«حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى ليۋ شى – ياۋ
2024.09.19 16:04 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
كوگىلدىر تەڭىز شەتسىز دە شەكسىز بولىپ، ”كوك ءتۇستى موتوردىڭ“ قوزعاۋشى كۇشى تاسقىندادى.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”دامىعان تەڭىز - مۇحيت ەكونوميكاسى − تەڭىز - مۇحيتتا قۋاتتى ەل قۇرۋدىڭ ماڭىزدى تىرەگى“، ”تەڭىز - مۇحيت ەكونوميكاسى دامۋىنىڭ بولاشاعى شەكسىز“.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 75 جىلدان بەرى، اسىرەسە، پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، ەلىمىز تەڭىز - مۇحيتقا ۇزدىكسىز كوڭىل ءبولىپ، تەڭىز - مۇحيتتى تانىپ، تەڭىز - مۇحيت عىلىم - تەحنيكاسىندا جاڭالىق اشۋ اياق الىسىن جەدەلدەتىپ، تەڭىز - مۇحيت ەكونوميكاسىنىڭ جالپىلىق قۋاتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، اناعۇرلىم جوعارى دامۋ ساپاسىنا قادام تاستادى. 2023 - جىلى ەلىمىزدىڭ تەڭىز - مۇحيت ەكونوميكالىق ساپاسى جوعارىلاپ، بۇكىل ەل بويىنشا تەڭىز - مۇحيت ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى 9 تريلليون 909 ميلليارد 700 ميلليون يۋان بولىپ، ىشكى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنىنداعى سالىستىرماسى %7.9 بولىپ، حالىق شارۋاشىلىعىنىڭ 0.4 پايىز ارتۋىن جەبەدى.
تەڭىز - مۇحيت ەكونوميكاسىن زور كۇشپەن دامىتىپ، تەڭىز - مۇحيت جاعىندا قۋاتتى ەل قۇردى. ”بالىق، تۇز شارۋاشىلىعىن وركەندەتىپ“، ”قايىق ەسۋدەن“ قازىرگى تەڭىزدەگى جەل قۋاتى قۇرلىقتىڭ شامىن جارقىراتقانعا، تۇزدى سۋدى تۇششى سۋعا اينالدىرۋعا، ساپالى تەڭىز بالىعىن اس ۇستەلىنە قويعانعا دەيىن... ەلىمىزدىڭ تەڭىز - مۇحيت كاسىبى گۇلدەنىپ - كوركەيىپ، كوگىلدىر ەكونوميكالىق جاڭا كەڭىستىك جاراتتى.
تەڭىزدەن ەنەرگيا الدى
اناعۇرلىم كوپ ”جاسىل ەلەكتر“ وتباسىلارىن باقىتقا كەنەلتتى
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”تەڭىز - مۇحيت − جوعارى ساپالى دامۋدىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزدى جەرى“، ”تەڭىز - مۇحيت عىلىم - تەحنيكاسىندا جاڭالىق اشۋ اياق الىسىن جەدەلدەتىپ، تەڭىز - مۇحيت بايلىعىن اشۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، تەڭىز - مۇحيتتىڭ ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارىن جەتىلدىرۋ، زورايتۋ كەرەك“.
2023 - جىلى 6 – ايدا ۇزىندىعى 123 مەتر، بيىكتىگى 40 نەشە قابات عيماراتپەن بارابار كەلەتىن 16 مەگاۋاتتىق تەڭىز ءۇستى جەل ەلەكتر اگراگاتىنىڭ قالاقشالارى جۇك كەمەسى ارقىلى فۋجياننىڭ پيڭتان تەڭىز ايدىنىنا جەتكىزىلىپ، جەلدەتكىش دوڭگەلەككە ورناتۋعا دايىن ەتىلدى.
كۇشتى بوران مەن كۇردەلى تەڭىز جاعدايى الدىندا، جينفىڭ عىلىم - تەحنيكاسىنداعى عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرى مەن قۇرىلىس جۇرگىزۋشى ورىننىڭ قىزمەتكەرلەرى تىعىز سايكەسىپ، مەڭگەرۋ جابدىعىن ەپپەن مەڭگەرىپ، قالاقشانى 150 مەتر بيىكتىككە باياۋ كوتەرىپ، 176 تال بەنتتى تيتتەي دە پارىقسىز ءبىر ۋاقىتتا كۇپشەك قۋىسىنا سۇعىپ، ورىن دالدىگى ميلليمەترلىك دارەجەگە جەتتى. سوڭعى مەزگىلدە سىناق رەتىندە توراپقا قوسۋ ارقىلى الىپ ”اق ءتۇستى جەلدەتكىش“ جەلمەن بىرگە تەربەلىپ، جاسىل ءتۇستى ەلەكتر ەنەرگياسىن قۇرلىققا توقتاۋسىز جەتكىزدى.
جۇرت نازارىن اۋدارعان 16 مەگاۋاتتىق تەڭىزدەگى جەل ەلەكتر گەنەراتور اگراگاتتارىنان جىلىنا ورتا ەسەپپەن 66 ميلليون كيلوۆات - ساعاتتان استام ”جاسىل ەلەكتر“ وندىرىلەدى. ”ول ءبىر كۇندە ەڭ جوعارى بولعاندا 387 مىڭ 200 كيلوۆات ساعات توك تاراتادى، 100 مىڭنان استام ادامنىڭ ءبىر كۇندە ىستەتەتىن توك مولشەرىنە بارابار، بۇل جەل گەنەراتورلار گرۋپپاسى سانشيا توبىنىڭ جاڭپۋ 2 - مەرزىمدىك تەڭىز ءۇستى جەل ەلەكتر الاڭىندا توبىمەن قولدانىسقا ەندى“ دەدى جينفىڭ عىلىم - تەحنيكاسى فۋجيان سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى جاڭ جى.
16 مەگاۋاتتىق تەڭىز جەل ەلەكتر گەنەراتورىن ەلىمىزدە دەربەس زەرتتەپ اشۋ، جوبالاۋ جانە جاساۋدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن، جينفىڭ عىلىم - تەحنيكاسى ءۇش قىساڭ توبىمەن بىرلەسىپ، 30 نەشە عىلمي زەرتتەۋ ۇجىمىن قۇرىپ، مىڭعا جۋىق زەرتتەرمەندى توپتاپ، 18 اي ۋاقىت جۇمساپ، ەرەكشە ۇزىن قالاقشانى جوبالاۋ، نەگىزگى شاريكتى ساقينا مەن ترانسفورماتوردى ەل ىشىندە ءوندىرۋدى جوبالاۋ، جالاڭ قالاقشانى قۇراستىرۋدى جوبالاۋ سياقتى كوپتەگەن قيىن ماسەلەنى شەشتى.
دەربەس جاڭالىق جاراتىپ، قۇدىرەتتەنۋگە ۇمتىلدى. عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق جاراتۋدىڭ پارمەندى دەمەۋىندە تەڭىز - مۇحيت تۋىندامالى ەنەرگيا جۇيەسى زورايىپ، كومەسكى كۇشى شەكسىز بولدى. بيىل 8 - ايعا دەيىن ەلىمىز دەربەس زەرتتەپ جاساعان مەگاۋات دارەجەلى گەنەراتور اگراگاتتارى ءۇرتىس 28 ايدان استام ۋاقىت جۇمىس ىستەپ، جالپى 4 ميلليون كيلوۆات - ساعاتتان استام ەلەكتر جەتكىزىپ، اعىم ەنەرگياسىن كولەمدەندىرىپ پايدالانۋعا ينجەنەريالىق تاجىريبە توپتادى؛ دەربەس زەرتتەپ جاساعان مەگاۋات دارەجەلى تولقىن ەنەرگياسى گەنەراتور اگراگاتى ”نانكۇن“ ءساتتى تۇردە تەڭىزدە سىناق رەتىندە جۇرگىزىلدى ءارى جەلىدە سىناق رەتىندە قاتىناۋ ءساتتى جۇزەگە اسىرىلدى...
جاڭا داۋىردەن بەرى ەلىمىزدىڭ تەڭىز - مۇحيت ەلەكتر كاسىپ سالاسىنىڭ كولەمى ۇزدىكسىز كەڭەيىپ، تەڭىز - مۇحيت تۋىندامالى ەنەرگياسىن كولەمدەندىرۋدەن ۇلگى كورسەتۋ نىساندارى ورنىقتى ىلگەرىلەپ، كاسىپ سالاسىنىڭ ارتقان قۇنى ءۇرتىس كوپ جىل جوعارى قارقىنمەن ارتتى. 2023 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ەلىمىزدىڭ تەڭىزدەگى جەل ەلەكتر گەنەراتورلارىنىڭ جالپى سيىمدىلىعى 37 ميلليون 280 مىڭ كيلوۆاتقا جەتتى.
تەڭىزدەگى جەل توقتامايدى، تولقىن ەنەرگياسى بوگەۋ بەرمەيدى، اعىم ەنەرگياسى سارقىلمايدى، جاڭالىق اشۋدا قامال الۋ كاسىپ دامۋىنىڭ جاڭا قوزعاۋشى قۋاتىن جەدەل تۋىنداتادى، ءتىپتى دە كوپ ”جاسىل ەلەكتر“ ميلليونعان وتباسىعا باقىت جاراتادى.
تەڭىزدەن ازىقتىق الۋ
”كوك استىق قامباسى“ جۇڭگونىڭ اس ىدىسىن مولايتتى
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”جۇڭگو − ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام حالقى بار ءىرى ەل، ىشەر اس ماسەلەسىن ويداعىداي شەشۋدە، استىق حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدە جالپىلىق ازىق - تۇلىك كوزقاراسىن ورناتىپ، ءارى قۇرلىقتان ازىق - تۇلىك الۋ، ءارى تەڭىز - مۇحيتتان ازىق - تۇلىك الۋ، تەڭىز-مۇحيتتىڭ كومەسكى كۇشىن اشىپ، تەڭىز ءۇستى فەرماسىن، ’كوك استىق قامباسىن‘ قۇرۋ كەرەك“.
جينچاڭ ”چىنحاي 1 - ءنومىرلى“، حۋلۇڭ تەڭبىل بالىعى ... حاينان سانيا يانجوۋۋان عىلىم - تەحنيكا سارايى حاينان چىنحاي سۋ ونىمدەرى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ تۇقىمعا كەپىلدىك ەتۋ، تۇقىم سۇرىپتاۋ بازاسىندا تەڭىز بالىعىنىڭ سورتى مول بولىپ، كوز جاۋىن الادى، 3 عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرى ۇلكەن تاس تەڭبىل بالىقتى كوتەرىپ، بۋدانداستىرۋدان بۇرىنعى دايىندىق قىزمەتىن ىستەدى.
”كوپ جىلدان بەرى ءبىز تەڭىز سۋى بالىقتارىن عىلمي جولمەن كوبەيتىپ - باپتاۋدى زەرتتەپ جانە قولدانىپ، ىستىق بەلدەۋلىك تەڭىز سۋى بالىقتارىنىڭ تۇقىمدىق زات بايلىعى قامباسىن، گەن قامباسىن قۇرىپ، سۋ ونىمدەرىنىڭ تۇقىم قاينارىن دەربەس مەڭگەرۋدى جۇزەگە اسىرۋعا قۇلشىنىپ، ادامداردىڭ ساپاسى جاقسى، باعاسى تومەن تەڭىز بالىعىن جەۋىنە مۇمكىندىك جاسادىق“. حاينان چىنحاي سۋ ونىمدەرى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى ساي چۇنيۋ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: قازىرگە دەيىن سەرىكتەستىك ىستىق بەلدەۋ تەڭىز سۋى بالىعىنىڭ 52 ءتۇرىن جاساندى جولمەن كوبەيتىپ باعۋدى جۇزەگە اسىردى، تۇقىمدىق بالىقتىڭ سانى 100 مىڭنان اسادى، سۇرىپتاپ ءوسىرۋ جىل شەگى ەڭ ۇزاق بولعاندا 20 جىلدان اسادى.
كىشكەنتاي ءبىر سۋ بالىعى كاسىپ تىزبەگىن قالىپتاستىردى.
تەك تۇقىم جەتىلدىرۋ عانا ەمەس، باعىمشىلىقتان جالپىلاستىرۋعا دەيىن، حاينان چىنحاي سۋ ونىمدەرى شەكتى سەرىكتەستىگى ساپالى، جوعارى ءونىمدى تۇقىم جەتىلدىرۋدى تياناق ەتىپ، ”ەنگىزۋ، جەتىلدىرۋ، سارالاۋ، عىلمي زەرتتەۋ، ساياحات“ ءبىر تۇلعالانعان، اۋىل شارۋاشىلىعى، مادەنيەت، ساياحات سىندى 3 كاسىپ سالاسى ءوزارا ۇشتاسقان ەكولوگيالىق كاسىپ سالاسى تىزبەگىن قالىپتاستىردى. كاسىپورىن تاعى كوپتەگەن جەردە ”سەرىكتەستىك + شارۋا وتباسى“، ”بالىق باعۋ كاسىبى سەلبەستىك نىسانى“ سياقتى فورمالاردى ورىستەتۋ ارقىلى 10 مىڭنان استام باعىمشىلىق وتباسىن بىرگە دامۋعا جەتەكتەدى.
فۋجيان ولكەسى دەربەس زەرتتەپ جاساعان ”فۋفا − 1“ سارى بالىعىنىڭ جاڭا سورتى مەملەكەتتىڭ جاڭا سورتتى تۇقىمىن تۇراقتاندىرۋىنا يە بولدى؛ گۋاڭدۇڭ دەربەس جەتىلدىرگەن فاننابين سۋ شايانى ”حايماۋ − 1“، ”حايشيڭ اۋىل شارۋاشىلىعى − 3“ سۋ ونىمدەرىنىڭ جاڭا سورتى شەتەلدىڭ تۇقىم قاينارى مونوپولياسىن تالقاندادى... تەڭىز جاعالاۋىنداعى كوپتەگەن جەردە تەڭىز - مۇحيت بالىق شارۋاشىلىعى تۇقىمىن جەتىلدىرۋدە تابىسقا جەتىپ، تۇقىم شارۋاشىلىعى سىندى وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى، بالىق شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ نەگىزدىك قىزمەتىن مۇقيات ىستەۋدە.
استىق حاۋىپسىزدىگى − ”مەملەكەتتىڭ زور ءىسى“، ”كوك ءتۇستى استىق قامباسى“ جۇڭگونىڭ اس كەسەسىن ۇزدىكسىز مولايتتى. جاڭا جورىقتا ەلىمىز تەڭىز - مۇحيت بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ تۇقىم جەتىلدىرۋ عىلىم - تەحنيكاسىندا قامال الۋىن جانە قولدانۋىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، استىق ەگۋدە تەحنيكاعا سۇيەنىپ، سۋ ونىمدەرىن ءوسىرۋ تەحنيكاسىندا جاڭالىق اشىپ، تەڭىز - مۇحيت مال فەرماسىن قۇرۋدى جەدەلدەتىپ، بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ ”جاعاعا شىعۋىن، تەرەڭ تەڭىزگە قاراي ءجۇرۋىن“ پارمەندى قولدادى. تەرەڭ تەڭىزدەگى باعىمشىلىق جابدىقتارى مەن زەردەلى بالىق شارۋاشىلىعىن زور كۇشپەن دامىتۋ ارقىلى تەڭىز - مۇحيت بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ ينفورماتسيالانۋعا، وسىزاماندانۋعا قاراي تيپىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى ىلگەرىلەتىپ، تەڭىز - مۇحيت بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا دەم بەردى.
تەڭىزدە ەگىن ەگىپ، بالىق اۋلاپ، تەڭىز - مۇحيتتان كەلگەن جاسىل، اقاۋسىز، ساپالى ازىق - تۇلىك بارعان سايىن كوبەيىپ، بۇقارانىڭ داستارقانىنا قويىلدى.
تەڭىزدەن تۇششى سۋ الدى
سۋ بايلىعى قاينارىن بەلسەنە مولايتتى
تەڭىز سۋىن تۇششىلاندىرۋ كاسىبىن دامىتۋ مەملەكەتتىڭ سۋ حاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى ءارى حالىقتىڭ ىرىس – قۇتىنا تىكەلەي ىقپال جاسايدى.
تيانجين نانگاڭ ونەركاسىپ رايونىنداعى شياندا (تيانجين) تەڭىز سۋى بايلىعىن اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنە كىرسەڭىز، رەتتى قاتار - قاتار تىزىلگەن تەڭىز سۋىن تۇششىلاندىرۋ جابدىقتارى كوزگە تۇسەدى. 13 كيلومەتر الىستا، جاعاعا تاياۋ تەڭىز سۋى وسى اراعا اكەلىنىپ، تۇشتىلاندىرىلعان جابدىقتار بىرنەشە نازىك، كۇردەلى تۇشتىلاندىرۋ تەحنولوگياسىن باستان كەشىرگەننەن كەيىن، تۇتاس تيانجين نانگاڭ ونەركاسىپ رايونىنىڭ قاجەتىن قاناعاتتاندىراتىن تۇششى سۋعا اينالادى.
”جاراتىلىستىق بايلىق مينيسترلىگى تيانجين تەڭىز سۋىن تۇششىلاندىرۋ جانە جالپىلىق پايدالانۋدى زەرتتەۋ ورنىنىڭ تەحنيكالىق كومەگىندە، تەڭىز سۋىن تۇششىلاندىرۋ جانە جالپىلىق پايدالانۋ ۇلگى نىسانىن قۇردىق“. شياندا (تيانجين) تەڭىز سۋى بايلىعىن اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس اتقارۋشى ءمانساپتىسى ياڭ حۇڭفي تانىستىرىپ بىلاي دەدى: مۇنىڭ ىشىندە ءبىر ءوندىرىس جەلىسىندە بۇكىلدەي ەلىمىزدە وندىرىلگەن جابدىقتار ورناتىلعان، مەجەمەن بيىل 10 – ايدىڭ سوڭىندا سالىنىپ بولىپ، ەل ىشىندەگى تەڭىز سۋىن تۇششىلاندىرۋدىڭ تاعى ءبىر ۇلگى كورسەتۋ نىسانىنا اينالادى.
تەڭىز سۋىن تۇششىلاندىرۋداعى شەشۋشى جابدىقتاردى ەل ىشىندە ءوندىرۋ ءۇشىن، جاراتىلىستىق بايلىق مينيسترلىگى تيانجين تەڭىز سۋىن تۇششىلاندىرۋ جانە امبەباپ پايدالانۋدى زەرتتەۋ ورنى جوعارى قىسىمدى ناسوس، قىسىم ارتتىرۋ ناسوسى، ەنەرگيانى جيناپ الۋ، سۋ سىڭبەيتىن پەردە سياقتى شەشۋشى جابدىقتار مەن ماتەريالداردى ارقاۋ ەتىپ، قاجىماي - تالماي قامال الىپ، ەڭ سوڭىندا قاسيەتى حالىقارالىق وزىق ورەگە جەتكەن تۇششىلاندىرۋ جابدىقتارى مەن ونىمدەرىن زەرتتەپ جاسادى.
ەلىمىز − تەڭىز - مۇحيتتاعى ءىرى ەل، تەڭىز – مۇحيتتا مول تۇششى سۋ ساقتالۋدا. سۋ بايلىعىنىڭ قاينار كوزىن مولايتۋ تەحنيكاسى رەتىندە، تەڭىز سۋىن تۇششىلاندىرۋ ارقىلى ورنىقتى سۋمەن قامداۋ، شۇعىل سۋمەن قامداۋ جانە ستراتەگيالىق سۋمەن قامداۋ − تەڭىز جاعالاۋىنداعى سۋ بايلىعىنىڭ تاپشىلىعى ماسەلەسىن شەشۋدىڭ ماڭىزدى جولى.
كوپ جىلدىق دامۋ ارقىلى ەلىمىز زەرتتەۋ - جوبالاۋ، جابدىق جاساۋ، ينجەنەريانى جالپىلاما كوتەرمەگە الۋ، سۋ ءوندىرۋ، اينالىمعا سالۋ، امبەباپ پايدالانۋ سياقتى كوپتەگەن بۋىندى قامتىعان تەڭىز سۋىن تۇششىلاندىرۋ كاسىپ تىزبەگىن العاشقى ادىمدا قالىپتاستىرىپ، تەڭىز سۋىن تۇششىلاندىرۋ ينجەنەرياسىنىڭ كولەمى 2012 – جىلعى كۇنىنە 770 مىڭ توننادان 2023 - جىلعى كۇنىنە 2 ميلليون 520 مىڭ تونناعا جەتتى، تەڭىز جاعاسىنداعى موناي حيميا، ەلەكتر ەنەرگياسى، بولات - تەمىر سياقتى كاسىپتەردى ماڭىزدى ”دامۋ سۋىمەن“ قامدادى، سونداي - اق شەت، شالعاي ارال تۇرعىندارىن تەڭدەسسىز ”حالىق تۇرمىسى سۋىمەن“ قامدادى.
پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا: ”تەڭىز - مۇحيت ەكونوميكاسىن دامىتىپ، تەڭىز - مۇحيت ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاپ، تەڭىز - مۇحيت جاعىندا قۋاتتى ەل قۇرۋدى جەدەلدەتۋ كەرەك“ دەپ اتاپ كورسەتىلدى. پارتيا 20 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسىنىڭ «قاۋلىسىندا» ”تەڭىز - مۇحيت ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىن جەبەيتىن ءتۇزىلىس، مەحانيزمدى كەمەلدەندىرۋ كەرەك“ دەپ اتاپ كورسەتىلدى.
تەڭىز - مۇحيت − جوعارى ساپالى دامۋدىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزدى جەرى. اشۋ مەن قورعاۋعا تەڭ ءمان بەرۋگە تاباندى بولىپ، تەڭىز - مۇحيت بايلىعىن ءتارتىپتى اشىپ پايدالانۋدى جۇزەگە اسىرىپ، جوعارى دەڭگەيدە قورعاۋ ارقىلى تەڭىز - مۇحيتتىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا بەلسەنە تىرەك بولساق، تەڭىز - مۇحيتتا قۋاتتى ەل قۇرۋدىڭ جەلكەنى ساتىمەن جايىلاتىن بولادى.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى