىڭ استارىندا مىڭداعان ورىننىڭ بىرلەسىپ قامال الۋى، نەشە ءجۇز مىڭ ادامنىڭ بىرگە ات سالىسۋى جاتىر، بۇل بۇكىل ەل بولىپ جۇمىلۋ سىندى جاڭاشا مەملەكەت ءتۇزىلىسىنىڭ ايبىندى امالياتىنىڭ ىقشام كورىنىسى سانالادى.

”مەكەمە جوق بولعانىمەن، قىزمەت ورنى بار“، ۇكىمەت، بازار، قوعام ورگانيكالى ۇشتاسىپ، قامال الۋعا سايكەسىپ، كۇشتى شوعىرلاندىرىپ ۇلكەن ءىس تىندىردى − باس شۋجي شي جينپيڭ تالاي رەت باسا دارىپتەگەن ”بۇكىل ەل بولىپ جۇمىلۋ سىندى جاڭاشا مەملەكەت ءتۇزىلىسىنىڭ ابزالدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ“ عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسىنىڭ تەرەڭ قاتپارلى رەفورماسىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، بەلەس سيپاتتى عىلىم - تەحنيكالىق جەتىستىكتەردى جارىققا شىعاردى: عارىشقا سامعاۋ، ايدىڭ ارعى بەتىنەن ۇلگى الۋ، بەيدوۋ تورىن قۇراۋ؛ بايتاق دالاعا كوز جىبەرسەك، جوعارى جىلدامدىقتى پويەز زىمىراپ، قالقان ماشينا ىلگەرىلەيدى؛ تەرەڭ تەڭىزدى بارلاپ، 10 مىڭ مەتر تەرەڭگە سۇڭگىپ، تەڭىز استىنان كەن اشادى...

جاڭالىق اشۋ − جۇيەلى ينجەنەريا، ”رەفورمانى ءبىر بۋىندا نەمەسە بىرنەشە بۋىندا عانا جۇرگىزۋ جەتكىلىكسىز، ءسوز جوق، جان - جاقتى ورنالاستىرۋ جاساۋ ءارى ونى بۇلجىماي ىلگەرىلەتۋ كەرەك“.

2023 - جىلى كوكتەمدە ءبىر رەفورما جۇرت نازارىن اۋداردى: ورتالىق عىلىم - تەحنيكا كوميتەتى قۇرىلىپ، عىلىم - تەحنيكا مينيسترلىگى قايتا ۇيىمداستىرىلدى. ”پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ عىلىم - تەحنيكا قىزمەتىنە ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعىن كۇشەيتىپ، مەملەكەتتىڭ جاڭالىق اشۋ جۇيەسى قۇرىلىسى مەن عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋ“ وسى ماڭىزدى ورنالاستىرۋدىڭ شەشۋشى كۇش سالۋ تۇيىنىنە اينالدى.

رەفورما جالپى جاعدايعا كوز جىبەرەتىن جوعارى دەڭگەيلى جوبانى قاجەت ەتەدى، سونداي - اق فوكۋس ارالىعىن دالمە - ءدال تياناقتاندىرۋدى دا قاجەت ەتەدى.

ءتۇيىندى سالالاردا رەفورمانىڭ وزەكتى تۇيىندەردىن كوزدەدى. ”جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كەرەك“. رەفورما تەرەڭدەگەن سايىن، جاڭالىق اشۋ تاسقىنداي ءتۇستى. مەحانيزمنىڭ بوگەتتەرىن اشىپ، كادەگە جاراتۋداعى قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردىڭ ”قورەكتىگى“ بارعان سايىن تولىقتانا ءتۇستى.

جۇڭگونىڭ جوعارى جىلدامدىقتى ماگنيتتى قالقىما پويەزىنىڭ ساعاتتىق جىلدامدىعى 600 كيلومەترگە جەتتى، بۇل − رەفورمانىڭ جاڭالىق اشۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتۋىنىڭ جاندى تۇسىندىرمەسى. كاسىپورىندار باس بولىپ قامال الىپ، جەر - جەردىڭ قولدانىس جەتىستىكتەرىن توپتاپ، تەحنيكالىق قيىن وتكەلدەردەن قايتا - قايتا قامال الدى، جەل كەدەرگىسى %17 تومەندەدى، ەنەرگيا ۇنەمدەۋى %30 تەن استى. جوعارى قارقىندى ماگنيتتى قالقىما پويەز كوپ جەردىڭ قاتىناس تورابى جوسپارىنا ەنگىزىلىپ، دۇنيە جۇزىنە ” جۇڭگو قارقىنىن“ قايتادان سەزىندىردى.

«عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدى اتقارۋ جوباسىنداعى» 143 ءتۇرلى رەفورما مىندەتى ورىندالدى، عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسىنىڭ 3 جىلداعى قامال الۋ جوباسى ىركەس - تىركەس تياناقتاندىرىلدى، اسۋلاردى باعىندىرىپ، وزەندەردى نوقتالادى، رەفورما تەك قانا جۇرگىزىلە بەرەدى.

شەشۋشى تۇيىنگە نازار اۋدارۋ

عىلىم - تەحنيكا مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ اراسىنداعى جولدى ونان ارى اشتى

”عىلمي زەرتتەۋ مەن ەكونوميكانىڭ بايلانىسى تىعىز بولماۋ ماسەلەسى − كوپ جىلدان بەرگى ەڭ ۇلكەن ەسكىلىكتى دەرت“.

عىلمي زەرتتەۋ، ەكونوميكا قابىسپاۋ ماسەلەسىن شەشۋدە باس شۋجي شي جينپيڭ ءادىس نازارياسىن ايقىندادى: ”بۇل ماسەلەنى شەشۋدە، تۇپتەپ كەلگەندە، رەفورماعا سۇيەنۋ كەرەك“، ”رەفورمانىڭ نىساناسى بىرەۋ عانا، ول عىلىم - تەحنيكا مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ اراسىنداعى جولدى ونان ارى اشۋ“.

ارنا اشىلىپ، جاڭالىق اشاتىن نەگىزگى تۇلعا ”قوزعاۋشى كۇش قاينارى“ بولدى.

”كاسىپورىنداردىڭ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋداعى نەگىزگى تۇلعالىق ورنىن كۇشەيتۋدى“ باس شۋجي شي جينپيڭ تالاي رەت باسا دارىپتەدى. ”عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، جوعارى دەڭگەيلى عىلىم - تەحنيكادا ءوز كۇشىنە سۇيەنۋدى، ءوزىن الۋەتتەندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ“ شەشۋشى شاراسى دەپ قارالعان وسى ءتۇر عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋدى، قولدانۋدى جەبەۋدىڭ رەفورما جولى دا سانالادى.

دۇڭتيڭ كولىنىڭ جاعاسىندا ورىلىپ كەتكەن جەر تۇتاستىرىلدى. 77 ساعاتتا قاتەردەن اراشالاپ، قۇتقارۋ جۇمىسى تامامدالىپ، ۋاقىتى مەجەدەگىدەن 10 ساعاتتان استام قىسقاردى. مۇنىڭ استارىندا عىلىم - تەحنيكا كۇشى كەم بولسا بولمايدى.

توسپانىڭ سۋ ايدىنى جاعاسىندا ارلى - بەرلى قايشالىسقان كەمەلەر سۋ استى جەر بەدەرى مەن سۋ اعىسىنىڭ قارقىنىن ولشەپ، توسپانى جوندەۋدى سۋ جاعدايىنىڭ شەشۋشى مالىمەتىمەن قامدادى.

بۇل ادامسىز كەمە شاڭحاي حۋاديان جول باستاۋ تەحنيكاسى سەرىكتەستىگىنەن كەلگەن.

حۋاسى جول باستاۋى ورنالاسقان شاڭحاي قالاسى بەيدوۋ شيحۇڭچياۋ بازاسى نازاردى كاسىپورىنداردىڭ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋداعى نەگىزگى تۇلعالىق ورنىن كۇشەيتۋ رەفورما نىساناسىنا شوعىرلاندىرىپ، جاڭالىق اشۋ فاكتورىنىڭ كاسىپورىننىڭ قاجەتىن ارقاۋ ەتە ورنالاسۋىن ىلگەرىلەتتى. كاسىپورىن باقشادان شىقپاي - اق قاتىستى ءتۇيىندى عىلمي زەرتتەۋ ورىندارىمەن ساڭلاۋسىز ۇشتاسا الادى.

”14 - بەسجىلدىقتان“ بەرى كاسىپورىنداردىڭ زەرتتەۋ - اشۋ قاراجاتى ۇسىنىلىمىنىڭ بۇكىل قوعامداعى ارا سالماعى %77 تەن اسىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ تۇلعالىق ورنى اناعۇرلىم كورنەكتىلەندى.

ارنا اشىلىپ، جاڭالىق اشۋ تۇعىرى ”ۇدەتكىش“ بولدى.

جۇڭگو جاڭالىق اشۋ باسەكەسى جارىسى ءۇرتىس 8 كەزەك وتكىزىلدى. جىجياڭ ولكەسىنىڭ نيڭبو قالاسىنداعى نەگىزگى جارىس الاڭىندا 13 ءتۇرلى كەلەلى تەحنيكالىق قاجەت 52 ۇيىرمەنى ناق مايداندا سايىسقا باۋرادى. ”بۇرىن كاسىپورىندار العىسى كەلەتىن تەحنيكانى ساتىپ الا المايتىن، عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرى جەتىستىككە جەتسە دە ساتىپ الۋشى تابا المايتىن، وسى رەتكى مەملەكەت دارەجەلى جارىس كاسىپ سالاسى قاجەتىمەن جانە عىلىم - تەحنيكالىق ۇسىنىلىممەن دالمە - ءدال ۇشتاستى“ دەدى نيڭبو قالالىق عىلىم - تەحنيكا مەكەمەسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى چىن شانفۋ وزگەرىستى تىلگە تيەك ەتىپ.

جاڭالىق اشۋدىڭ قاجەتى قايدا بولسا، رەفورما دا ىلەسە ىلگەرىلەيدى. جۇڭگو جاڭالىق اشۋ باسەكە جارىسى عىلىم - تەحنيكادا قامال الۋدى ۇيىمداستىرۋ تاسىلىنە رەفورما جاساۋدىڭ جاندى امالياتى، ”قاتارعا تۇرعىزۋ + كۇسەت بولۋ“ ءتاسىلىن قولدانىپ، عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىنىڭ جەدەل كادەگە جاراۋىن ىلگەرىلەتتى. 8 جىلدان بەرى جارىس كاسىپورىنداردىڭ 34 مىڭنان استام جاڭالىق اشۋ قاجەتىن شوعىرلاندىرىپ، 5500 دەن استام توقتام جاسالدى.

كەلەلى نىسانداردى ۇيىمداستىرۋ ءتاسىلى رەفورماسى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىلىپ، ”14 - بەسجىلدىق“ جوبا باعدارلاماسىندا مىنالار العا قويىلدى: ”ماڭدايشالىق اسىپ، قولباسشى بولۋ“ سياقتى تۇزىمدەردى اتقارۋ كەرەك. ”ماڭدايشالىق اسىپ، قولباسشى بولۋ“ تۇڭعىش رەت 5 جىلدىق جوباعا جازىلدى، 90 ميلليوننان استام عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرىنىڭ جاسامپازدىعى اناعۇرلىم تولىق قاۋلادى.

عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋ، قولدانۋ − دۇنيە جۇزىلىك قيىن ماسەلە. دابىرالى ىزدەنىستەر ءبىر - بىرلەپ جالپىلاسىپ، جيناق بولىپ اۋقىم قالىپتاستىرىپ، ماسەلەلەردى شەشىپ، جۇڭگو جوباسىن كۇتۋدە.

جۇيەلىك ىلگەرىلەتۋ

وقۋ - اعارتۋ، عىلىم - تەحنيكا دارىندىلارى ءتۇزىلىس مەحانيزمىن ءبىر تۇلعالاندىرۋ رەفورماسىن تەرەڭدەتتى

6 - ايدىڭ 24 - كۇنى اشىلعان مەملەكەتتىك عىلىم - تەحنيكا جينالىسى، مەملەكەتتىك عىلىم - تەحنيكا سيلىعى جينالىسى، ەكى اكادەميانىڭ اكادەميكتەرى جينالىسىندا باس شۋجي شي جينپيڭ ”جۇيەلى كوزقاراستى كۇشەيتىپ، وقۋ - اعارتۋ، عىلىم - تەحنيكا دارىندىلارىنىڭ ءتۇزىلىس - مەحانيزمىن ءبىر تۇلعالاندىرىپ رەفورمالاۋدى تەرەڭدەتۋ كەرەك“ دەپ اتاپ كورسەتتى.

پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا وقۋ - اعارتۋ، عىلىم - تەحنيكا، دارىندىلار تۇڭعىش رەت ءبىر ءبولىم ەتىپ ورنالاستىرىلدى. بۇل ۇشەۋى ىشكى جاقتان بىردەي بولادى ءارى ءوزارا تىرەك بولادى، ”ورگانيكالى ۇشتاستىرىپ، ءبىر تۇلعادا ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ ەسەلەپ ارتۋ اسەرىن قالىپتاستىرۋ“ كەرەك.

عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسى وقۋ - اعارتۋ، عىلىم - تەحنيكا، دارىندى − ”ۇشەۋى ءبىر تۇلعالانعان“ جۇلگە اياسىندا قاداعالانىپ، ىلگەرىلەمەلى لوگيكا ايقىن دا پارمەندى بولدى: عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدا دارىندىلارعا سۇيەنۋ، دارىندىلاردى باۋلۋدا وقۋ - اعارتۋعا سۇيەنۋ كەرەك.

دارىندىلاردى جاڭالىق اشۋعا شوعىرلاندىرۋ − ”دارىندىلار جاڭالىق اشۋدىڭ ءبىرىنشى بايلىعى“، ”جاڭالىق اشۋدى تۇرتكى ەتۋ، ءمانى جاعىنان العاندا، دارىندىلاردى تۇرتكى ەتۋ“، ۇزدىك جاڭالىق اشۋشى دارىندىلاردى توپتاعاندا عانا، ماڭداي الدى عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن قالىپتاستىرۋعا بولادى.

”شەكسىز مالىمەت كەستەسى مەن تەكسەرىپ بەكىتۋدىڭ عالىمداردىڭ زەيىن - زەردەسىن زايا كەتىرۋىنە بولمايدى!“

باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ وسى ءسوزى عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرلەرىنىڭ كوكەيىنە ۇيالادى، ونان دا ماڭىزدىسى، رەفورما باعىتىن بەلگىلەدى.

”مەملەكەتتىڭ ءتۇيىندى زەرتتەۋ - اشۋ جوسپارىنا ءوتىنىش بەرۋ كەستەسى 57 بەتتەن 11 بەتكە ازايدى“. بەيجيڭ قالاسىنداعى جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى وليمپيادا قىستاعى عىلىم - تەحنيكا باقشاسىندا جاعراپيا عىلىمى جانە بايلىق زەرتتەۋ ورنىنىڭ تەتە اعا زەرتتەۋشىسى ۋاڭ جۇن جۇقا ءبىر توپ مالىمەت كەستەلەرىن قۇجات قالتاسىنا سالدى.

مالىمەت كەستەسى جۇقارىپ، تابىس سەزىمى شىنايى وزگەردى. 4 جىلدا 3 كەزەك اۋىرتپالىقتى جەڭىلدەتۋ ارناۋلى قيمىلى ارقىلى ازايتۋ تاسىلىمەن ومىرشەڭدىك كۇشتى ارتتىردى.

شاندۇڭ ولكەلىك قىستاق يەلىگىن پاندەر اكادەمياسىنىڭ جەرگىلىكتى مامانى سۇى فىڭگاۋ ”تورتكە اسىلىپ الۋ“ ءجايتىن وزگەرتۋ ارقىلى زەرتتەۋشىلەردى باعالاپ، كوپ جىلدىق تىلەگىن ىسكە اسىرادى.

كەزىندەگى دارىندىلاردى باعالاۋداعى ءبىر باعا سوڭىنا دەيىن ەسەپ بولۋ ۇلگىسى ”اركىم ءوز ورنىن تاۋىپ، اركىم ءوز قابىلەتىن كورسەتۋگە“ قاراي ويىستى.

وقۋ - اعارتۋ دارىندىلاردى ارقاۋ ەتەدى − ”جاسامپازدىق تاربيەسى ارقىلى جاسامپازداردى جەتىلدىرۋ، جاسامپاز دارىندىلار ارقىلى جاسامپاز مەملەكەت تۇلعالاۋ كەرەك“.

تاياۋدا باس شۋجي شي جينپيڭ جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، چيڭحۋا داشۋەسىنىڭ پروفەسسورى ياۋ چيجىعا جاۋاپ حات جازىپ، ياۋ چيجى پروفەسسوردىڭ ”كوپشىلىكتى باستاپ دارىندىلاردى دەربەس باۋلۋ ۇلگىسى جونىندە ۇزدىكسىز ىزدەنىس جاساۋىن“، ”جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلاردى باۋلۋ جانە عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ بازاسىن قۇرۋىن“ ءۇمىت ەتتى.

چيڭحۋا داشۋەسىنىڭ اۋلاسىندا دارىندىلاردى تاربيەلەۋ ۇلگىسىنە رەفورما جاساۋدىڭ تۇقىمى جەر جارىپ، ءوسىپ - جەتىلدى.

”جاستارعا تاڭسىقتى سەزىندىرۋ، ولاردىڭ جاسامپازدىق قۋاتقا يە بولۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ − ءبىزدىڭ ەڭ قاجەت ەتەتىن ءىسىمىز“. ياۋ چيجى پروفەسسور بىلاي دەدى: ”ياۋ كلاسىندا وقۋشىلار قىزعىندىلىعىنا قاراي ءتۇرلى زەرتتەۋ قىزمەتتەرىنە كەڭ كولەمدە ارالاسا الادى. ءبىر ساباقتا، ءبىر نىساندا بولسىن، جۇمىس تىڭعىلىقتى ىستەلەدى، بۇلار عىلمي زەرتتەۋدىڭ باستاماسىنا اينالۋى مۇمكىن“.

جاڭا داۋىردەن بەرى جاڭالىق اشۋشى دارىندىلاردى دەربەس تاربيەلەۋدى ارقاۋ ەتىپ، ”ۇزدىكتەردى تاربيەلەۋ جوسپارى“ 2.0 كەزەڭىنە ءوتىپ، نەگىزدىك پاندەردەن 288 ۇزدىك وقۋشى تاربيەلەۋ بازاسى قۇرىلدى؛ ”نەگىزدى بەكەمدەۋ جوسپارى“ اتقارىلعان 4 جىلدان بەرى سىناق ءتۇيىنى ەتىلگەن 39 جوعارى مەكتەپ مەملەكەتتىڭ كەلەلى ستراتەگيالىق سۇرانىسىنا نازار اۋدارىپ، دارىندىلاردى تاڭداپ ءوسىردى.

تالىقپاي ەڭبەكتەنگەندە نۇرلى بولاشاققا جەتۋگە بولادى، عىلىم - تەحنيكا ارقىلى قۇدىرەتتى ەل قۇرۋ نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋعا 11 جىل عانا ۋاقىت قالدى.

”ءبىز ۇزاق بارىستا شىڭدالىپ جەتىلۋ دەيتىن بەرىك بەكىممەن جانە قايسار ەرىك ـ جىگەرمەن ۋاقىتتى ۇتىپ، شوگەلدىكپەن ىستەپ، وسى ستراتەگيالىق نىسانانى نىق قاداممەن رەالدىققا اينالدىرۋىمىز كەرەك“. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى ەكپىندى بولدى.

رەفورما ستيلى دۇرىس بولىپ، جاڭالىق اشۋ ورلەۋى كوتەرىلدى، جۇڭگو اتتى الىپ كەمە، ءسوز جوق، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ارقىلى مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىن، ۇلتتى گۇلدەندىرۋ ۇلى ءىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋ سىندى ايبىندى ساپاردا تولقىن جارا العا ىلگەرىلەيدى.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى