2024.07.22 16:02 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
رەفورمانى يگەرۋ، دامۋدى جەبەۋ، سايىپ كەلگەندە، حالىقتى ءتىپتى دە جاقسى تۇرمىسقا كەنەلتۋ ءۇشىن بولىپ تابىلادى. پارتيا 20 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى قاراپ ماقۇلداعان «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ رەفورمانى اناعۇرلىم جاپپاي تەرەڭدەتۋ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ تۋرالى قاۋلىسى» حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولىپ، حالىقتىڭ جالپى تۇلعالىق مۇددەسىن، ءتۇبىرلى مۇددەسىن، ۇزاق بولاشاقتىق مۇددەسىن شىعار ءتۇيىن ەتە وتىرىپ رەفورمانى جوبالاپ جانە ىلگەرىلەتىپ، پارتيامىزدىڭ سيپاتى مەن ماقساتىن، اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشىن تولىق ايگىلەدى، شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىنىڭ دۇنيەگە كوزقاراسى مەن مەتودولوگياسىن تولىق ايگىلەدى.
پارتيا 18 ـ قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى حالىقتى وزەك ەتە وتىرىپ رەفورمانى ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، حالىقتىڭ مۇددەسىن باستان ـ اياق ەڭ جوعارى ورىنعا قويىپ، حالىق ەڭ كوڭىل ءبولىپ وتىرعان، ەڭ تىكە، ەڭ رەال مۇددە ماسەلەسىن مىقتى يگەرىپ، ءتۇيىندى سالالارداعى رەفورمانى ىلگەرىلەتتى. نازاردى ”اۋرۋ كورسەتۋ قيىن بولۋ، اۋرۋ كورسەتۋ قىمبات بولۋ“ ماسەلەسىن شەشۋگە شوعىرلاندىرۋدان مەملەكەتتىڭ ءدارى - دارمەك جانە جۇمسالاتىن ماتەريالداردى شوعىرلى، مولشەرلى ساتىپ الۋعا ۇيىمداستىرۋىن ىلگەرىلەتۋگە دەيىن، ”تاماشا ەكولوگيالىق ورتا − حالىق تۇرمىسى ءۇشىن ەڭ كوپ جالپىعا ءتيىمدى قۇت - ىرىس“ دەگەندى ۇستانىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت ءتۇزىلىسى رەفورماسىن ىلگەرىلەتۋگە دەيىن، ناپوس ءتۇزىمى رەفورماسىندا اۋىل شارۋاشىلىعىنان الماسقان 140 ميلليون ادامدى قالا - قالاشىققا ناپوسقا قوندىرۋدان ءادىليا ءتۇزىلىسى رەفورماسىنا دەيىن، حالىق بۇقاراسىنا ءاربىر ءادىليالىق دەلودان ادىلدىك پەن ادىلەتتىلىكتى سەزىندىرۋگە قۇلشىندى... حالىق تىلەگىنە سايكەسىپ، حالىق تىلەگىنە قۇرمەت ەتىپ، حالىق جاعدايىنا نازار اۋدارىپ، حالىق تۇرمىسىنا كۇش سالىپ، رەفورما ارقىلى حالىق بۇقاراسىنا اناعۇرلىم كوپ ناقتى پايدا جەتكىزىلدى. اماليات مىنانى تولىق دالەلدەدى: رەفورمانى حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولا وتىرىپ جوبالاپ جانە ىلگەرىلەتسەك، رەفورما جوباسىنىڭ قۇنىن تولىق ايگىلەپ، رەفورمانىڭ دامۋدىڭ قاجەتىمەن، نەگىزگى ساتىنىڭ تىلەگىمەن، حالىقتىڭ تىلەگىمەن اناعۇرلىم ويداعىداي ۇشتاسۋىنا مۇمكىندىك جاساساق، رەفورمانى اناعۇرلىم جاپپاي تەرەڭدەتۋدە ەڭ بەرىك سۇيەنىشكە، ەڭ قۇدىرەتتى جىگەرگە، ەڭ تاسقىنداعان قوزعاۋشى كۇشكە يە بولامىز.
رەفورما جاساپ، ەسىك اشقاننان بەرگى، اسىرەسە، جاڭا داۋىردەگى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدەگى قۇندى تاجىريبەلەردى قورىتىندىلاعان جانە ودان پايدالانعان وسى رەتكى جالپى ءماجىلىس رەفورمانى اناعۇرلىم جاپپاي تەرەڭدەتۋدە، ءسوز جوق، دايەكتىلەندىرۋگە ءتيىستى ”التىعا تاباندى بولۋ“ كەلەلى پرينسيبىن العا قويدى، ”حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولۋ“ − مۇنىڭ ماڭىزدى ءبىر تارماعى. قالىڭ حالىق بۇقاراسىن رەفورمانىڭ، دامۋدىڭ جەتىستىكتەرىنەن ورتاق يگىلىكتەندىرۋ − سوتسياليزمنىڭ ماندىك تالابى، سوتسياليستىك ءتۇزىمنىڭ ابزالدىعىنىڭ شوعىرلى بەينەلەنۋى ەكەنىن جەتە تانۋ كەرەك. رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدىڭ تانىم جانە اماليات جاعىنداعى ءار رەتكى جاڭالىعى مەن تەرەڭدەۋى، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ بارىسىنداعى ءاربىر جاڭا زاتتىڭ جارىققا شىعۋى مەن دامۋى، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدىڭ ءاربىر سالاسى مەن بۋىنىنداعى تاجىريبەلەردىڭ جاراتىلۋى مەن توپتالۋى ءجۇز ميلليونداعان حالىقتىڭ اقىل - پاراساتى مەن امالياتىنان كەلگەن. جاڭا جورىقتا رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ قۇن بەتالىسىن مىقتى يگەرىپ، حالىقتىڭ ۇندەۋىنە تاباندى بولىپ، رەفورمانىڭ حالىق ءۇشىن جۇرگىزىلۋىن، رەفورمانىڭ حالىققا سۇيەنۋىن، رەفورما جەتىستىكتەرىنەن حالىق ورتاق يگىلىكتەنۋىن جۇزەگە اسىرعاندا عانا، رەفورمانىڭ باستان ـ اياق حالىق بۇقاراسىنىڭ شىن جۇرەكتەن قولداۋىنا يە بولۋىنا كەپىلدىك ەتۋگە بولادى.
جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ − جالپى حالىق بىرگە اۋقاتتاناتىن وسىزامانداندىرۋ، دامۋ بارىسىندا حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىزداندىرۋ جانە جاقسارتۋ − جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ كەلەلى مىندەتى. ەلىمىز قوعامىنداعى باستى قايشىلىق حالىقتىڭ كۇن سايىن ارتىپ وتىرعان تاماشا تۇرمىس قاجەتى مەن دامۋدىڭ بىركەلكى، تولىق بولماۋى اراسىنداعى قايشىلىققا وزگەردى، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدە ءدوپ كەلگەن كورنەكتى ماسەلە − ءالى دە دامۋدىڭ بىركەلكى، تولىق بولماۋى، قالا مەن اۋىلدىڭ وڭىرلىك دامۋى مەن كىرىس بولىسىندەگى پارىق ءالى دە ءبىرشاما زور، حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىزداندىرۋدا، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدا ءالى دە ولقىلىقتار ساقتالىپ وتىر. بۇل رەتكى جالپى ءماجىلىس حالىق بۇقاراسىنىڭ جاڭا تىلەگىنە سايكەسىپ، رەفورمانى ۇزدىكسىز العا ىلگەرىلەتتى، بۇل − حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولىپ، وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ جەتىستىكتەرىنەن جالپى حالىقتى اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ءادىل يگىلىكتەندىرۋدىڭ تابيعي تالابى، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ، ەلىمىز قوعامىنداعى باستى قايشىلىقتىڭ وزگەرىسىنە اناعۇرلىم ويداعىداي ۇيلەسۋدىڭ كوكەي تەستى قاجەتى. جالپى ءماجىلىس قوعامدىق ادىلدىك پەن ادىلەتتىلىكتى جەبەۋدى، حالىقتى باقىتقا كەنەلتۋدى شىعار ءتۇيىن جانە تياناق ەتىپ، كىرىس ءبولىسى ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ، جۇمىستانۋدى الدىمەن ويلاستىرۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرۋ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرۋ، ەمدەۋ، ءدارى ـ دارمەك، دەنساۋلىق ساقتاۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ، حالىق سانىنىڭ دامۋىن قولداۋ جانە قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرۋ جونىندە ءبىرقىدىرۋ كەلەلى رەفورما شارالارىن العا قويدى. وسى شارالاردىڭ تياناقتانىپ، ءونىم بەرۋى حالىققا ۇزدىكسىز باقىت جاراتادى.
”حالىق ءۇشىن رەفورما جاساعاندا عانا رەفورما ءماندى بولادى، حالىققا سۇيەنىپ رەفورما جاساعاندا عانا رەفورما قوزعاۋشى كۇشكە يە بولادى“. رەفورمانى اناعۇرلىم جاپپاي تەرەڭدەتۋدە حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولۋدا، ”بۇقارا نەگە كوڭىل بولسە، نەنى كوكسەسە، رەفورمادا سونى يگەرۋ، سونى ىلگەرىلەتۋ كەرەك“ دەگەننەن جازباي، حالىق اسىققان، حالىق قالاعان رەفورما شارالارىن كوبىرەك العا قويىپ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاسايتىن، حالىق جۇرەگىن جىلىتاتىن، حالىق تىلەگىنە ساي كەلەتىن ناقتى ىستەردى كوبىرەك ىستەۋ كەرەك. تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋدى بارىنشا ورىستەتىپ، بۇقارالىق لۋشيانمەن ويداعىداي ءجۇرىپ، حالىقتىڭ قاجەتىن ۇعىسىپ، حالىقتىڭ قامىن ويلاپ، نەگىزگى ساتى مەن بۇقارانىڭ جاسامپازدىق رۋحىنا قۇرمەت ەتىپ، بۇقارانىڭ مۇڭ ـ مۇقتاجىنان رەفورمانىڭ كۇش سالۋ ءتۇيىنى مەن قامال الۋ ءتۇيىنىن ءداپ باسىپ تابۋعا ءمان بەرىپ، بۇقارانىڭ تابىس سەزىمىن، مۇراتتاستىعىن كۇشەيتىپ، حالىقتىڭ اقىل ـ پاراساتىن شوعىرلاندىرىپ، حالىقتىڭ تىلەگىن ۇيىستىرىپ، حالىققا تىعىز سۇيەنىپ، رەفورمانى العا ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى − حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەيتىن، حالىققا باقىت جاراتاتىن پارتيا. پارتيانىڭ بارلىق قىزمەتى قالىڭ حالىقتىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسىن ويداعىداي جۇزەگە اسىرۋ، قورعاۋ، دامىتۋ ءۇشىن بولىپ تابىلادى. رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋ باس نىساناسىن كوزدەپ، قۇن بەتالىسىن مىقتى يگەرىپ، حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولا وتىرىپ رەفورمانى جوسپارلاپ جانە ىلگەرىلەتىپ، رەفورمانى ناقتى ناتيجە، ناقتى ونىمدىلىك جانە حالىق بۇقاراسىنىڭ رازىلىق دارەجەسى ارقىلى سىننان وتكىزسەك، ءبىز، ءسوز جوق، جاڭا ەمتيحان تاپسىرۋ جولىندا تاريح پەن حالىققا تىڭ دا ۇزدىك جاۋاپ بەرە الامىز.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى