وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنان ۇلگى كورسەتۋ، جەتەكشىلىك ەتۋ رايونىن قۇلشىنا تۇلعالادى
− شىعىس شينجياڭ اۋماعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتكەندىگى جونىندە شولۋ
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۋي يۇڭگۇي
2023.07.12 15:53 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
لوپنۇر اۋدانىنىڭ ”ادامسىز ەگىس الاڭىندا“ قاشىقتان مەڭگەرىلەتىن وسىمدىك قورعاۋ ۇشقىش اپپاراتى اۋەدە ايالداپ، مول ءونىمنىڭ قۋانىشىن جەتكىزۋدە؛ چەرشەن اۋدانىنىڭ قۇم تىزگىندەۋ بازاسىنداعى 130 مەتر ۇزىندىقتاعى بۇركىپ سۋاراتىن بىلەك ءار 7 ساعاتتا ءبىر جاسىل سەنترلەس شەڭبەردى سىزىپ شىعارۋدا؛ تۇرپان ويپاتىنداعى 2000 جىلدان استام تاريحى بار كارىزدا تيانشاننىڭ قار سۋى سىلدىراي اعىپ، جاسىل القاپتاعى 100 مىڭ مۋ قۇنارلى ەگىندىكتى سۋارۋدا؛ اراتۇرىك اۋدانىنداعى بولات - تەمىردەي جارقىراپ تۇرعان ءىرى تۇرپاتتى كومىر حيميا ونەركاسىبى ءوندىرىس جابدىقتارى قاز - قاتار ءتىزىلىپ، بايتاق دالادا وسى زامانعى ونەركاسىپ دامۋىنىڭ كارتيناسىن جايدى...
تاياۋدا ”شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى جونىندەگى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ساپارى“ اتتى كولەمدى جالپىلىق مەديالار نەگىزگى تاقىرىپتىق تىلشىلىك جاساۋ ۇيىرمەسىندەگىلەر شىعىس شينجياڭ اۋماعىنداعى تۇرپان قالاسىنا، قۇمىل قالاسىنا، بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنا بارىپ، سول جەردىڭ وزىندە 3 جەردىڭ ەكونوميكانى، قوعامدى جوعارى ساپالى دامىتۋىنداعى تاجىريبەلەرى، جارقىن تۇيىندەرى، شارالارى، تابىستارى جونىندە تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، تىلشىلىك ىستەدى. تىلشىلىك جاساۋ ۇيىرمەسىندەگىلەر شىعىس تيانشاندى ەندەي ءوتىپ، 3000 شاقىرىم جول باسىپ، قالام جانە اپپارات كوزىمەن شىعىس شينجياڭ اۋماعىنىڭ بايلىق ەرەكشەلىگىن تياناق ەتىپ، وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنان ۇلگى كورسەتۋ، جەتەكشىلىك ەتۋ رايونىن تۇلعالاپ، جوعارى ساپالى دامۋدى جەدەلدەتكەن، ەكپىندەي ىلگەرىلەگەن كورىنىستى ەستەلىككە الدى.
جىگەر - قايرات تاسقىنداپ، شىعىس شينجياڭنىڭ بارلىق جەرىنەن قىزۋ ورلەۋ كوتەرىلدى
تۇرپانعا بارساڭىز، 40 نەشە سەلتسي گرادۋستىق جوعارى تەمپەراتۋرا ادامعا ”وتتى القاپتىڭ“ قىزۋ مەيىرىن سەزىندىرەدى.
تۇرپان قالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتكەن جىگەر - قايراتى تەمپەراتۋرادان دا ىستىق سەزىلەدى.
− مىڭ جىلدىق ”ىستىق ۋايىم“ وسى زامانعى ”ىستىق ەكونوميكاعا“ اينالدى. يالقۇنتاقتىڭ ماڭىنا اۆتوكولىك تەكسەرۋ ورتالىعى سىناق الاڭى قۇرىلدى؛ شينجياڭ ءىشى - سىرتىنداعى اۋىل شارۋاشىلىق مەكتەپتەرى، عىلمي - زەرتتەۋ قۇرىلىمدارى تۇرپانعا كەلىپ ەگىس داقىلدارىن جوعارى تەمپەراتۋرادا سىناق ەتتى؛ قۇممەن ەمدەۋ كاسىپ سالاسى، قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى جاندانا ءتۇستى.
− ورمان جەمىس شارۋاشىلىعى مەن ساياحات شارۋاشىلىعى توعىسا دامىدى. ءجۇزىم كاسىپ سالاسى شاراپ اشىتۋ، ساياحات، قىزمەت وتەۋ سياقتى سالالارعا ءورىس جايىپ، ”تۇرپان ءجۇزىمى“ مادەنيەتىنىڭ ءتۇسى ءتىپتى دە قويۋلانىپ، ساپاسى ءتىپتى دە تولىسىپ، ماركا اتاعى اناعۇرلىم كۇشەيدى.
− ”ونەركاسىپتەنگەن تۇرپان“ وبرازى بارعان سايىن ايقىندالدى. كرەمني نەگىزدى كاسىپ سالاسى جىلدىق ءونىم قۇنىن 30 ميلليارد يۋانعا جەتكىزۋگە ۇمتىلدى؛ كومىر ەلەكتر، كومىر حيميا ونەركاسىپ كاسىپ سالاسى نىساندارى ىركەس - تىركەس تياناقتاندى؛ جەل ەلەكتر فوتوۆولت جابدىقتارىن جاساۋ كاسىبى گۇلدەندى؛ مۇناي - تابيعي گازدىڭ ەكۆيۆالەنتى قوردى ارتتىرىپ، ءونىمدى جوعارىلاتۋدى جۇزەگە اسىردى.
”بيىل ءبىرىنشى ماۋسىمدا تۇرپان قالاسىنىڭ جەرگىلىكتى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى 12 ميلليارد 640 ميلليون يۋانعا جەتىپ، ％8. 9 ارتىپ، ارتۋ جىلدامدىعى بۇكىل شينجياڭ بويىنشا الدىڭعى لەكتەن ورىن الدى“، - دەدى تۇرپان قالالىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار قالا باستىعى تاڭ حۇڭجيە.
6 - ايداعى باينعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىندا قاۋىن - قاربىزدىڭ حوش ءيىسى اڭقىپ، ءبيداي تولىسىپ پىسپ، ماقتا مايسالارى قاۋلاپ ءوستى. كورلا شاڭكۋ جوعارى، جاڭا تەحنيكالىق كاسىپ سالالارىن اشۋ رايونىنىڭ ىشىندە حيميالىق تالشىق، الكەن ولفين، حيميا ونەركاسىبىندەگى وزىق جاڭا ماتەريال سياقتى كاسىپ سالاسى نىسان قۇرىلىستارى جەدەل جۇرىلۋدە؛ كورلا ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايونى ىشىندە ءارقايسى ونەركاسىپ كاسىپورىندارى بار كۇشپەن ءوندىرىس جۇرگىزىپ قاربالاستىققا ءتۇستى؛ چارقىلىق اۋدانى جاڭا ماتەريالدار كاسىپ سالاسى باقشاسى ىشىندە كرەمني نەگىزدى، ليتي نەگىزدى جاڭا ماتەريالدار كاسىپ سالاسى تىزبەگىن ءبىر تۇلعالاندىرۋ نىسانى ورنىقتى ىلگەرىلەتىلۋدە؛ بۇگىر اۋدانىنىڭ توراڭعى باقشاسى، لوپنۇر اۋدانىنىڭ لوپنۇرلىقتار قىستاعى سياقتى كورىنىس وڭىرلەرىندە ساياحاتشىلار ءيىن تىرەستى.
”ءبىز قايراتتانا العا باسىپ، ناقتى، ادال ىستەپ، ءار ۇلت بۇقاراسىن باستاپ ەرەكشە كاسىپ سالاسىنىڭ باسىمدىعىن ساۋلەلەندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى دامۋىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەپ، ءونىمدى قارجى قوسۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشىن ارتتىرىپ، شارۋاشىلىق - ساۋدانى دامىتۋ ورتاسىن ساپالىلاندىرىپ، حالىق تۇرمىسى قۇرىلىسىنداعى ولقىلىقتاردى تولىقتاپ، بايىنعولين وبلىسى ەرەكشەلىگىنە يە جوعارى ساپالى دامۋ جولىمەن جۇرەمىز“، - دەدى بايىنعولين وبلىستىق پارتكومنىڭ شۋجيى رىن گۋاڭپىڭ.
كاسىپ سالاسى گۇلدەندى، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ قوزعاۋشى كۇشتى ارتتىردى
ەل ىشىندەگى تۇڭعىش 100 مىڭ توننالىق كومىر مەتيل سپيرتى − سىركە قىشقىلى ارقىلى مەتيل مەتاكريلات (MMA) جاساۋ نىسان ونەركاسىبىنەن ۇلگى كورسەتۋ قۇرىلعىسى، ەل ىشىندەگى تۇڭعىش كوكس پەش كومىر گازىنان ەتيلەن گليكول جاساۋ ونەركاسىپ قۇرىلعىسى، ەل ىشىندەگى تۇڭعىش تومەن تەمپەراتۋرالى مەتيل سپيرتىن جۋۋ VOCs (وڭاي ۇشاتىن ورگانيكالىق قوسىلىس) قالدىق گاز جىلۋ ەنەرگياسىنان جان - جاقتىلى پايدالانۋ قۇرىلعىسى...
اۆتونوميالى رايوننىڭ ”8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“ قۇرىلىسى بارىسىندا كومىر، كومىر ەلەكتر، كومىر حيميا ونەركاسىپ كاسىپ سالاسى شوعىرىن جەدەل دامىتۋ سولاردىڭ ءبىرى. قۇمىل قالاسى اراتۇرىك ونەركاسىپ باقشا رايونى نوم اينالمالى ەكونوميكا كاسىپ سالاسى باقشاسىنا كىرسەڭىز، كومىر حيميا ونەركاسىپ كاسىپ سالاسىنداعى ءبىر - بىرلەگەن ”بىرىنشىلىكتەر“ تاڭداي قاقتىرادى.
قۇمىل قالاسى ەلىمىزدەگى ماڭىزدى كومىردەن مۇناي، گاز ءوندىرۋ بازاسى، عىلىم - تەحنيكانىڭ دەمەۋىندە، كومىر حيميا ونەركاسىبى كاسىپ سالاسى جىلىنا 30 ميلليون 700 مىڭ توننا كومىر ورتەيدى. عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ مەن عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىنىڭ قولدانىلۋى قۇمىلدىڭ وسى زامانعى ونەركاسىپتىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋىندەگى قۋاتتى قوزعاۋشى كۇشكە اينالدى.
”جاڭا تەحنيكانى زەرتتەپ اشۋدى جانە قولدانۋدى جەدەلدەتۋ ءۇشىن، ءبىز شينجياڭ تيتان نەگىزدى جاڭا ماتەريالدار ينجەنەرياسى تەحنيكاسىن زەرتتەۋ ورتالىعىن قۇرىپ، 32 ءتۇرلى عىلمي زەرتتەۋ نىسانىن جۇرگىزىپ، 50 ميلليون يۋاننان استام عىلمي زەرتتەۋ قاراجاتىن قوسىپ، 120 ءتۇرلى تاپقىرلىق، قولدانىلمالى جاڭا تيپ پاتەنتىن ءوتىنىش ەتىپ، 2 ءتۇرلى تاپقىرلىق پاتەنتىن تىڭنان قوستىق“. قۇمىل جوعارى، جاڭا تەحنيكالىق كاسىپ سالاسى اشۋ رايونىنا ورنالاسقان شينجياڭ شياڭشىڭ جاڭا ماتەريالدار عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى باس ديرەكتورىنىڭ كومەكشىسى شياڭ ياڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: 2022 - جىلى سەرىكتەستىگىمىزدىڭ بىلپىلداق تيتان ءونىم مولشەرى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 2 - ورىندى، مەملەكەت بويىنشا 1 - ورىندى، تيتان ماتەريالدارىنىڭ ءونىم مولشەرى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 3 - ورىندى، مەملەكەت بويىنشا 2 - ورىندى يەلەدى.
”قۇمىل قالاسى شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ ۇلگىسى، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزاماندانعان دامۋدىڭ ۇلگى قالاسى، باتىس سولتۇستىكتەگى 5 ولكە، اۆتونوميالى رايوننىڭ ەكونوميكاسى مەن قوعامىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ ۇلگى قالاسى بولۋعا كۇش سالۋدا“. قۇمىل قالالىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار قالا باستىعى ما ۋىنيۇي بىلاي دەدى: قازىر قۇمىل قالاسىنىڭ وسى زامانعى كومىر حيميا ونەركاسىبى، جاڭا ەنەرگيا، جاڭا ماتەريال، جابدىق جاساۋ، وسى زامانعى زات اينالىمى، مادەنيەت ساياحاتى سياقتى 6 ۇلكەن جەتەكشى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى قاتار ىلگەرىلەپ، قۇمىل قالاسى جوعارى ساپالى دامۋدىڭ داڭعىل جولىنا ءتۇستى، ءبىز بۇعان تولىق سەنىمدىمىز.
عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ونەركاسىپ كاسىپورىندارىنىڭ دامۋ قوزعاۋشى قۋاتىن كۇشەيتۋمەن بىرگە، وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىندا دا ءوز ونەرىن ايگىلەدى.
6 - ايدا لوپنۇر اۋدانىندا بايىنعولين وبلىستىق جيفي اۋىل شارۋاشىلىق اۆياتسيا عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى قۇرعان 3000 مۋلىق ادام كۇشىمەن باعىپ باپتالمايتىن ”ەرەكشە ماقتا اتىزىندا“ ماقتا مايسالارى تەگىس جايقالىپ، جاسىل جەلەك جامىلعان.
2021 - جىلدان قازىرگە دەيىن انا سەرىكتىك ”گۋاڭجوۋ جيفيدىڭ“ عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىنىڭ قولداۋىندا بايىنعولين وبلىسى جيفي اۋىل شارۋاشىلىق اۆياتسيا عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى ەرەكشە ماقتا اتىزىندا ءبىر قىدىرۋ وزىق ينفورماتسيالانعان، زەردەلىلەنگەن، اۆتوماتتانعان اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيكالارىن جۇرگىزدى: ”ماقتا مەن ءبيدايدى قاتارلاستىرىپ ەگىپ“ ”ميكرو تيپتى جەلدەن قورعانۋ بەكىنىسىن“ جاساپ، جەل اپاتىنان ساقتاندى؛ زات ينتەرنەتى جابدىعى ارقىلى باقىلانعان ماقتا اتىزى قورشاعان ورتا ساندى مالىمەتىنە نەگىزدەلىپ، دەرت - دەربەزدەن ساقتاندىرۋ، تۇتاس بارىستا ۇشاق ارقىلى ساقتانۋ جۇزەگە اسىرىلدى؛ قاشىقتان مەڭگەرىلەتىن ۇشقىشسىز ۇشاقپەن اتىز شارلاپ، ارام ءشوپتى وتاۋ جۇمىسىنىڭ رەتسەپتىك سىزباسى جاسالىپ، ارام ءشوپتىڭ الدىن الۋ مولشەرى ％98كە جەتتى؛ قاشىقتان مەڭگەرىلەتىن ۇشقىشسىز ۇشاقتىڭ جوعارى ءونىمدى تىزگىندەۋ تەحنيكاسى نەگىزىندە، ءبىر كۇندە 3000 مۋ جەردەگى ماقتانىڭ ءتۇپ بيىكتىگىن باقىلاۋ - ولشەۋگە بولادى؛ سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ زەردەلى تەحنيكاسى سۋ مەن تىڭايتقىشتىڭ جالپى جاقتان بىركەلكى پايدالانىلۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتەدى ءارى مولشەرىن دالمە - ءدال ازايتىپ، از بەرۋدى جۇزەگە اسىردى...
”كەشەندى شارالار ارقىلى ءاربىر ءتۇپ ماقتا مايساسىنىڭ ساندى مالىمەتى ەستەلىككە الىنىپ، ءاربىر بولەك جەر دالمە - ءدال باسقارىلدى. 2022 - جىلى ەرەكشە ماقتا اتىزىنىڭ كىرىسى 3 ميلليون يۋانعا تايادى“، - دەدى ”ەرەكشە ماقتا اتىزىنىڭ“ اعا باسقارۋشىسى اي حايپىڭ.
بورانمەن سايىستا كۇرەس بەينەسى ەڭ اسەرلى
لوپنۇر اۋدانى توبۋشە جايلىمدى قالپىنا كەلتىرۋ ورتالىعىندا كەڭدىگى 60 مەتر، ءاربىرىنىڭ اۋدانى ءبىر شارشى مەتر كەلەتىن قامىس شاقپاق تورلار جول تاعانىن بويلاي الىستارعا كوسىلىپ جاتىر. قامىس شاقپاق تورلاردىڭ اراسىندا لوپنۇر كەندىرىنىڭ مايسالارى جەلمەن بىرگە ىرعالىپ تۇر.
”وسى قامىس شاقپاق تورلاردى ءبىزدىڭ ورتالىقتاعى جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر الدىمەن قامىستى ءتۇيىپ العان سوڭ، كۇرەكپەن ءبىر - بىرلەپ قۇمعا شانشىپ شىققان“، - دەدى لوپنۇر اۋداندىق ورمان شارۋاشىلىعى جانە جايلىم مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورمان شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن جالپىلاستىرۋ ورتالىعىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى اكرام قاسىم.
قۇم جوتانىڭ ۇستىندە تۇرىپ، كوكجيەككە جەتەتىن قامىس شاقپاق تورلارعا قاراپ بۇل اراداعى ادامدارعا ءتانتى بولماي تۇرا المايسىز.
توبۋشە جايلىمدى قالپىنا كەلتىرۋ ورتالىعى لوپنۇر اۋدان ورتالىعىنان 73 كيلومەتر جەردە، قۇمدى ءشولدىڭ قويناۋىنا جاقىن جەردە. 2022 - جىلى ورتالىقتاعى جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر قۇمدى شولدە ايانباي كۇرەسىپ، قۇرعاق ىستىق جەل، قۇمدى بوران سياقتى ءتۇرلى قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ، 11 مىڭ مۋ جەرگە لوپنۇر كەندىرىن ەگىپ قاتارعا قوستى، بيىل ەگۋ كولەمىن 13 مىڭ مۋعا جەتكىزۋدى جوسپارلادى.
”لوپنۇر اۋدانىندا ءبىر ميلليون 600 مىڭ مۋ جابايى لوپنۇر كەندىرى بار، قازىر لوپنۇر كەندىرى بالى، لوپنۇر كەندىر شايى، لوپنۇر كەندىر تالشىعى سياقتى جەلىلەس ونىمدەر بىرتىندەپ كاسىپ سالالانۋدا، ءبىز قۇمايتتانۋدان ساقتانۋ، قۇمدى تىزگىندەۋ مەن كاسىپ سالاسىن دامىتۋدى ۇشتاستىردىق، بۇدان بىلاي قۇمدى ءشول ءبىزدىڭ جوعارى ساپالى دامۋداعى اسىل قويمامىز بولماق“، - دەدى اكرام قاسىم.
چەرشەندىكتەر قۇمعا توسقاۋىل شايقاس جۇرگىزىپ، قۇم تەڭىزىنە جورىق جاساپ، نەشە ونداعان جىلدار بويى كۇرەس جۇرگىزدى.
”ءبىز قۇمعا اعاش ەگۋدىڭ قيىن ەكەندىگىن باياعىدا بىلە تۇرساق تا، تاعى دا كەلدىك“. وسى قۇمدى تىزگىندەۋ بازاسىنداعى ”ساقا جاۋىنگەرلەر قۇمدى تىزگىندەۋ ەكولوگيالىق ورمانىن“ تيان يە، جاڭ حۇڭ قاتارلى قوسىننان شەگىنگەن 10 جاۋىنگەر 5 جىلدا ەگىپ شىققان.
ورماندىقتىڭ كولەمى 10 مىڭ مۋدان اسادى، وندا توراڭعى، جىڭعىل، سەكسەۋىل سياقتى ون قانشا ءتۇرلى قۇمدى ءشول وسىمدىكتەرى ەگىلگەن، قاتارعا قوسىلۋ مولشەرى ％85تەن اسادى. ساقا جاۋىنگەرلەر بىلاي دەدى: اسكەري كازارمادا ءبىز قۇرىش قامالدىڭ ءبىر بولىگىمىز. قوسىننان شەگىنگەننەن كەيىن ءبىز قۇمدى شولدە جاڭا ”جاسىل قورعان“ سالىپ شىقتىق.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
تەلەفون: 65367915-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ باسپا ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەي كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2023 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى
