- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
قىمىز − ەرەن بايلىق
مۇرات ىبىراي ۇلى
2016.07.07 15:05 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
«تۇلپار مەكەنى» موڭعۇلكۇرە 100 مىڭنان استام جىلقىسى بار، اتى زاتىنا ساي جىلقىلى اۋدان. قازىر بۇل اۋدان جىلقى شارۋاشىلىعىن تىرەكتى كاسىپ رەتىندە نازاردا ۇستاپ وتىر. قازىر بۇل اۋداندا تازا قاندى جىلقى جەتىلدىرۋدەن باستاپ، جىلقى ەتى، قىمىزى سياقتى ونىمدەردى ءوندىرۋ، ساتۋ ىستەرى نەداۋىر قارقىن الىپ، جىلقى ەتىن، قىمىزىن وندىرۋمەن، ساتۋمەن شۇعىلداناتىن كاسىپتىك وتباسىلارى قالىپتاسقان. موڭعۇلكۇرە قالاشىعىنداعى «<مۇزارت> ماركالى ءسۇت ونىمدەرىن ارناۋلى ساتۋ دۇكەنىنىڭ» قوجايىنى مايرا جاقىپ قىزى مەن جولداسى نۇرتاي قوجاقىمەت ۇلى جىلقى ەتىن، قىمىزىن ساتۋدى 30 جىلعا تارتا كاسىپ قىلعان كاسىپتىك وتباسىلاردىڭ ءبىرى ءارى بىرەگەيى.
1990 - جىلداردىڭ باسىندا «موڭعۇلكۇرە اۋداندىق ءسۇت ونىمدەرى سەرىكتەستىگى» كۇيرەگەندە، مال ساۋداگەرى بولىپ شىعا كەلگەن نۇرتاي قوجاقىمەت ۇلى ءبىز بارعاندا ساۋدا بابىمەن سىرتقا شىعىپ كەتىپتى. ال قىمىز ساۋداگەرى مايرا جاقىپ قىزىن «<مۇزارت> ماركالى ءسۇت ونىمدەرىن ارناۋلى ساتۋ دۇكەنىنەن» جولىقتىرىپ، قىمىز ساۋداسى تۋرالى اڭگىمە وربىتتىك.
مايرا جاقىپ قىزى موڭعۇلكۇرە اۋدانى موڭعۇلكۇرە قالاشىعىنىڭ تۇرعىنى. 1991 - جىلى «موڭعۇلكۇرە اۋداندىق ءتۇرلى بۇيىمدار سەرىكتەستىگى» كۇيرەگەندە جۇمىسسىز قالىپ، بازارعا بارعان، قىمىز ساتقان. سونان بەرى تۇپ - تۋرا 27 جىلدىڭ ءجۇزى ءوتىپتى، مايرا اتتاعان ايلاردى، جىلجىعان جىلداردى ءبىر كۇنگىدەي جولعا سالىپ، قازاقتىڭ قادىرلى اسى قىمىزدى كادەلەپ ۇستاپ، تاماشا كاسىپكە، باردام كىرىس كوزىنە اينالدىرعان. «ءبىز العاش ساۋدا باستاعان 1991 - جىلدارى قىمىزدىڭ ءبىر كيلوگرامى ءبىر يۋان عانا ەدى، قالتاڭدا 10 يۋان اقشا بولسا 10 كيلوگرام قىمىز ساتىپ الىپ بازارعا الىپ شىعۋىڭا ابدەن بولۋشى ەدى. جۇمىسسىز قالىپ داعدارىپ جۇرگەن شاعىمدا موڭعۇلكۇرەدەگى وسى ەرەن مول بايلىقتىڭ بازار تاپپاي جاتقانى مەنى تاۋەكەلگە بەل بايلاتقان»، - دەيدى مايرا العاشقى كاسىپتەنۋ جولىن ەسكە العاندا. سونان بەرى كوپ جىلدار ءوتتى، «تابىس تالپىنعانعا ءتان» دەمەكشى، قىمىزشى مايرا ءۇرىمجى، سانجى، كۇيتۇن، قۇلجا، موڭعۇلكۇرە سياقتى قالا - قالاشىقتارداعى تۇتىنۋشىلارعا ورتەكەستىڭ بال قىمىزىن ۇسىنىپ كەلەدى.
مايرا جاقىپ قىزى ءبىر توعا تاباندىلىعىمەن، قاجىرلى ەڭبەكقورلىعىمەن، بازار بابىن تابا بىلگەن كورەگەندىگىمەن بازاردان باعىن تاپقان كاسىپكەر، بۇل كۇندەرى كۇنىنە 300 كيلوگرامعا دەيىن قىمىز ساتادى. ءبىر كيلوگرامىنىڭ بازارداعى باعاسى 20 - 30 يۋان توڭىرەگىندە بولاتىن قىمىزدىڭ مايرا ساتاتىن تولايىم باعاسى 10 يۋان توڭىرەگىندە عانا. ءبىر كيلوگرامىنان قامتىپ قالۋدى عانا ەمەس، ءوز كاسىبىنىڭ باياندىلىعىن، جەلىلەستىگىن، تازالىعىن، سەنىمدىلىگىن تاپقىسى كەلەتىن مايرا «اق ساتساڭ ناق سات» دەمەكشى قىمىزدىڭ قۇرامىن، ءدامىن بۇزباي تازا ساتىپ، الارماندارىنىڭ سەنىمىنە بولەنگەن. ول ءار كۇنى جۇزدەگەن كيلوگرام قىمىزدى ءۇرىمجى، سانجى، قۇلجا قالالارىنا تەلەفونداعى تاپسىرىسپەن جونەلتىپ جاتادى.
مايرا بازاردا قىمىزدىڭ عانا ەمەس، وزگە ءسۇت ونىمدەرىمىزدىڭ باعالى ەكەنىن ەرتە بىلگەن كورەگەن ساۋداگەر. 2014 - جىلى «مۇزارت» ماركالى ءسۇت ونىمدەر ماركاسىن العان. قازىر وسى ماركامەن قازاقى ءسۇت ونىمدەردىڭ بارلىعىن ساۋدالاپ وتىر.
مايرا ءوز كاسىبىن «جان باعۋدىڭ جانتالاسى» دەپ قاراپايىم ايتقانىمەن، قىمىز ساتقان تۇڭعىش كۇنىنەن باستاپ كوكىرەگىندە ءبىر ارمان بولعان. ول بالالارىن وقىتۋ ەدى. سوناۋ جىلدارى وقۋ ورايىنا يە بولسادا ءتۇرلى شارت - جاعدايدىڭ تەجەمىنەن جوعارىلاپ وقي الماعان مايرانىڭ «مەن جەتپەگەن بيىككە بالالارىم جەتسە - اۋ» دەگەن كوكىرەگىن تەپكىلەگەن ارمان ءتۇن ۇيىقتاتپاعان، كۇن كىدىرتپەگەن. اقىرى، انا ارمانى ورىندالىپ كەلەدى، قازىر 2 بالاسى جوعارى مەكتەپ تامامداعان، كەنجەسى ورتا مەكتەپ وقىپ ءجۇر.
مايرا: بۇل كاسىبىمىز تۇرمىستا جوقتىق، قيىنشىلىق تارتتىرمادى، ۇكىمەتكە وتىندىرمەدى، ەشكىمگە قول جايعىزبادى، - دەيدى. قايتا، مايرانىڭ بۇل كاسىبى ءبىر اۋىلدىڭ جاڭا كىرىس قاينارىن تابۋىنا مۇرىندىق بولعان.
جىلقى قىمىزى ساۋداسى جىلقى ءوسىرۋ، جىلقى باعىپ - باپتاۋ، بيە بايلاۋ، قىمىز اشىتۋ، قىمىزدى بازارعا سالۋ سىندى جەلىلەس جۇمىس ءتارتىبىنىڭ ناتيجەسى. «تۇلپار مەكەنى» ورتەكەس ساحاراسى جىلقى تۇلىگىنىڭ جاننات مەكەنى. وسىنداعى كوپ ساندى مالشىلار جىلقى باعادى، جىلقى وسىرەدى. العاشىندا قىمىزدى كىم اكەلسە سونان الاتىن مايرا ۋاقىت وتە كەلە قىزىمىز قاينارىنىڭ تۇراقتى ءارى سەنىمدى بولۋى كەرەكتىگىن تۇيگەن. وسى ويدىڭ جەتەگىمەن جىلقى ءوسىرىپ، ونى سارقوبى اۋىلى مويىنتاي قىستاعىنداعى تۋعان - تۋىستارىنا باقتىرعان، ساۋدىرعان، سونىمەن بىرگە، سول اۋىلداعى جىلقىشى وتباسىلارىن بيە بايلاۋعا، قىمىز ساتۋعا باستاعان. وسى ءسوز تۇسىندا مايرا «بىرەۋ مەنەن اقشا سۇراپ كەلسە، 10 كيلوگرام قىمىز بەرىپ، مىنانى بازارعا الىپ شىعىپ سات» دەپ قويا بەرەمىن دەپ كۇلە تۇرىپ ءبىر اڭگىمە ايتىپ بەردى. 5 جىلدىڭ الدىندا جاز بويى 24 بيە بايلاپ، قىمىز ىشەتىن كىشى اتامىز ءبىر مۇحتاجدىقپەن 5000 يۋان قارىز اقشا سۇراپ كەلدى. سۇراعانىن بەردىم، ءبىراق، «بيەنى قاشان اعىتقانشا كۇنىنە 50 كيلوگرام قىمىز بەرىپ تۇراسىز» دەپ شارت قويدىم. ول كىسى جىبەرگەن قىمىزدى قانشا كيلوگرام، قانشا اقشاعا جارادى دەگەندەرىن قاتىرەلەپ وتىردىم. كۇز بولىپ بيە اعىتامىز دەگەن ءبىر كۇنى اتامىزدى شاقىرىپ الىپ، رەسمي ەسەپ بەرىپ، مىناۋ مەنەن العان قارىزىڭىز، مىنە قايتارىپ الدىم، ال مىناۋ جازدايعى قىمىزىڭىزدىڭ اقىسى دەپ قوماقتى اقشانى قولىنا بەرسەم «قىمىزدا وسىنشالىق اقشا بولا ما!؟» دەپ قايران قالدى. سول شاقتان باستاپ سول اۋىل، ءتىپتى، تۇتاس مويىنتاي قىستاعى مالشىلارى قىمىز دا اقشاعا جارايتىنىن، ءتىپتى، تاماشا ءبىر كىرىس كوزى ەكەنىن ابدەن ءتۇسىندى، مەنىڭ دە ءارى تازا، ءارى مول قىمىز قاينارىم بولدى.
قىمىز اتا اسىمىز، بويعا قۋات، جانعا ءدارۋ، دەرتكە شيپا باعالى اسىمىز. بابىن تاۋىپ باپتاساق، باعىن تاۋىپ بازارعا سالساق ەرەن بايلىق. مايرا جاقىپ قىزىنىڭ بۇل كۇندەرى جاتسا - تۇرسا ولايتىنى وسى. جىلقى قىمىزىن ەشقانداي قوسپاسىز قۇمىرالاپ، قوراپتاپ، ماركالاپ ەرەن بازارلارعا سالسام - اۋ دەيدى. قوسپاسىز قۇمىرالاۋدىڭ، ءمالىم ۋاقىت ساقتاۋدىڭ تەحنيكالىق تەتىگىن قالاي مەڭگەرۋ، كوپ، مول ءوندىرۋدىڭ زاۆود جەلىسىن قالاي قۇرۋدىڭ جولى ۇزاق، جۇمىسى اۋىر... «ءبىراق، ابدەن نيەت ەتىپ، ىزدەنىپ جاتىرمىز، قالايدا موڭعۇلكۇرە قىمىزى قۇمىرالانىپ، قوراپتالىپ، ماركالانىپ ەلىمىز بازارىنا ءتۇسۋى قاجەت»، - دەيدى مايرا. ەندەشە، ىسكە ءسات!
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
