- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
جاڭا ۇزاق جورىقتى ءساتتى باسايىق
2016.10.21 13:38 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
ءبىر ۇلى ۇلتتىڭ، ءسوز جوق، ايبىندى تاريحي داستانى بولادى. ادامزاتتىڭ ۇزاق تاريحىندا قىزىل ارميانىڭ ۇزاق جورىعى مىنە وسىنداي ىلۋدە ءبىر كەزدەسەتىن تاريحي داستان، «قورشاپ جويۋدى» تالقانداۋ ءۇشىن اتويلاپ العا ۇمتىلعان ۇلى باستاما، سان - ساناقسىز جاستاردىڭ تاۋ اسىپ، تاس باسىپ، تار جول، تايعاق كەشۋلەردەن ءوتىپ ءجۇرىپ جەتكەن جەڭىسى.
ۇزاق جورىق دەگەنىمىز نە؟
ماۋ زىدۇڭ بىلاي دەيدى: ۇزاق جورىق جارناما بولدى، ۇزاق جورىق ۇگىت اترەتى بولدى، ۇزاق جورىق تۇقىم سەبەتىن ماشينا بولدى.
ۇزاق جورىق دەگەنىمىز نە؟
شي جينپيڭ بىلاي دەيدى: ۇزاق جورىق − جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ ەنتسيكلوپەدياسى.
بۇل كىتاپتىڭ مۇقاباسىنا مۇرات، سەنىم دەگەن سوزدەر جازىلعان.
1934 - جىلى قازان ايىنان باستالعان ۇزاق جورىق 1 -، 2 - ، 4 - باعىتتاعى قىزىل ارميا مەن قىزىل ارميانىڭ 25 - كورپۋسىنىڭ 15 ولكەنى باسىپ وتكەن 25 مىڭ شاقىرىمدىق ساپارى. تەك 1 - باعىتتاعى قىزىل ارميانىڭ ءوزى 235 كۇن كۇندىز، 17 كۇن تۇندە شەرۋ تارتقان، كۇنىنە 74 شاقىرىم، ورتاشا 365 شاقىرىم جۇرگەندە ءبىر رەت قانا دەمالىپ - رەتتەلىپ وتىرعان؛ 600 رەتكە جۋىق ماڭىزدى شايقاس جۇرگىزگەن؛ ورتا ەسەپپەن ءبىر كيلومەتر جۇرگەن سايىن 4 جاۋىنگەر قۇربان بولىپ وتىرعان. وسى ءبىر مىزعىماس مۇرات پەن بەرىك سەنىم تاريحقا جازىلىپ قالدى. قىزىل ارميانىڭ ۇزاق جورىعى جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ ايرىقشا ماشاقاتتى كۇرەس رۋحىن تولىق ايگىلەدى. مۇنداي رۋح جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەن ول باسشىلىق ەتكەن قىزىل ارميانىڭ دامۋىنداعى، قۇدىرەتتەنۋىندەگى وراسان زور رۋحاني كۇش بولدى ءارى بۇكىل ەل حالقىنا وراسان زور ىقپال جاسادى.
ۇزاق جورىقتىڭ جەڭىس تاريحى − ءبىر ۇلتتا، ءبىر مەملەكەتتە، ءبىر ساياسي پارتيادا، ءبىر ارميادا تەك ماشاقاتتى كۇرەس جۇرگىزەتىن، العان بەتىنەن قايتپايتىن توڭكەرىستىك رۋح بولعاندا عانا العا باسۋ جولىنداعى ءارقانداي قيىنشىلىقتاردان، بوگەتتەردەن تايسالماي وتە الاتىندىعىن، ماڭگى جەڭىمپاز ورىندا تۇراتىندىعىن ايگىلەدى. ۇزاق جورىق رۋحى جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ ەرلىكپەن العا تارتۋىنىڭ كۇش قاينارى، بۇكىل ەل حالقىنىڭ دامۋىنداعى، العا باسۋىنداعى رۋحاني قوزعاۋشى كۇش، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋداعى رۋحاني تىرەك، ماركسيزمدىك بەرىك سەنىمدى، بولاتتاي ءتارتىپ پەن ادىلەت جولىندا قۇربان بەرۋدەن قورىقپايتىن رۋحتى وزەك ەتكەن رۋحاني سەنىم. بۇگىن ۇزاق جورىققا قايىرىلا قاراپ، ۇزاق جورىق رۋحىن تاعى ءبىر رەت ەسكە ءتۇسىرىپ جانە ودان اسەر الۋىمىز − جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىندەي جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ جونىنەن ايرىقشا جىگەرلەنۋ جانە تولعانۋ ءمانىن الىپ وتىر.
پارتيامىز قۇرىلعان كۇننەن باستاپ كوممۋنيزمدى ءوزىنىڭ ۇلى مۇراتى ەتىپ بەرىك ورناتتى، تالايلاعان كوممۋنيستەردى وسى ۇلى مۇرات ءۇشىن ەرلىكپەن كۇرەسۋگە جىگەرلەندىردى، ولار، ءتىپتى، قىمباتتى ومىرلەرىن ارنادى. باس شۋجي شي جينپيڭ مۇرات - سەنىم تاربيەسىنە ايرىقشا كوڭىل ءبولدى، ول مىنانى اتاپ كورسەتتى: مۇرات - سەنىمنىڭ بەرىك بولۋى جاقسى كادر بولۋدىڭ الدىڭعى ولشەمى. مۇرات - سەنىمنىڭ تۇرلاۋسىزدىعى − ەڭ قاتەرلى تۇرلاۋسىزدىق، مۇرات - سەنىمنىڭ قۇلدىراۋى − ەڭ حاۋىپتى قۇلدىراۋ. 88 ميلليوننان استام پارتيا مۇشەسى پارتيامىزدىڭ مۇرات - سەنىمىن ەستە بەرىك ساقتاپ، ۇلى ۇزاق جورىق رۋحىنا ۇزدىكسىز مۇراگەرلىك ەتىپ جانە ونى ساۋلەلەندىرىپ، ادال، قاجىماس، بەرىك سەنىمدە بولعاندا عانا ءداۋىردىڭ قۇبىلمالى وزگەرىسىنە پارمەندى توتەپ بەرىپ، مىزعىماس ساياسي پارتيا ۇيىمىنا اينالا الادى. وسىنداي رۋح بولعاندا، جەڭبەيتىن قيىنشىلىق تا بولماق ەمەس.
دەربەس بولعاندا عانا ءوز - وزىنە قوجا بولۋعا بولادى، دامىعاندا عانا ءوزىن الۋەتتەندىرە الادى. كەزەكتە ەلىمىزدىڭ سوتسياليزمنىڭ العاشقى كەزەڭىندە تۇرعان ءارى ۇزاق ۋاقىت تۇراتىن نەگىزگى مەملەكەت جاعدايى وزگەرگەن جوق، حالىقتىڭ كۇن سايىن ارتىپ وتىرعان زاتتىق مادەنيەت قاجەتى مەن مەشەۋ قوعامدىق وندىرگىش كۇشتەر اراسىنداعى قايشىلىق سىندى قوعامنىڭ نەگىزگى قايشىلىعى وزگەرگەن جوق، ەلىمىزدىڭ دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن دامۋ ۇستىندەگى مەملەكەت بولۋ سىندى حالىقارالىق ورنى وزگەرگەن جوق. «قوس 100 جىلدىق» كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋداي جاڭا ۇزاق جورىقتى ويداعىداي باسۋداعى ماڭداي الدى مىندەت − دامۋدى مىقتى يگەرۋ، وندىرگىش كۇشتەردى اناعۇرلىم ازات ەتۋ جانە دامىتۋ، باي، قۇدىرەتتى، دەموكراتيالى، وركەنيەتتى، جاراسىمدى سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋعا بەرىك نەگىز قالاۋ. وسى ماننەن العاندا، جاڭا ۇزاق جورىقتى ءساتتى باسۋ قىزىل ارميا ۇزاق جورىعىنىڭ جالعاسۋى جانە كەڭەيۋى بولىپ تابىلادى. ءبىز ۇزاق جورىق رۋحىن اسقاقتاتىپ، «بەستى ءبىر تۇلعالاندىرۋ» جالپى ورنالاستىرۋىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، «ءتورتتى جاپپاي ورىنداۋ» ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن سايكەسە ىلگەرىلەتىپ، ەكونوميكالىق قۇرىلىستى وزەك ەتۋدەن جازباي، تىڭ دامۋ سەنىمىمەن ەكونوميكانىڭ دامۋىنداعى جاڭا قالىپقا باستاماشىلىق ەتۋىمىز، قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورما سىندى ماڭىزدى ورايدى مىقتى يگەرىپ، دامۋ ستراتەگياسىنا جاڭالىق اشا ىلگەرىلەتىپ، اناعۇرلىم باتىلدىقپەن رەفورمانى تەرەڭدەتۋىمىز، اناعۇرلىم جوعارى ولشەممەن ەسىك اشۋدى جەدەلدەتۋىمىز كەرەك. جاڭالانۋدى، دەڭگەيىن كوتەرۋدى، جاسىل دامۋدى جەدەلدەتىپ، اناعۇرلىم ءونىمدى، اناعۇرلىم ساپالى، ءۇرتىس دامۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق قۋاتى مەن جالپىلىق مەملەكەت قۋاتىن ۇزدىكسىز كۇشەيتۋىمىز كەرەك.
توڭكەرىستىك مۇرات - سەنىمنەن جازباۋ، اقيقاتتىڭ، ءسوز جوق، جەڭىسكە جەتەتىنىنە كامىل سەنۋ − ۇزاق جورىق رۋحىنىڭ ەڭ نەگىزگى يدەيالىق وزەگى ءارى ءبىزدىڭ جاڭا ۇزاق جورىق جولىن ءساتتى باسۋىمىزدىڭ كۇش قاينارى. بۇگىن «قوس 100 جىلدىق» كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋىمىز − ءبىر رەتكى جاڭا ۇزاق جورىق. كوپ ۇلت شوعىرلى قونىستانعان شەكارا رايون شينجياڭ ەلىمىزدىڭ باتىس سولتۇستىگىندەگى ماڭىزدى ستراتەگيالىق قورعان، سىرتقا ەسىك اشۋداعى قاقپا، ستراتەگيالىق بايلىقتىڭ ماڭىزدى بازاسى، كوپتەگەن جاڭا تاريحي ەرەكشەلىكتەرگە يە ۇلى جورىقتا ايرىقشا ماڭىزدى ورىنعا يە. شي جينپيڭ جولداس باس شۋجي بولعان پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىقتى شينجياڭ قىزمەتىنىڭ باس نىساناسى ەتىپ بەلگىلەۋى شينجياڭ ءدوپ كەلىپ وتىرعان جاڭا جاعدايلار مەن جاڭا مىندەتتەردىڭ ماندىك تالابى، ول پارتيامىزدىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن بايىتتى جانە جوعارىلاتتى، پارتيامىزدىڭ شينجياڭ قىزمەتىنىڭ زاڭدىلىعىن عىلمي مەڭگەرگەندىگىن ايگىلەدى.
ەجەلدەن شەكارا ورنىقتى بولعاندا مەملەكەت تىنىش بولعان، شەكارا قىم - قۋىت بولعاندا مەملەكەتتى تىنىشتاندىرۋ قيىنعا تۇسكەن. شينجياڭ قىزمەتى پارتيا مەن مەملەكەت قىزمەتىنىڭ جالپى جاعدايىندا ماڭىزدى ستراتەگيالىق ورىنعا يە، بۇكىل ەلدىڭ رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق جالپى جاعدايىنا قاتىستى، وتاننىڭ تۇتاستىعىنا، ۇلتتاردىڭ ىنتىماعىنا، مەملەكەتتىڭ حاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى، «قوس 100 جىلدىق» كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋعا جانە جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋعا قاتىستى، مىنە بۇل − شينجياڭ قىزمەتىنىڭ جاڭا ۇزاق جورىق جولى. كەزەكتە شينجياڭنىڭ قوعامدىق جالپى جاعدايى جالپى تۇلعالىق جاقتان ورنىقتى، الايدا شينجياڭنىڭ «ءۇش مەزگىل قاباتتاسقان» اۋقىمى تۇبىرىنەن وزگەرگەن جوق، ءبىزدىڭ «ءۇش ءتۇرلى كۇشپەن» بولعان كۇرەسىمىز ۇزاق ۋاقىت، كۇردەلى، قيان - كەسكى بولادى، كەي كەزدەرى ءتىپتى دە شيەلەنىسىپ كەتەدى. ءدوپ كەلىپ وتىرعان سايىستار ءالى قاتاڭ دا كۇردەلى، لاڭكەستىككە قارسى تۇرىپ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋ مىندەتى ءالى دە جاپالى، اۋىر، باياندى تىنىشتىقتىڭ تەرەڭ قاتپارىنداعى ماسەلەلەردى ءونىمدى تۇردە شەشۋىمىزگە تۋرا كەلەدى. قوعامنىڭ ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىعىن قورعاۋ شي جينپيڭ جولداس باس شۋجي بولعان پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بىزگە جۇكتەگەن كەلەلى ساياسي مىندەتى، تايشان تاۋىنان دا اۋىر ساياسي جاۋاپكەرلىك. ءبىز شي جينپيڭ جولداس باس شۋجي بولعان پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شينجياڭنىڭ جاعدايى مەن مەملەكەتتىڭ جالپى جاعدايىنا نەگىزدەلە وتىرىپ شىعارعان كەلەلى ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋلارىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، چىن چۋانگو شۋجيدىڭ جاڭا تالاپتارىن تياناقتاندىرىپ، باس نىسانانىڭ جەتەكشىلىگىندە شينجياڭدى زاڭ بويىنشا باسقارۋدان، ىنتىماقتاسا ورنىقتىرۋدان، باياندى كوركەيتۋدەن جازباۋىمىز كەرەك.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
