قيىندىقتان قامال الۋ كىدىرمەدى، ادام مەن تابيعات جاراسىم تاپتى
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ يايۇن
2022.08.17 16:47 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
كوك اسپان، اقشا بۇلت، جىمىڭداعان جۇلدىز، تۋلاعان بالىق، مامىرلاعان قۇس، جاعاسى جاسىل وزەن... بۇگىنگى شينجياڭدا مۇنداي كوركەمدىك بارلىق جەردەن كوزگە تۇسەدى. ”جاسىل تاۋ، تۇنىق سۋ − باعالى بايلىق“ ۇستانىمىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، اۆتونوميالى رايون لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىن ىشكەرىلەي ويداعىداي جۇرگىزىپ، ورتالىقتىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋدى باقىلاۋ - تەكسەرۋىندە اڭىس ەتىلگەن ماسەلەلەردى رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋدى ويداعىداي يگەرىپ، ەكولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قالتقىسىن ۇزدىكسىز بەكەمدەپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن جانە حاۋىپسىزدىك سەزىمىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى.
كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشىپ، كورىكتى مەكەندى بىرگە قۇردى
”10 جىلدىڭ الدىندا، بۇل ارا لاس سۋلى ارىق ەدى، قوقىر - قوقسىق، لاس سۋعا تولىپ جاتاتىن، قازىر مۇنداي كورىكتى بولىپ وزگەرەتىنىن ويلاماپپىن“. قۇمىل قالاسى يجوۋ رايونى دۇڭحى ءمالىسى ايا الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ تۇرعىنى چاڭ گۇيمەي ءار كۇنى قۇمىل وزەنى مەملەكەت سازدىق ساياباعى فىڭرۇنيۋان باقشاسىنىڭ جاسىل دالىزىندە سەرۋەندەيدى.
بۇقارانىڭ جانىنداعى كورنەكتى ەكولوگيالىق ورتا ماسەلەلەرىنە ۇزدىكسىز كۇش سالىپ، شوعىرلى شەشىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنا ەكولوگيالىق ورتا ساپاسىنىڭ جاقسارعاندىعىن شىنايى سەزىندىردى.
2017 - جىلى جانە 2022 - جىلى ورتالىقتىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ قۋزاۋ - تەكسەرۋى ەكى رەت شينجياڭعا جايعاسىپ، ەكى رەت اڭىس ەتىپ، ماسەلەنى باعدار ەتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ اڭىسى كۇشتى بولعان ءبىر توپ ەكولوگيالىق ورتا ماسەلەسىن شەشىپ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىن ىشكەرىلەي ويداعىداي جۇرگىزۋگە ءتيىمدى شارت - جاعداي ازىرلەدى.
”كوك اسپاندى قورعاۋ شايقاسىنا“ جاپپاي كۇش سالدى. كاسىپ قۇرىلىمىن رەتتەۋدەن تازا ەنەرگياعا اۋىستىرۋعا دەيىن، كۇز، قىس ماۋسىمىندا اتموسفەرانىڭ لاستانۋىنان ساقتانۋ جانە تىزگىندەۋدەن وڭىرلىك بىرلەسىپ ساقتانۋ، بىرلەسىپ تىزگىندەۋگە دەيىن سوڭعى جىلدارى رايونىمىزدا اۋا ساپاسىنىڭ تاماشا بولعان كۇن سانى بىرتىندەپ ارتۋ جاعدايى جارىققا شىعىپ، اۋىر لاستانعان كۇن سانى بىرتىندەپ ازايۋ جاعدايى كورىلدى. 2021 - جىلى رايونىمىزداعى 14 ايماق، وبلىس، قالا ۇكىمەتى (اكىمشىلىك مەكەمەسى) تۇرعان قالالاردىڭ ورتاشا تاماشا كۇن سانى سالىستىرماسى ％74.6 بولىپ، جىلدىق نىسانادان 1.9 پايىز استى؛ 5.PM2 تىڭ ورتاشا قويۋلىعى 31 ميكروگرام \ تەكشەمەتر بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％11.4 تومەندەپ، تاريحتاعى ەڭ تاماشا دەڭگەيگە جەتتى؛ اۋىر لاستانعان كۇن سانى سالىستىرماسى ％1 بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 0.7 پايىز تومەندەدى.
”تۇنىق سۋدى قورعاۋ شايقاسىنا“ دالمە - ءدال كۇش سالدى. وزەن، كول باستىعى ءتۇزىمىن جاپپاي جالپىلاستىرىپ، سۋ بايلىعىن، سۋ ورتاسىن، سۋ ەكولوگياسىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ جونگە سالۋدى كۇشەيتىپ، وزەن، كولدەردى باسقارۋ ارناۋلى زاڭ اتقارۋى بويىنشا تەكسەرۋ جانە وزەن، كولدەردەن قۇم الۋدى جونگە سالۋ، وزەن، كولدەردە ”ءتورت بىلىقپالىقتى جويۋ“ سياقتى ارناۋلى ارەكەتتەردى ورىستەتىپ، اۋىز سۋ سۋ قاينارى ءوڭىرىن قورعاۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتتى. 2021 - جىلى رايونىمىزدىڭ مەملەكەتتىك باعالاۋىنا ەنگەن جەر بەتى سۋىنىڭ قيما بەتىندەگى ساپالى سۋ سالىستىرماسى ％94.5 بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 3 پايىز جوعارىلاعان.
”تازا توپىراقتى قورعاۋ شايقاسى“ ورنىقتى قاداممەن ىلگەرىلەتىلدى. اۋىل شارۋاشىلىعىنا پايدالانىلاتىن جەرلەردەگى توپىراقتىڭ كادمي سياقتى اۋىر مەتالدارمەن لاستانۋىنان قاينار كوزىنەن ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ ارەكەتىن جاپپاي باستاپ، اۋىر مەتال سالاسىنا ساياتىن كاسىپورىنداردىڭ جاسىل باعىتتا ولشەمدى جوعارىلاتىپ وزگەرتۋ جۇمىسىن ورىستەتۋىن ىلگەرىلەتىپ، اۋىر مەتالداردىڭ لاستاۋىن، شىعارىلۋىن ازايتۋدى جانە ونى جونگە سالۋدى ىلگەرىلەتىپ، ونەركاسىپتە قاتتى جاراقسىز زاتتاردان كەشەندى پايدالانۋدى تەرەڭدەتتى 2021 - جىلى توپىراق ورتاسىنىڭ ساپا جاعدايى جالپى جاقتان ورنىقتىلىقتى ساقتاپ، ءبىرشاما ۇلكەن جانە توسىن قورشاعان ورتا شىرعالاڭدارى تۋىلمادى.
ولقىلىقتاردى كۇش سالا تولىقتاپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلاردى كەمەلدەندىردى
8 - ايدىڭ باسىنداعى باعراش كولىنىڭ ايدىنى مۇنارلانىپ، قامىستار تەربەلىپ تۇر. كول بويىنداعى 100 نەشە كيلومەترگە سوزىلعان سازدى جەرلەردە جابايى جىڭعىل قاۋلاپ ءوسىپ، قىپ - قىزىل بولىپ اشىلىپتى. جىگى ايقىن، بوياۋى مول وسى ەكولوگيالىق كورىنىسكە بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ بىرلەسىپ قيمىلداۋىنىڭ توپتىق پاراساتى شوعىرلانعان.
2018 - جىلدان بەرى بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى، شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى 2 - شىسى، تارىم وزەنى الابىن باسقارۋ مەكەمەسى جيىنى 900 ميلليون يۋاننان استام قارجى قوسىپ، باعراش كولىنىڭ اينالاسىندا ىلگەرىندى - كەيىندى قالا - قالاشىق تۇرمىستىق لاس سۋلارىن ءبىر جاقتى ەتۋدىڭ 1 - دارەجەلى A دەڭگەي بويىنشا ولشەمدى جوعارىلاتىپ وزگەرتۋ، ەگىس اتىزدارىنان ىعىستىرىلعان سۋدى كەشەندى پايدالانۋ، وزەن، كولدەرگە قۇياتىن ىعىستىرۋ اۋىزدارىن رەتتەۋ - جونگە سالۋ سياقتى 49 قورعاۋ ينجەنەرياسىن ۇيىمداستىرىپ اتقارىپ، ”كوسىلگەن كوك تولقىن زەڭگىر اسپانعا تۇتاسقان“، ”قۇستار سايراپ، بالىقتار تۋلاپ، قازدار ۇشقان“ كوركەم كورىنىس جارىققا شىقتى.
قازىر باعراش كولىنىڭ جاعاسىنداعى 4 اۋدان، 6 تۋان - الاڭ تۇگەلدەي 1 - دارەجەلى A دەڭگەيلى ىعىستىرۋ ولشەمىندەگى قالا - قالاشىق تۇرمىستىق لاس سۋلارىن ءبىر جاقتى ەتۋ زاۆودىن سالىپ، ولشەمگە جەتكەن ارالىق سۋدى بۇكىلدەي قايتا پايدالانۋدى نەمەسە كەشەندى پايدالانۋدى جۇزەگە اسىردى.
سوڭعى جىلداردان بەرى رايونىمىز نازاردى ءتۇيىندى سالالارعا شوعىرلاندىرىپ، قورشاعان ورتا نەگىزدىك قۇرىلعىلارى قۇرىلىسىنا ۇسىنىلىمدى كۇش سالا ارتتىرىپ، قالا - قالاشىق تۇرمىستىق لاس سۋلارىن ءبىر جاقتى ەتۋ، تۇرمىستىق قوقىر - قوقسىقتاردى زالالسىزداندىرىپ ءبىر جاقتى ەتۋ سياقتى ءالسىز تۇستاردى ارقاۋ ەتىپ، قاتىستى وڭىرلەر مەن تاراۋلاردىڭ ولقىلىقتاردى جەدەل تولىقتاۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەكولوگيالىق ورتا ساپاسىن كورنەكتى جوعارىلاتتى.
قازىرگە دەيىن رايونىمىز قالا - قالاشىق لاس سۋلارىن ءبىر جاقتى ەتۋ زاۆودىنان جيىنى 111دى سالىپ، وندىرىسكە قوسىپ، بارلىق قالالاردا، اۋدان قالاشىقتاردا لاس سۋدى ءبىر جاقتى ەتۋدىڭ تولىق بولۋىن جۇزەگە اسىردى. مۇنىڭ ىشىندە 1 - دارەجەلى A دەڭگەيلى ولشەمدى جوعارىلاتىپ وزگەرتەتىن 100 زاۆود بار بولىپ، لاس سۋدى ءبىر جاقتى ەتۋ سالىستىرماسى ％97كە جەتىپ، 2015 - جىلداعىدان 12.23 پايىز جوعارىلادى؛ ارالىق سۋدى قايتا پايدالانۋ سالىستىرماسى 2015 - جىلعى ％14.21تەن 2021 - جىلدىڭ سوڭىندا ％35.49كە ارتىپ، بۇكىل رايونداعى قالا - قالاشىقتاردىڭ لاس سۋلاردى ءبىر جاقتى ەتۋ قۇرىلعىلارى قۇرىلىسى مولشەردەن ساپاعا دەيىنگى جانە ءبىر جاقتى ەتۋدەن قايتا پايدالانۋعا دەيىنگى وزگەرىستى بىرتىندەپ جۇزەگە اسىردى.
سونىمەن بىرگە بۇكىل رايوندا قالا - قالاشىق تۇرمىستىق قوقىر - قوقسىقتارىن كومىپ ءبىر جاقتى ەتەتىن الاڭنان 90ى سالىنىپ، ىسكە قوسىلىپ، بارلىق قالالار مەن اۋدان قالاشىقتاردى قامتىپ، زالالسىزداندىرىپ ءبىر جاقتى ەتۋ سالىستىرماسى ％98.64كە جەتىپ، 2015 - جىلداعىدان 96. 33 پايىز جوعارىلادى؛ اسحانا قوقىر - قوقسىقتارىن ءبىر جاقتى ەتەتىن جانە بايلىققا اينالدىرىپ پايدالاناتىن قۇرىلعىدان 6سى، تۇرمىستىق قوقىر - قوقسىقتاردى ورتەپ، ەلەكتر شىعاراتىن ءبىر جاقتى ەتۋ قۇرىلعىسىنان 7سى سالىنىپ، قولدانىسقا بەرىلدى.
قازىر بۇكىل رايوننىڭ حاۋىپتى جاراقسىز زاتتاردى ءبىر جاقتى ەتۋ قۋاتى جىلىنا 8 ميلليون 452 مىڭ تونناعا، مەديتسينالىق جاراقسىز زاتتاردى ءبىر جاقتى ەتۋ قۋاتى كۇنىنە 7. 159 تونناعا جەتتى، بۇكىل رايوننىڭ مەديتسينالىق جاراقسىز زاتتاردى ءبىر جاقتى ەتۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىرا الادى.
باياندى مەحانيزم ورناتىپ، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدى قورعادى
تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدى قورعاۋ استە بىردەمدە جۇزەگە اساتىن جۇمىس ەمەس. سوڭعى جىلدارى رايونىمىز ءتۇزىلىس مەحانيزم جاعىنان ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەۋگە كۇش سالدى.
«شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوننىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋ ەرەجەسى»، «شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوننىڭ اتموسفەرانىڭ لاستانۋىنان ساقتانۋ جانە جونگە سالۋ ەرەجەسى» سياقتى جەرگىلىكتى زاڭ ەرەجەلەردىڭ شىعارىلۋىنان «شينجياڭنىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋ جوباسى (2018 − 2022 -جىل)» سياقتى ساياساتتىق حۇجاتتىڭ اتقارىلۋىنا دەيىن 2018 - جىلدان بەرى اۆتونوميالى رايون 120دان استام ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ زاڭ ەرەجە، ساياساتتىق حۇجاتتارىن شىعارىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت ءتۇزىم جۇيەسىنىڭ «ءتورت ارقالىق، سەگىز تىرەۋىن» ۇزدىكسىز بەكەمدەدى.
شينجياڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋ كوميتەتىنىڭ قۇرىلۋىنان اۆتونوميالى رايوندىق ەكولوگيالىق ورتا مەڭگەرمەسىنىڭ قۇرىلۋىنا دەيىن، ودان ءوڭىر اتتاپ 6 باقىلاۋ - تەكسەرۋ ارنايى قىزمەتكەرلەرى كەڭسەسىن اشۋعا دەيىن؛ بۇكىل رايوننىڭ ەكولوگيالىق ورتا قۇرىلىمدارىنىڭ باقىلاۋ - ولشەۋ، باقىلاۋ - تەكسەرۋ، زاڭ اتقارۋىنىڭ تىكەلەي تۇزىمدىك رەفورماسىن ورنىقتى ىلگەرىلەتۋدەن ەكولوگيالىق ورتا زيانىنا تولەم بەرۋ ءتۇزىمىن ورناتۋعا دەيىن شينجياڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت ءتۇزىلىسى رەفورماسىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدىڭ جونگە سالۋ جۇيەسى ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىلدى.
لاس زاتتاردى ىعىستىرۋعا رۇقسات ەتۋ ءتۇزىمىن وزەك ەتكەن ”ءبىر كۋالىكتى“ قورشاعان ورتانى باسقارۋ تۇزىمىنەن لاس زاتتاردى ىعىستىرۋعا رۇقسات ەتۋ كۋالىگىن نەگىزگى دايەك ەتكەن تۇراقتى لاستاۋ قاينارىن زاڭ اتقارۋ بويىنشا باقىلاۋ - باسقارۋ جۇيەسىنە دەيىن؛ اسپان مەن جەر ءبىر تۇلعالاندىرىلعان، جوعارى مەن تومەن سايكەستىرىلگەن، ينفورماتسيادان ورتاقتاساتىن ەكولوگيالىق ورتانى باقىلاۋ - ولشەۋ تورىن جەدەل قۇرىپ، بۇكىل رايوننىڭ نەگىزگى وڭىرلەرىن (الاپ) قامتىعان قورشاعان ورتا ساپاسى مەن ءتۇيىندى لاستاۋ قاينارىن باقىلاۋ - ولشەۋ ءتۇيىنى جۇيەسىن نەگىزىنەن قالىپتاستىرۋدان ەكولوگيالىق ورتا بويىنشا زاڭ اتقارۋدى ءبىر تۇلعالاندىرۋ تۇعىرى قۇرىلىسىن بىتىرۋگە دەيىن ءبىر - بىرلەگەن باياندى مەحانيزمدەر بىرگە كۇش سالىپ، شينجياڭنىڭ جاسىل تاۋ، تۇنىق سۋىن بار كۇشپەن قورعادى.
تىڭ تاريحي باستامادا تۇرعان تيانشان الابىنداعى ءار ۇلت حالقى ۇزدىكسىز قول ۇستاسا ىلگەرىلەپ، اسپانى اناعۇرلىم اشىق، تاۋى اناعۇرلىم جاسىل، سۋى اناعۇرلىم تۇنىق كورىكتى شينجياڭ قۇرۋ ءۇشىن كۇش - قۋات ارنايدى.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
