2024.08.07 16:25 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
كاسىپورىننىڭ جوعارى ساپالى دامۋى تەحنيكانىڭ، دارىندىلاردىڭ پارمەندى قولداۋىنان ايرىلا المايدى. حۋبيدىڭ ۋحان قالاسىندا كاسىپورىن مەن تەحنيكاعا ارناۋلى دانەكەر بولاتىن تۇعىر بار.
ەلەكتر تىزبەگى تاقتاسىنا تولقىن كورسەتكىش پەن اۆومەتردى جالعاپ، تولقىن ءپىشىنىن تەكسەرۋ، كەرنەۋدى، توكتى تەكسەرۋگە بولادى... جۇڭگو گەولوگيا داشۋەسى (ۋحان) اۆتوماتتاندىرۋ شۋەيۋانىنىڭ تاجىريبەحاناسىندا، دوتسەنت جاڭ جيڭجيڭ مەن ۋحان ەي - اي زەردەلى عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ زەرتتەۋ - اشۋ جاۋاپتىسى يان ۋىنلين جاڭادان اشىلعان تەمپەراتۋرا - ىلعالدىق جەتكىزگىش ۇلگىسىن بىرگە سىناق ەتۋدە.
3 ايدىڭ الدىندا قىزمەت ورىندادرى 2 كيلومەتر قاشىقتىقتا تۇراتىن جاڭ جيڭجيڭ مەن يان ۋىنلين ءالى تانىسپاعان ەدى. ولاردى حۋبەي ولكەسى 2023 - جىلى شىعارعان عىلىم - تەحنيكا جاسامپازدىعىمەن قامداۋ تىزبەگىندەگى جەلىدەگى تۇعىر (تومەندە قىسقاشا ”تۇعىر“ دەلىنەدى) تانىستىردى، ”كاسىپورىن تاقىرىپ كورسەتۋ، جوعارى مەكتەپ پەن عىلمي زەرتتەۋ ورىندارى ءۇن قوسۋ، قاجەتكە قاراي زەرتتەۋ جۇرگىزۋ“ بۇكىل ولكەدەگى ءار ءتۇرلى تۇتىنۋشىلاردى تەحنيكا، دارىندى، فينانس جاقتارىنداعى قامداۋ، قاجەتسىنۋ تۇرعىسىنان ۇشتاستىرىپ، توقتامعا قول قويۋ سياقتى قىزمەت وتەۋمەن قامدادى.
كومپيۋتەردىڭ كورۋ تۇيسىگى تەحنيكاسىن قولدانۋدى زەرتتەۋمەن شۇعىلداناتىن جاڭ جيڭجيڭ جاساندى زەردەنى ەرتەدە - اق اۋىل شارۋاشىلىعىنا بەيىمدەۋ ويىندا بولعان، ءبىراق ۇيلەسىمدى كىرىسۋ ءتۇيىنىن تابا الماعان.
العاش قۇرىلعان كاسىپورىن ەي - اي زەردەلى سەرىكتەستىگى سۋ ونىمدەرى باعىمشىلىعىمەن شۇعىلداناتىن وتباسىلارى پايدالانا الاتىن، كاسىپ سالالاندىرىپ پايدالانۋعا بولاتىن جاڭاشا سەنزوردى اشۋعا كۇش سالادى. جاڭ جيڭجيڭمەن كەزىگۋدەن بۇرىن يان ۋىنلين كوپتەگەن اۋىل شارۋاشىلىق جوعارى مەكتەپتەرى مەن عىلمي زەرتتەۋ ورىندارىن ارالاپ، تەحنيكالىق قولداۋ ىزدەگەنىمەن، قايتا - قايتا ساتسىزدىككە ۇشىرادى، ”ەكى سەبەپ بولدى، بىرىنشىدەن، عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ نازار اۋدارۋ ءتۇيىنى كاسىپورىندارمەن بىردەي بولۋى ەكىتالاي، ەكىنشىدەن، ءبىز سياقتى شاعىن، ۇساق كاسىپورىندارعا ءالى دە سەنە الماي وتىر“.
وسى تۇعىر بولعاندىقتان، كاسىپورىن جەلىدە تەحنيكا ىزدەپ، ينتەرنەتتەن ساتىپ العانداي قولايلى بولدى. ”تۇعىردا عىلىم - تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋدىڭ زەردەلى سايكەستىرىلگەن ۇلكەن مودەلى جەلىگە شىعارىلىپ، قامداۋ مەن قاجەتسىنۋدى ۇشتاستىرۋ جۇزەگە اسىرىلعان“. ءاربىر ءونىمدى ينفورماتسيانىڭ استارىندا تەحنيكا مەڭگەرۋشىلەرى بار، كاسىپورىندار مەن عىلمي زەرتتەۋ قۇرىلىمدارىنا جالپى بارىستىق قىزمەت وتەيدى، قىسقا ۋاقىت ىشىندە ءتۇيىسۋ مەن قارىم - قاتىناستى ورىنداپ، العاشقى شەشۋ جوباسىن تەز ارادا جاساپ شىعا الادى، − دەپ تانىستىردى حۋبەي عىلىم - تەحنيكا جاسامپازدىعىمەن قامداۋ تىزبەگى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى لي تيانپەي.
تۇعىردان حابار تاپقان يان ۋىنلين قول تەلەفونمەن كودتى جايمالاپ تەز ارادا تىركەۋگە الدىرىپ، ”ميكرو تەرمومەتردىڭ“ تەحنيكالىق قاجەتىن سىناق رەتىندە جاريالادى. تۇعىر ينفورماتسيانى تەز ارادا شارتقا ۇيلەسەتىن كوپتەگەن تەحنيكالىق قامداۋشى جاققا جەتكىزدى.
تەحنيكا مەڭگەرۋشىسىنىڭ تانىستىرۋىمەن يان ۋىنلين ەڭ سوڭىندا جاڭ جيڭجيڭ توبىن تاڭدادى. قىسقا عانا ءبىر اپتادا جاڭ جيڭجيڭ «لانيا ميكرو تەمپەراتۋرا ىلعالدىق سەنزورىن اشۋ جوباسىن» ەگجەي - تەگجەيلى ورتاعا قويىپ، سەزگى بۇرىنعى ۇلگى اپپاراتىن تەز ارادا جوبالاپ، شاعىن سىناق كەزەڭىنە ءوتتى.
قامداۋ مەن قاجەتسىنۋ ءساتتى ۇشتاسقاننان كەيىن عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىنىڭ تياناقتانىپ كادەگە جاراۋىن قالاي ىلگەرىلەتۋ كەرەك؟ حۋبەي ولكەسى ۋحان دۇڭحۋ جوعارى، جاڭا تەحنيكا رايونىن تۇيىندە سىناق ەتىپ، تۇعىردا كەلىسكەن سەلبەستىككە قاراتا، ساياساتتىق قۇجات شىعارىپ، شابىتتاندىرۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىردى: ءار جىلى 200 ميلليون يۋان عىلىم ـ تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋ تىزبەگى ارناۋلى عىلمي زەرتتەۋ، شابىتتاندىرۋ قارجىسىن قۇرىپ، عىلىم ـ تەحنيكا جەتىستىكتەرىن وندىرگىش كۇشكە اينالدىرۋدىڭ تياناقتانۋىن جانە تاۋارلانۋىن كەزەڭگە ءبولىپ قولدادى؛ ءوندىرىس، وقىتۋ، زەرتتەۋ بىرلەسە وتىرىپ قامال الۋعا قولداۋ كورسەتىلىپ، نىساننىڭ ءىس جۇزىندىك قوسىلىمىندا 1:3 سالىستىرماسى بويىنشا ۇكىمەت كاسىپورىنداردى سايكەستى قولدادى، جەكە نىساندارعا ەڭ جوعارى بولعاندا ءبىر ميلليون يۋان قولداۋ كورسەتىلدى.
بيىل 2 - ايدا ۋحان گانۋەي عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى تۇعىردا ”جوعارى ينتەگرالدى ونەركاسىپ دارەجەلى ينفرا قىزىل ساۋلەلى گاز سەنسور“ تەحنيكاسىن زەرتتەپ جاساۋ قاجەتىن جاريالادى، حۋبەي گۋاڭگۋ تاجىريبەحاناسىنىڭ ماماندارى تەز ارادا ”تالون قابىلدادى“. ”اسىلىندە ءبىر ميلليون يۋان زەرتتەۋ قاراجاتىن قوسۋدى مولشەرلەگەن ەدىك، ءبىراق ماماندار ورتاعا قويعان جوبانىڭ قاراجاتى ءتىپتى دە جوعارى بولدى“ دەدى سەرىكتەستىكتىڭ باس ديرەكتورى جاڭ جۇنلۇڭ.
دۇڭحۋ جوعارى، جاڭا تەحنيكا رايونى گانۋەي عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىن ”دارىندىلار باستاماشى بولىپ ىستەۋ“ نىسانىن ءوتىنىش ەتۋگە شابىتتاندىردى، بيىل 5 - ايدا بۇل نىسان رەسمي جوسپارعا الىندى. دۇڭحۋ جوعارى، جاڭا تەحنيكا رايونى عىلىم – تەحنيكا جاسامپازدىعى مەكەمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى مىنانى ءبىلدىردى: ”زەرتتەۋ ۇسىنىلىمىنا نەگىزدەلگەندە، ءبىز ءبىر ميلليون يۋان جەتەكشىلىك ەتۋ، شابىتتاندىرۋ قارجىسىنا يە بولا الامىز“. ەندى جاڭ جۇنلۇڭ عىلمي زەرتتەۋ قۇرىلىمدارىمەن بىرلەسىپ تەحنيكالىق قامال الۋدى جەدەلدەتۋگە بار ىنتاسىمەن كىرىستى.
قازىرگە دەيىن تۇعىرداعى جۇمىسى ءونىمدى كاسىپورىن 34 مىڭنان ، كاسىپورىنداردىڭ عىلىم - تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋ سۇرانىسى 16 مىڭنان اسىپ، 4 مىڭ 500 دەن استام نىسان ءساتتى سايكەستىرىلدى.