بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

اكادەميكتەردىڭ سيلاعانى عىلىم جالپىلاستىرۋمەن عانا شەكتەلمەدى

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى شيە حۇيبيان

2023.12.05 16:27     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  قىس باسىنداعى شينجياڭ، سۋىق تۇسە باستاعانىمەن، الايدا عىلىمدى ءسۇيۋ، عىلىمدى ۇيرەنۋ، عىلىمدى قولدانۋ قىزۋ ىنتاسى تيانشان الابىندا تاسقىندادى.

  11 - ايدىڭ 26 - كۇنىنەن 30 - كۇنىنە دەيىن ”عىلىم جانە جۇڭگو − مىڭ اكادەميك ·مىڭ رەت عىلىم جالپىلاستىرۋ“ جانە ”عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشقان جۇڭگو“ قىزمەت وتەۋ ۇجىمىنىڭ شينجياڭ ساپارى قيمىلى وتكىزىلدى. شينجياڭنىڭ ءىشى - سىرتىنان كەلگەن 30دان استام اكادەميك، مامان ”8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“ قۇرىلىسىن ارقاۋ ەتىپ، مەكتەپ، عىلمي زەرتتەۋ ورىندارى، كاسىپورىن سياقتىلارعا ىشكەرىلەي بارىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، جيىنى 30دان استام ارقاۋ بايانداما، عىلىم جالپىلاستىرۋ لەكسياسى جانە عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ قىزمەت وتەۋى قيمىلدارىن وتكىزدى.

  اكادەميكتەردىڭ عىلىم جالپىلاستىرۋىنىڭ شينجياڭعا سيلاعانى عىلىم جالپىلاستىرۋمەن عانا شەكتەلمەدى.

  عىلمي بىلىمدەردى جالپىلاستىرىپ، عىلىم اۋەسىن قاۋلاتتى

  عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ، عىلىم جالپىلاستىرۋ − جاڭالىق اشا دامۋدى جۇزەگە اسىرۋدىڭ قوس قاناتى، عىلىم جالپىلاستىرۋدى عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋمەن بىردەي ماڭىزدى ورىنعا قويۋ كەرەك.

  وسى رەتكى ”مىڭ اكادەميك · مىڭ رەت عىلىم جالپىلاستىرۋ“ شينجياڭ ساپارى قيمىلىندا اكادەميك، ماماندار مەكتەپ، عىلمي زەرتتەۋ اكادەميا - ورىندارى، كاسىپورىن سياقتىلارعا بارىپ، ەڭ جاڭا عىلمي بىلىمدەردى، عىلمي ادىستەردى تاراتتى...

  جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى ۋ شياڭپيڭنىڭ مەكتەپكە كەلىپ عىلىم جالپىلاستىراتىندىعىن ەستىپ، ءۇرىمجى 1 - تامىز ورتا مەكتەبى ورتالاۋ 1 - جىلدىق وقۋشىسى نيە زىجيە الدىن الا قاتىستى ماتەريالداردى كورىپ، الەمگە قاتىستى بىلىمدەردى ۇعىندى. ”اكادەميكتىڭ تۇسىندىرمەسى مەنىڭ الەم جونىندە اناعۇرلىم تەرەڭ، اناعۇرلىم جۇيەلى تۇسىنىككە يە بولۋىما مۇمكىندىك جاساپ، فيزيكا جونىندەگى اۋەسىمدى جانە ىزدەنۋ ىنتامدى قاۋلاتتى“، - دەدى نيە زىجيە.

  قىزىعۋشىلىق ادامنىڭ تۋما قاسيەتى، عىلىمعا دەگەن اۋەسكە جەتەكشىلىك ەتۋدى جانە وعان باۋلۋدى بالالاردان باستاپ مىقتى يگەرۋ، ولاردىڭ ءتىپتى دە كوپ عىلمي بىلىمدەردى تۇسىنۋىنە، عىلمي ادىستەردى يگەرۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، عالىم بولۋدىڭ كومەسكى قاسيەتىنە يە ءبىر توپ جاستار مەن ورەندەر شوعىرىن قالىپتاستىرۋ كەرەك.

  وسى رەتكى ”مىڭ اكادەميك · مىڭ رەت عىلىم جالپىلاستىرۋ“ شينجياڭ ساپارى قيمىلىندا اكادەميك، مامانداردىڭ مەكتەپ اۋلاسىنا كىرۋ قيمىلى 15 رەت وتكىزىلدى.

  اكادەميكتەردىڭ عىلىم جالپىلاستىرۋى − عىلمي بىلىمدەردى جالپىلاستىرىپ، عىلمي اۋەستى قاۋلاتۋمەن بىرگە، عىلمي ويدىڭ توعىسۋى، عىلمي ءادىستىڭ جەتكىزىلۋى بولىپ تابىلادى.

  11 - ايدىڭ 29 - كۇنى تۇستەن كەيىن جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ ەكولوگيا جانە جاعراپيا زەرتتەۋ ورنىنىڭ وقۋشىلارى عىلىم جالپىلاستىرۋ جونىندە وزگەشە بايانداما تىڭدادى. جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى جۋ يۇڭگۋان «كوزگە كورىنبەيتىن دۇنيەمەن بەيبىت قاتار تۇرايىق» دەگەن تاقىرىپتا بايانداما جاسادى. ول ميكرو ورگانيزمدەردى ادامزاتتىڭ كوزگە كورىنبەيتىن ”كونە دوسى“ دەپ اتادى ءارى قونىستانۋ ورتاسىنداعى ميكرو ورگانيزمدەردىڭ قۇرامىن رەتتەۋ ارقىلى ادام دەنەسىنىڭ يممۋنيتەتتىك قۋاتىن ءونىمدى تۇردە جاقسارتۋعا، ادامزاتتىڭ ءتىپتى دە اقاۋسىز يممۋنيتەتتىك قالتقى ورناتۋىنا كومەكتەسۋگە بولادى دەپ قارادى.

  ”جۋ يۇڭگۋان اكادەميكتىڭ تۇسىندىرمەسى ءارى كاسىبي، ءارى قىزىقتى بولدى، ەڭ جاڭا زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىن تىلگە الۋمەن بىرگە، زەرتتەۋ ءادىسىن دە سويلەدى، وتە قولدانىلمالى“. جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ ەكولوگيا جانە جاعراپيا زەرتتەۋ ورنىنىڭ ەكولوگيا عىلىمى بويىنشا ماگيستر اسپيرانتى تاۋ شينران بىلاي دەدى: ”مەنىڭ زەرتتەيتىنىم، باستىسى، جەر ءۇستى بولىگىندەگى وسىمدىكتەر، جەر استى ميكرو ورگانيزمدەرىمەن كوپ قاتىسى جوق، بۇگىنگى ءتۇسىندىرۋ مەن ءۇشىن جاڭا زەرتتەۋ وي جەلىسىن اشتى“.

  اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا قوعامى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار ءتوراعا ۋاڭ گۋاڭچياڭ بىلاي دەدى: اكادەميكتەردىڭ عىلىم جالپىلاستىرۋى اكادەميكتەر قاۋىمىنىڭ عىلىم جالپىلاستىرۋ قىزمەتىندەگى جەتەكشىلىك، باستاماشىلدىق رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، اناعۇرلىم الدىڭعى لەكتەگى عىلمي بىلىمدەردى، عىلمي ادىستەردى، عىلمي يدەيالاردى جانە عىلمي رۋحتى اناعۇرلىم تەرەڭ، اناعۇرلىم الىس تاراتا الادى.

  ىقپالداسۋدى كۇشەيتىپ، ناقتى ىستەر سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتتى

  شينجياڭنىڭ جاڭالىق اشۋ ارقىلى جوعارى ساپالى دامۋعا دەم بەرۋى اناعۇرلىم كوپ اكادەميكتىڭ ات سالىسۋىن قاجەت ەتەدى.

  11 - ايدىڭ 29 - كۇنى تۇستەن بۇرىن جۇڭگو ينجەنەريا اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى يۇي جيڭچۋان «شينجياڭنىڭ قۇبا تۇزدەگى قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى» تاقىرىبىندا عىلىم جالپىلاستىرۋ بايانداماسىن جاسادى. قيمىل الاڭىندا ول كوپشىلىككە ۇجىمنىڭ ءپايزاۋات اۋدانىندا سىناق رەتىندە ەگىلگەن جەمىس پاميدورىن كورسەتتى. ”مۇنداي پاميدور شىعىس بولىكتەگى وڭىرلەردىڭ بازارىندا ءبىر جىڭى 33 يۋاننان ساتىلادى، ونىڭ ۇستىنە قاجەتتى قامداي الماي وتىر“، - دەدى يۇي جيڭچۋان اكادەميك.

  جەمىس پاميدورىنىڭ باعاسى قىمبات بولعانىمەن، بازاردا قارسى الۋعا يە بولدى. يۇي جيڭچۋان اكادەميك مۇنىڭ سىرىن اشىپ كورسەتتى: ساپاسى جاقسى، قورەكتىگى جوعارى. بۇل باسىمدىقتار شينجياڭنىڭ جەتكىلىكتى كۇن نۇرى بايلىعى، كۇندىز بەن ءتۇننىڭ تەمپەراتۋرا پارقى زور، سونداي - اق ساپالى سورتتار مەن سورتاڭ سۋدى تۇششىلاندىرۋ تەحنيكاسى، SAS توپىراقسىز ءوسىرۋ تەحنيكاسى قاتارلىلاردىڭ ارقاسى.

  شينجياڭنىڭ تابيعي بايلىق باسىمدىعىنا يە بولۋىنىڭ تەتىگى ابزال بايلىقتان ويداعىداي پايدالانۋدا. بۇل كوپتەگەن اكادەميكتىڭ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بارىسىنداعى ورتاق تانىمى.

  سوڭعى جىلدارى شينجياڭ مەن اكادەميك، مامانداردىڭ ىقپالداستىعى بارعان سايىن جيىلەپ، سەلبەستىگى بارعان سايىن تىعىز بولا ءتۇستى. ساندى مالىمەتتە كورسەتىلۋىنشە، ”عىلىم جانە جۇڭگو“ قيمىلى 2002 - جىلى شينجياڭعا كىرگەننەن بەرى، جالپى مىڭعا جۋىق اكادەميك، ماماندى ۇيىمداستىرىپ، شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنا 100 نەشە رەت جوعارى دارەجەلى عىلمي بايانداما جاساپ، عىلىم بىلىمدەرىن جالپىلاستىرىپ، جالپى حالىقتىڭ عىلىم ساپاسىن جوعارىلاتتى، مۇنان تىكەلەي يگىلىكتەنگەن بۇقارا 100 مىڭ ادامعا (رەت) جەتىپ، جانامالاي يگىلىگىن كورگەندەر ساناپ تاۋىسقىسىز بولدى.

  اكادەميكتەر بايلىعىنان اناعۇرلىم ويداعىداي پايدالانۋ ءۇشىن، اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا قوعامى بەلسەنە تۇعىر ورناتىپ، قازىرگە دەيىن بۇكىل شينجياڭدا 16 اكادەميكتەر قىزمەت پۋنكتىن قۇردى. اكادەميكتەر قىزمەت پۋنكتى جاڭالىق اشۋ قاجەتىن جەتەكشى ەتكەن، عىلىم - تەحنيكالىق زەرتتەۋدى بىرلەسىپ جۇرگىزەتىن جوعارى دەڭگەيلى عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ تۇعىرى، ول وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋ، جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىن قالىپتاستىرىپ، جاڭالىق اشۋ قوسىنىن جەتىلدىرۋ، جالپىلىق جاڭالىق اشۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋدا كەلەلى مانگە يە.

  اكادەميكتەر قىزمەت پۋنكتىنە ءتيىمدى تولىقتاۋشى رەتىندە، اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا قوعامى بەلسەنە ىزدەنىس جاساپ، اكادەميكتەردىڭ سەلبەسىپ جاڭالىق اشۋ ورتالىعىنان 12سىن قۇرىپ، ەكى اكادەميانىڭ اكادەميكتەرىن، جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلارىن جانە ولاردىڭ قوسىنىن يكەمدى ەنگىزىپ، نىسانداردى دانەكەر ەتىپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ ءتۇيىندى كاسىپ سالالارىنىڭ نەمەسە عىلىم - تەحنيكا سالاسىنىڭ جاڭالىق اشا دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى ارقاۋ ەتىپ، جالپىلىق تەحنيكالىق ماسەلەلەردى جانە وندىرىستەگى ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى شەشىپ، تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى ىلگەرىلەتتى.

  تەحنيكالىق سۇرانىستى كوزدەپ، دامۋداعى قيىن ماسەلەلەردى شەشتى

  اكادەميكتەر قۋاتتى عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ قوسىنىنا جەتەكشىلىك ەتەدى ءارى بەلگىلى سالاداعى عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ باعىتى مەن دەڭگەيىنە ۋاكىلدىك ەتەدى. اكادەميك، ماماندار بايلىعىنان قايتكەندە ويداعىداي پايدالانىپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا دەم بەرۋگە بولادى؟ بۇل وي جۇگىرتۋگە تاتيتىن ماسەلە.

  11 - ايدىڭ 27 - كۇنى جۇڭگو ينجەنەريا اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى وشۇر ءسىلام جانە مامان ساپارلاستارى اقسۋ ايماعىن ىشكەرىلەي ارالاپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. بارعان جەرىنىڭ بارىندە ول قاتىستى جاۋاپتىلاردان: ”قايسى مامان ۇجىمدارىمەن سەلبەستىك جاسالدى، تەحنيكا جاعىندا تاعى قانداي قيىن تۇيىندەردەن قامال الۋعا تۋرا كەلەدى...“؟ - دەپ سۇراستىردى.

  تەحنيكالىق سۇرانىستى كوزدەگەندە عانا، ماسەلەنى دالمە - ءدال شەشۋگە بولادى. تاياۋدا ”8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“، سۋ بايلىعىنان پايدالانۋ، بيولوگيالىق ەمدەۋ جانە ءدارى - دارمەك كاسىپ سالاسى سياقتى سالالاردا ورىن تەپكەن عىلىم - تەحنيكالىق قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جۇزەگە اسىرۋىنا دەم بەرۋ ءۇشىن، شينجياڭ تۇڭعىش رەت ءتۇيىندى تۇردە كاسىپورىنداردان عىلىم - تەحنيكالىق سۇرانىستى جينادى.

  اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا قوعامىنىڭ 2 - دارەجەلى شارلاۋشىسى لي يۇڭشىڭ: تەحنيكالىق سۇرانىستى دالمە - ءدال جيناقتاپ، سۇرىپتاي الماۋ قازىر ورىن تەۋىپ وتىرعان جالپىلىق ماسەلە، - دەدى.

  تەحنيكالىق سۇرانىستى ءداپ باسىپ تابۋ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ ءبىرىنشى قادامى. سۇرانىستى ءداپ باسىپ تاپقاندا عانا، جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلار بايلىعىن دالمە - ءدال تۇيىلىستىرۋگە، دامۋ بارىسىندا ورىن تەۋىپ وتىرعان ماسەلەلەردى باعىتتامالى، جوعارى ءونىمدى تۇردە شەشۋگە بولادى.

  ارينە، اكادەميكتەر ۇجىمى بايلىعىنان ويداعىداي پايدالانۋدا تاعى قىزمەت وتەۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋگە، ءتۇرلى بايلىقتاردى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋعا تۋرا كەلەدى، اكادەميكتەر ۇجىمىنىڭ ”جەكە - دارا شايقاس جۇرگىزۋىنە“ بولمايدى.

  يۇي جيڭچۋان ۇجىمىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى تىلشىگە بىلاي دەدى: قازىر ۇجىم سىناق رەتىندە ەككەن جەمىس پاميدورى شىعىس بولىكتەگى وڭىرلەردىڭ بازارىندا وتە ءوتىمدى، الايدا تاسىمال وزىندىك قۇنى جوعارى بولۋ جانە جەرگىلىكتى ورىندا جاساندى جولمەن ەگۋگە باۋلۋ قيىن بولۋ ماسەلەسىنە دە ءدوپ كەلىپ وتىر. قاتىستى تاراۋلاردىڭ ات سالىسىپ، وسى قيىن ماسەلەلەردى بىرگە شەشىپ، جاقسى ونىمدەردىڭ اناعۇرلىم كەڭ اياداعى بازارعا قاراي بەت الۋىنا مۇمكىندىك جاساۋلارىن ءۇمىت ەتەمىن.

  ۋاڭ گۋاڭچياڭ بىلاي دەدى: اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا قوعامى كوپىرلىك، دانەكەرلىك رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ”8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ“، سۋ بايلىعىنان پايدالانۋ، بيولوگيالىق ەمدەۋ جانە ءدارى - دارمەك كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى جاقتارىنداعى عىلىم - تەحنيكالىق قيىن ماسەلەلەرگە مەڭزەس، بۇكىل ەلدەگى اكادەميك، مامانداردى شينجياڭعا كەلىپ عىلىم جالپىلاستىرۋعا جانە عىلىم - تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋدى ورىستەتۋگە ۇيىمداستىرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنداعى تەحنيكالىق ”بوگەت تۇيىندەردى“، ”قيىن تۇيىندەردى“ كۇش بىرىكتىرە شەشىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا اقىل - پاراساتتىق تىرەك ازىرلەيدى.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى