- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ىنتىماق جاڭا قىستاعى: اعا - ءىنى، اپەكە - سىڭلىلەر قول ۇستاسىپ، بىرگە تىرشىلىك ەتتى
2016.10.25 10:01 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
□ ءتىلشىمىز چىن چىن
التىن كۇز، مەن ءشول دالانىڭ قويناۋىنداعى حوتان قالاسى جييا اۋىلىنىڭ ىنتىماق جاڭا قىستاعىنا تىلشىلىك بابىمەن ات باسىن بۇردىم. ونداعى جۇرتشىلىقتىڭ ءوندىرىس، تۇرمىسى سونشالىق رەتتى ەكەن. جەر سىلكىنىسىنە ءتوزىمدى بەيقۇت ءۇي سالىپ، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ ينجەنەرياسى بويىنشا سالىنعان ۇيلەردىڭ تامىنا ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ اسەرلى حيكايالارى جاندى تۇردە بەينەلەنىپتى.
2014 - جىلى ناۋرىزدا جان - جاقتى جوبالاپ سىپاتتاۋ ارقىلى حوتان قالاسى ءشول دالانىڭ تەرەڭ قويناۋىندا ءتۇيىندى حالىق تۇرمىسى ينجەنەرياسى − جاڭا قىستاق سالۋدى باستاعان بولاتىن. بۇگىن دە ىنتىماق جاڭا قىستاعىنىڭ قۇرىلىسىنا 430 ميلليون يۋان قارجى سالىنىپ، 10 مىڭ مۋعا جۋىق جەردىڭ قۇمى تىزگىندەلىپتى.
ىنتىماق جاڭا قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى جۋ دىرۇڭ: قىستاعىمىزداعى تۇرعىنداردىڭ جارتىسى حانزۋ، جارتىسى ۇيعۇر. ءبىز ءار ۇلت تۇرعىندارىن ارالاس قونىستاندىرۋ ارقىلى، ەگىمشىلىك، باعىمشىلىق تەحنيكاسىندا ءوزارا كومەكتەسۋدى جۇزەگە اسىردىق. سونىمەن بىرگە كوپشىلىك ءوزارا ۇيرەنىپ، بىرگە دامىپ، ءوزارا تۇسىنىستىك پەن سەنىمدى نىعايتتى، - دەيدى.
ىنتىماق جاڭا قىستاعىنداعى 533 وتباسى وندىرىستە، تۇرمىستا ءبىر - بىرىمەن ارالاسىپ، جاراسىمدى قاتار تۇرىپ، حوتان ايماعىنىڭ ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇلگىسىنە اينالدى.
اپەكەلى - سىڭلىلەردىڭ سۇيىسپەنشىلىگى تەرەڭ، ءوزارا كومەكتەسۋ، ءوزارا ۇيرەنۋ ادەتكە اينالعان
«ۋاڭ اپەكە! كوكونىس قالتقىسىنداسىز با؟». 27 - قىركۇيەك تۇستەن بۇرىن ىنتىماق جاڭا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى تاجىگۇل ابدىعاني قىستاق تۇرعىنى ۋاڭ حۇيپيڭنىڭ كوكونىس قالتقىسىنا باردى. «ە، تاجىگۇل ەكەنسىڭ عوي، ءيا، مەن مۇندامىن». وسىدان كەيىن ەكەۋى قىزۋ اڭگىمەگە كىرىسىپ كەتتى.
ۋاڭ حۇيپيڭ وسى بىرنەشە كۇندە قىزاناق مايساسىنىڭ جاپىراقتارىنىڭ تولىق اشىلماي تۇرعانىن مەڭزەپ: قاراشى، مەنىڭ مىنا قىزاناق مايسالارىم دەرتكە شالدىققان ۇقسايدى، - دەدى. تاجىگۇل مايسالاردى قۇنتتاپ كورىپ شىققاننان كەيىن ۋاڭ حۇيپيڭگە: جاس جاپىراق ەڭ العاشىندا ءوستىپ قاتپارلانىپ شىعادى، ماسەلە جوق، - دەدى.
ۋاڭ حۇيپيڭ حىناننىڭ تۋماسى، ىلگەرىندى - كەيىندى 20 جىلعا جۋىق ۋاقىت حوتاندا قۇرىلىس ورنىندا قارا جۇمىسشى بولىپ ىستەگەن، كوكونىس بازارىندا كوكونىس ساتقان ول: 2014 - جىلى كۇزدە ىنتىماق جاڭا قىستاعىنىڭ كوكونىس ەگەتىن شارۋالاردى قابىلدايتىن جارناماسىن كورىپ تىزىمدەلدىم، - دەيدى.
العاشىندا ۋاڭ حۇيپيڭنىڭ وتباسىنا 5.1 مۋلىق كوكونىس قالتقىسى ءبولىنىپ، وعان جولداسى ەكەۋى قيار، قىزىل بۇرىش، سيىر بۇرشاق سياقتى كوكونىستەردى ەكتى. ەڭبەگىڭ قاتتى بولسا، تاتقانىڭ ءتاتتى بولار دەمەكشى، ەرلى - زايىپتى ەكەۋى اشتى ەڭبەكتەرىنىڭ ءتاتتى جەمىسىن تاتىپ، مول كىرىس كىرگىزدى.
سونىمەن ۋاڭ حۇيپيڭنىڭ كوكونىس ەگۋ ونەرى الىس - جاقىنعا تارالدى. كەيىن تاجىگۇل ونان ونەر ۇيرەنۋگە كەلدى. ۋاڭ حۇيپيڭ وعان كوكونىستى قالاي ەگۋ، تىڭايتقىشتى قالاي بەرۋ، قالاي باعىپ - باپتاۋ سياقتىلاردى ەگجەي - تەگجەيلى ۇيرەتىپ، تاجىگۇلدىڭ ۇستازىنا اينالدى، بوس ۋاقىتى شىعا قالسا تاجىگۇلدىڭ كوكونىس قالتقىسىنان شىقپايتىن بولدى. تاجىگۇل: العاشىندا ونى ۋاڭ حۇيپيڭ ۇستاز دەپ اتاۋشى ەدىم، كەيىن اپەكەلى - سىڭلىلەردەي جاقىنداسىپ كەتتىك، سونىمەن ونى ۋاڭ اپەكە دەپ اتايتىن بولدىم. ۋاڭ اپەكەمنەن قيار، قىزىل بۇرىش، سيىر بۇرشاق سياقتىلاردى ەگۋ ءتاسىلىن ۇيرەنۋدەن سىرت، لي جىنكۋان اعايىمنان قىزاناق ەگۋدى ۇيرەندىم، - دەيدى.
ۋاڭ حۇيپيڭ: قيار مەن لازىعا قاراعاندا قىزاناقتان كوبىرەك اقشا تابۋعا بولاتىندىقتان، مەن دە كوپپەن بىرگە قىزاناق ەگۋگە كىرىستىم. مەن 2 قالتقىعا پاميدور ەكتىم، اربىرەۋىنەن 10 مىڭ يۋان كىرىس كىرەدى. قىزاناق ەگۋدى ماعان تاجىگۇل ۇيرەتتى. العاشىندا كوكونىس ەگۋدى مەن وعان ۇيرەتكەن ەدىم، ال قازىر ول مەنىڭ ۇستازىما اينالدى، - دەيدى.
«ءبىز ءبىر - بىرىمىزدەن ۇيرەندىك! ەكەۋىمىز دە كوكونىس ەگەمىز»! تاجىگۇلدىڭ اۋزىنان وسى سوزدەر شىققاندا ەكەۋى قارقىلداپ كۇلىسىپ كەتتى.
كورشىلەر بەرەكەلى تاتۋ ءوتىپ، بىرگە اۋقاتتاندى
يۇي گاڭساي شانشي ولكەسىنىڭ ۋينان قالاسىنان كەزىندە شاعىن ءبىر اسحانا اشقان بولاتىن، بىلتىر قارىنداسى شاشانىڭ تالابى بويىنشا ىنتىماق جاڭا قىستاعىنا كەلىپ پارنيكتە كوكونىس ءوسىرۋ جۇمىسىن باستاعان.
«قارىنداسىم ۇنەمى ماعان <اۋىلىمىزدان اشقان اسحاناڭىز سياقتى وسى ارادان دا ءبىر اسحانا اشساڭىز، بۇل جەردەگى حانزۋ قىستاق تۇرعىندارى از ەمەس> دەپ ءجۇردى». ءبىراق بۇل قىستاقتاعى اسحانالاردىڭ ءبارى مۇسىلمانشا ەكەن، يۇي گاڭساي وسى جاعىنان ازىراق الاڭدايدى.
ىنتىماق جاڭا قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى جۋ دىرۇڭنىڭ دەم بەرى مەن قولداۋىندا، يۇي گاڭساي قىستاقتان تەز ارادا «شانشى تاعامدارى» اتتى اسحانا اشىپ، تۇشپارا، ءمانتى، شوشىرە سياقتى 19 نەشە ءتۇرلى تاعام ساتىپ، كۇنىنە 500 يۋاننان استام كىرىس كىرگىزدى.
بيىل تامىزدىڭ ورتا شەنىندە، «شينجياڭ لاڭمانى» اتتى ءبىر مۇسىلمانشا اسحانا ونىڭ اسحاناسىنىڭ جانىنان اشىلادى، اسحانانىڭ قوجايىنى قىستاق تۇرعىنى ابيباي مامەت بولاتىن.
ابيباي «شينجياڭ لاڭمانى» اسحاناسىن اشقاننان كەيىن، ءبىر ايدان استام ۋاقىتقا دەيىن ساۋداسى دەرلىكتەي جۇرمەيدى. ابيباي مۇنىڭ بايىبىنا بارا المايدى، سونىمەن يۇي گاڭسايدىڭ اسحاناسىنا بارىپ ءسىرا نە جاعداي ەكەندىگىن سالىستىرىپ بىلمەك بولادى، ول يۇي گاڭسايعا: شياۋيۇي، سەنىڭ اسحاناڭا كەلىپ تاماق جەيتىندەر كوپ، ءمانتىڭدى ءتۇيىسىپ جىبەرەيىن، وعان جەلىپ تۇرمىن، - دەيدى. «ول كىسىنىڭ نە ماقساتپەن كەلگەنىن سەزدىم، ماقساتى قانداي سىر بارلىعىن انىقتاۋ»، سونىمەن يۇي سايگاڭ: مۇندا ەشقانداي سىر جوق، تەك تاعام ءدامدى، ءتۇرى مول بولۋ كەرەك، - دەيدى.
«اپاي، اسحاناڭىزداعى تاعامداردىڭ ءتۇرىن مولايتۋىڭىز كەرەك، ماسەلەن، شوشىرە، پەتر ءمانتى دەگەن سياقتى، لاڭمان جەگەننەن جالىققاندار ءمانتى جەيدى». 27 - قىركۇيەك تۇستەن كەيىن يۇي گاڭساي ابيبايدىڭ اسحاناسىنا بارىپ: ءبىر كۇندە 200 يۋانداي كىرىس كىرگىزەدى ەكەنسىز، بۇل قىستاق سىزدەن توك، سۋ اقىسىن الماعان جاعدايدا تاپقان پايداڭىز، ەگەر قىستاق توك، سۋ اقىسىن الاتىن بولىپ جاتسا قايتەسىز؟ − دەيدى.
«مۇنى مەن دە ويلاپ ءجۇرمىن، تاعامنىڭ ءتۇرىن مولايتپاقشىمىن. قازان ايىنان باستاپ شوشىرە، پەتر ءمانتى سياقتىلاردى قوسپاقشىمىن».
كىشكەنتايلارىنان ىنتىماق تۇقىمىن سەپتى
ىنتىماق باستاۋىش مەكتەبى ىنتىماق جاڭا قىستاعىنىڭ بىلتىر سالعان جاڭا مەكتەبى. بيىل ناۋرىز ايىندا وقۋشى قابىلداي باستاعان، بۇكىل مەكتەپتە ءار ۇلتتان 240 وقىتۋشى - وقۋشى بار. مەكتەپ دۇيسەنبى سايىن سالتاناتتى تۇردە تۋ شىعارۋ راسىمىن ۇيىمداستىرىپ، ءار جىلدىقتا از ۇلت، حانزۋ وقۋشىلاردى ارالاستىرىپ كلاسقا ءبولىپ، ۇلتتار ىنتىماعى بەرەكەلى شاڭىراعى تۇقىمىنىڭ ءار وقۋشىنىڭ جۇرەگىندە تامىر تارتۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
4 - جىلدىق وقۋشىسى ۋاڭ چىڭيۋە مەن ونىڭ ساباقتاسى ابىلەز ياسىن جاقسى اعا - ىنىگە اينالعان؛ ۋاڭ شۋتيڭ مەن ونىڭ ساباقتاسى ءىلىمنۇر ءمۇتالىپ تا جاقسى اپەكە - ءسىڭلى بولىپ تابىسقان.
«ءىنىم ابىلەز ەكەۋىمىز ۇيرەنۋدە ءبىر - بىرىمىزگە كومەكتەسەمىز. ساباق ارالىعىندا جانە مەكتەپتەن تاراعان سوڭ، مەن وعان حانزۋ ءتىلىنىڭ دىبىستالۋىن ۇيرەتەمىن، ول ماعان ۇيعۇر جازۋىن ۇيرەتەدى. جارتى جىلدىق ۇيرەنۋ ارقىلى مەن ۇيعۇر تىلىندەگى كەيبىر تۇرمىستىق تىلدەردى نەگىزىنەن سويلەي الاتىن بولدىم»، − دەيدى ۋاڭ چىڭيۋە، «مەنىڭ حانزۋ تىلىندە سويلەگەندەگى دىبىستاۋىم بۇرىنعىدان الدەقايدا جاقساردى، بۇل اعام ۋاڭ چىڭيۋەنىڭ جالىقپاي ۇيرەتۋىنىڭ ارقاسى. اكەم قىستاقتا جىلىجايدا كوكونىس ەگەدى، كوكونىس ەگۋ بارىسىندا حانزۋ ەگىنشىلەر مەن ۇيعۇر ەگىنشىلەر بىرىنەن - ءبىرى ءتىل ۇيرەنەدى، كەيدە مەن، اۋەلى، اكەمنىڭ حانزۋشا دىبىستالۋىن تۇزەتىپ بەرەمىن!»، − دەيدى ابىلەز ۋاڭ چىڭيۋەنىڭ ءسوزىن جالعاپ.
بيىل قۇربان ايت، ورتاڭعى كۇز مەرەكەسى كەزىندە، مەكتەپ ءار كلاستان ويىن ءنومىرىن دايىنداۋدى تالاپ ەتتى. وقىتۋشىنىڭ جوسپارلاۋىندا، ۋاڭ شۋتيڭ مەن ءىلىمۇر «انانىڭ بالاسىن وقۋعا بارۋعا ءناسيحاتتاۋى» اتتى شاعىن ساحنالىق قويىلىمىن كورسەتتى.
قويىلىمنىڭ نەگىزگى مازمۇنى: قىزى ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ ىقپالىنا ۇشىرايدى، اناسى وعان ادال نيەتىمەن اقىل ايتادى. سوڭىندا، قىزى اناسىنىڭ اسەرىندە، سومكەسىن قۋانا اسىپ مەكتەپكە بارادى.
ۋاڭ شۋتيڭ «انانىڭ» رولىن، ءىلىمنۇر «قىزىنىڭ» رولىن الدى. وقىتۋشىنىڭ دەن قويا جەتەكتەۋىندە، اپەكەلى - سىڭلىلەر بۇل قويىلىمدى جاندى، جەتكىزە بەينەلەپ شىقتى.
كەلۋ قاينارى: شينجياڭ گازەتى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
