فينانس جاڭالىق جاراتۋعا دەم بەردى، چاڭگۋاڭ جاساندى سەرىك توبى تىڭ دامۋعا قول جەتكىزدى (وسىزامانداندىرۋدى كوزدەپ، رەفورمانى ىشكەرىلەي تەرەڭدەتۋ)

بيىل 7 - ايدا ” جيلين – 1 “ ءنومىرلى 01A جاساندى سەرىگى تۇسىرگەن تۇنىقتىعى جوعارى جاساندى سەرىك كەسكىنى تاسقىننان ساقتانۋ، تاسقىنعا قارسى اتتانۋ، اپاتتان قۇتقارۋ قىزمەتىندە ماڭىزدى رول اتقاردى.

جەر بەتىنەن قاشىقتىعى 500 كيلومەتردەن اساتىن الەم كەڭىستىگىندە 108 دانا ”جيلين − 1“ ءنومىرلى جاساندى سەرىگى وربيتادا اينالىپ، 170 نەشە مەملەكەت پەن رايونداعى نەشە جۇزدەگەن ورىندى جوعارى ساپالى الىستان سەزۋ ينفورماتسيالىق قىزمەت وتەۋىمەن قامداۋدا.

”جيلين − 1“ ءنومىرلى ەلىمىزدەگى تۇڭعىش ساۋدالىق الىستان اڭعارۋ جاساندى سەرىك سەرىكتەستىگى ــ چاڭگۋاڭ جاساندى سەرىك تەحنيكاسى شەكتى جارنا سەرىكتەستىگىنەن كەلگەن (قىسقاشا ”چاڭگۋاڭ جاساندى سەرىگى“ دەلىنەدى). 2005 - جىلى جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى چاڭچۇن وپتيكالىق نازىك مەحانيكا جانە فيزيكا زەرتتەۋ ورنى جاساندى سەرىك رەتتەۋ - جاساۋ تەحنيكاسىنان قامال الدى. 2014 - جىلى 12 – ايدا وسى نىسان نەگىزىندە چاڭچۇن وپتيكالىق ماشينالار ورنى، جيلين ولكەلىك ۇكىمەت، قوعامدىق كاپيتال جانە تەحنيكا تىرەكتىلەرى قارجى شىعارىپ قۇرعان چاڭگۋاڭ جاساندى سەرىگى قۇرىلدى.

پارتيا 20 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسىنىڭ «قارارىندا» بىلاي دەپ ورتاعا قويىلدى: ”عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق جاراتۋعا سايكەسەتىن عىلىم - تەحنيكالىق فينانس ءتۇزىلىسىن ورناتىپ، مەملەكەتتىڭ كەلەلى عىلىم - تەحنيكالىق مىندەتى مەن عىلىم - تەحنيكالىق ورتاشا، شاعىن كاسىپورىندارعا فينانستىق قولداۋدى كۇشەيتىپ، ۇزاق ۋاقىتتىق كاپيتالدىڭ ەرتە قارجى قوسۋ، شاعىن كاسىپورىندارعا قارجى قوسۋ، ۇزاق ۋاقىت قارجى قوسۋ، قاتتى عىلىم - تەحنيكاعا قارجى قوسۋ قولداۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرۋ كەرەك“. 0 دەن 108 گە دەيىن، چاڭگۋاڭ جاساندى سەرىگى رەفورما جاساۋ، جاڭالىق اشۋ جەلىنىڭ دەمەۋىندە ۇزدىكسىز دامىدى.

”العاش قۇرىلعان كەزەڭدە، تالەيىمىزگە جاراي ۇكىمەت كاسىپورىننىڭ قيىنشىلىعىن جەڭىلدەتتى. 2015 – جىلدان 2018 – جىلعا دەيىن ۇكىمەت كاسىپورىننىڭ 80 ميلليون يۋاننان استام ءوسىمىن كەشىرىم ەتتى“. چاڭگۋاڭ جاساندى سەرىگى پارتكومىنىڭ شۋجيى، باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى جيا حۇڭگۋاڭ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: ”2015 – جىلى جيلين 1 – ءنومىرلى الىستان اڭعارۋ جاساندى سەرىگىنىڭ ءبىر راكەتامەن ءتورت جاساندى سەرىكتى ۇشىرىپ وربيتاعا ەنگىزۋىنە بايلانىستى، قوسىلعان قارجى ارت – ارتىنان مولايىپ، قازىرگە دەيىن قوسىلعان قارجى 2 ميلليارد 400 ميلليون يۋاننان استى“.

اۋىرلىعى 400 كيلوگرام دارەجەسىنەن 20 كيلوگرام دارەجەسىنە تومەندەدى، ”ءبىر راكەتامەن ءتورت جاساندى سەرىكتى ۇشىرۋ“ ”ءبىر راكەتامەن 41 جاساندى سەرىكتى ۇشىرۋعا“ وزگەردى، جاساندى سەرىكتى زەرتتەپ جاساۋدىڭ وزىندىك قۇنى اۋەلدەگىنىڭ 20/1 ىنە تومەندەدى... بۇل كۇندە ”جيلين − 1“ جاساندى سەرىگى تەز جەتىلدى.

چاڭگۋاڭ جاساندى سەرىگىنىڭ دامۋى جيليننىڭ ءبىلىم مەنشىك ۇقىعىن كەپىلگە قويىپ قارجى قۇراۋدىڭ جاڭا ۇلگىسىن قاراستىرىپ، عىلىم – تەحنيكاداعى شاعىن قۋاتتى كاسىپورىندارعا باعىتتالعان قارىز اقشا ءوسىمىن قازىنادان بەرۋىنىڭ، بازارعا شىعۋدا سيلىق - قوسىمشا قاراجات بەرۋىنىڭ ارقاسى. 2023 - جىلى جوعارى، جاڭا تەحنيكالى كاسىپورىندار مەن عىلىم - تەحنيكالىق ورتاشا، شاعىن كاسىپورىنداردىڭ قارىز اقشاسىنىڭ ارتۋ قارقىنى %32.8 كە جەتتى. بيىل 1 - ايدا جيليننىڭ عىلىم - تەحنيكا كاسىپورىندارىنىڭ قارجى قوسۋ، قارجى قۇراۋىن ۇشتاستىرۋ ماجىلىسىندە كەلىسىلگەن قارجى قۇراۋ سوماسى 200 ميلليون يۋاننان استى.

”عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق جاراتۋ توقتاسا، تابيعي تۇردە قاتاردان قالامىز. سوندىقتان ءبىز ءار جىلى عىلمي زەرتتەۋ قاراجاتىن مولىنان شىعارىپ، جاڭالىق اشۋعا بەل بايلاپ وتىردىق. كاسىپورىننىڭ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋى جەكە - دارا جۇرگىزىلەتىن شايقاس ەمەس“ دەدى جيا حۇڭگۋاڭ.

جيلين بۇكىل ولكەدەن شەشۋشى تەحنيكالىق سۇرانىمدى جينادى. ”كاسىپورىندار، جوعارى مەكتەپتەر، اكادەميالار، عىلمي زەرتتەۋ ورىندارى ءبىر تۇعىردا باسەكەگە ءتۇسىپ، عىلمي زەرتتەۋ قاراجاتتارى عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋدى جەدەلدەتتى“ دەدى عىلىم - تەحنيكا مەڭگەرمەسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى باۋ چىڭشىڭ. قازىر جيلين ولكەسى 2 توپتا 18 ءتۇرلى ۇلگى كورسەتۋ مەحانيزمى نىسانىن اتقارىپ، 54 ميلليون 600 مىڭ يۋان قازىنالىق قارجى قوسىپ، 218 ميلليون يۋان قوعامدىق كاپيتالدى ىسكە قوستى.

بيىل چاڭگۋاڭ جاساندى سەرىگى ساندى مالىمەتتەن پايدالانۋ، اشۋ نىسانىنا 10 ميلليون يۋاننان استام قارجى قوسۋدى مەجەلەدى، بۇل نىسان العاشقى ادىمدا جيلين ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدان قامال الۋ ارناۋلى نىسانىنا ەنگىزىلدى. دالەلدەۋ ارقىلى ۇكىمەت سالىستىرما بويىنشا قارجىمەن سۇيەمەلدەيدى. ”بۇرىنعى عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى سۇيەمەلدەۋمەن سالىستىرعاندا، بۇل جولى سوماسى كوپ بولۋمەن عانا قويماي، ونان دا ماڭىزدىسى، زەرتتەۋ - اشۋ نەگىزگى تاقىرىبى كاسىپورىندارعا شۇعىل قاجەتتى بولىپ وتىر. كاسىپورىن عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ نىسانىنداعى ات سالىسۋشىدان باستاماشىعا اينالدى“ دەدى جيا حۇڭگۋاڭ نىق سەنىممەن.

”جاساندى سەرىك ساتۋدان“ ”ساندى مالىمەت ساتۋعا“، ”قىزمەت وتەۋدى ساتۋعا“ دەيىن، چاڭگاڭ جاساندى سەرىگىنىڭ الىستان اڭعارۋ قولدانىلمالى ونىمدەرىمەن قامتۋ اۋماعى 150دەن استى. بىلتىر كاسىپورىننىڭ ساتىلىم كىرىسى 600 ميلليون يۋاننان استى.

بۇل كۇندە جيليندە ساۋدالىق عارىش سەرىكتەستىگى سياقتى فوتو ەلەكتر، ينفورماتسيا سالاسىنداعى كولەمدەنگەن كاسىپورىندار 200 گە جەتتى. ”ءبىز ەرتە باستان قارجى قوسۋعا، شاعىنعا قارجى قوسۋعا، ۇزاق ۋاقىت قارجى قوسۋعا، قاتتى عىلىم ـ تەحنيكاعا قارجى قوسۋعا تاباندى بولىپ، رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتىپ، ءتىپتى دە كوپ كاسىپورىنداردىڭ ساپارعا اتتانۋىنا، الىسقا ساپار شەگۋىنە مۇمكىندىك جاسايمىز“ دەدى باۋ چىڭشىڭ.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى