كەڭ - بايتاق ءشول دالادا رۋحانيات گۇلى قۇلپىردى، اۋقاتتانۋ جەمىسى ماۋەلەدى
”جايىلعاننىڭ“ تاستارى ءان سالادى
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى لۋ فىڭباۋ، سۇڭ ۋيگو
2022.05.25 14:50 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
”بوران سوقسا ۇشار تاس، بار الاپقا ءشوپ شىقپاس“، مىنە، بۇل ادامداردىڭ كوز الدىنداعى ءشول دالا.
الايدا اقتاۋ اۋدانى پىلال اۋىلى جايىلعان قىستاعىنداعى بۇرىنعى ءشول دالا بۇگىنگى كۇندە جاسىل جەلەك جامىلدى. ۇشى - قيىرىنا كوز جەتپەس جاڭعاق، ورىك اعاشتارىنىڭ دوڭگەلەنگەن جاپىراقتارىنىڭ اراسىن مونشاق - مونشاق كوك جەمىستەر اشەكەيلەپ، جەمىس اعاشتارىنىڭ اراسىنا كىرىستىرە ەگىلگەن ءبيداي جايقالا ءوسىپ، باس جارا باستاپتى.
بۇل اۆتونوميالى رايوندىق ءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتى، باقىلاۋ - تەكسەرۋ كوميتەتىنەن جايىلعان قىستاعىنا تۇسكەن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ، قىستاق ”ەكى كوميتەتىنىڭ“ جانە مىڭداعان قىستاق تۇرعىندارىنىڭ عالامات ەرلىكپەن جانە قاجىرلىلىقپەن جاساعان ءشول دالاداعى كەرەمەتى.
”جايىلعان“ دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسى ”جايىلىپ جاتقان يەن دالا“. 24 شارشى كيلومەترلىك جايىلعان قىستاعىنىڭ باسىم كوپ جەرى تاستاقتى يەن جايىلما، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جان باسىنا تۋرا كەلەتىن ەگىستىك جەر ءبىر مۋدىڭ ۇستىندە عانا، ءبيداي، جۇگەرى ەگۋدەن سىرت، ازىراق قوي، سيىر باعادى، جىل بويى جاپالانىپ تاپقان تابىسى تاماعىنان اسپايدى.
يەن جاتقان ءشول دالانى باعىندىراتىن باتىلدىق بولماسا، ول ارا باياعىداي كوسىلىپ جاتقان قالپى، كوڭىلدەگى كولدەنەڭ جاراعا اينالار ەدى.
”ادام باسىنا ءبىر مۋدىڭ ۇستىندەگى ەگىستىك جەرگە قارايلاپ كۇن كەشە بەرسەك، قىستاقتا ءۇمىت بولمايدى، ءبىر سايىسىپ كورسەك، تىم قۇرىعاندا ’ءۇمىت ۇشقىنىن‘ كورەرمىز“. 2018 - جىلى سول كەزدەگى اۆتونوميالى رايوندىق ءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتى، باقىلاۋ - تەكسەرۋ كوميتەتىنەن جايىلعان قىستاعىنا تۇسكەن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ باس جەتەكشىسى، جايىلعان قىستاعىندا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى ءادىل ءالي مەن قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ قايتا - قايتا اقىلداسقاننان كەيىن، ءشول دالانىڭ ۇرىمتال جەرىن تياناق ەتىپ، ءشول دالاعا جورىق جاساۋعا بەل بايلايدى.
تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ارالاپ كورىپ، توپىراقتى ولشەپ، تالداۋ جۇرگىزىپ، ەگىن شارۋاشىلىعى جانە ورمان شارۋاشىلىعى ماماندارىن كەلىپ بارلاۋ جۇرگىزۋگە ۇسىنىس ەتتى، قىزمەت اترەتى مەن قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ ءشول دالادا ورمان ءوسىرۋ ينجەنەرياسىن اتقارىپ، بارىن ورىگى، شيڭلي، شاپتول، ەتتى شىلان سياقتىلاردى نەگىز ەتكەن ەرەكشە جەمىس ورمانى كاسىپ سالاسىن دامىتىپ، ەكولوگيانى وڭاۋمەن بىرگە، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىسىن ارتتىرۋدى ۇيعاردى.
جەر بەتى تولعان تاس، جەردى ءبىر مەترگە دەيىن قازسا تاعى دا تاس شىعىپ جاتادى، مۇنداي كورىنىس قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كوڭىلىن كۇپتى ەتتى. ”ءشول دالاعا اعاش ەگىپ وسىرە السا، تاس تا گۇل اشاتىن بولادى“، - دەدى كەيبىر قىستاق تۇرعىندارى.
قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەلەرى مەن قىستاقتاعى پارتيالى كادرلار وزدەرى باستاپ ىستەپ، پارتيا تۋىن ءشول دالاعا تىكتى. پارتيا مۇشەلەرىنەن ۇيىمداسقان ەكپىندىلەر اترەتى قولدارىنا كۇرەك، قايلا الىپ، قۇمدى بوران مەن شىجىعان كۇنگە قاراماستان، تاڭنان كەشكە دەيىن جۇمىس ىستەدى. كەشتە قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ۇيلەرىنە بارىپ ”ەكولوگيالىق ەسەپ“ پەن ”ەكونوميكالىق ەسەپتى“ دەن قويا ىستەپ، قىستاق تۇرعىندارىن ءشول دالادا اعاش ەگۋگە جۇمىلدىردى.
”جۇرتشىلىقتىڭ جاقسى تۇرمىس كەشىرۋى ءۇشىن ەڭبەكتەنگەن پارتيالى كادرلاردىڭ الاقاندارى ويىلىپ، جۇزدەرىن كۇن قاقتادى، مۇنى كورگەن جۇرتشىلىقتىڭ جانى اشىدى، تاعى نە ايتار بار، بىرگە ىستەيىك“! اۋىلداستار كۇرەكتەرىن كوتەرىپ ءشول دالاعا اتتاندى.
شۇقاناق قازىپ، شۇڭقىردى تولتىردى، قۇمدى ەكشەپ الىپ، توپىراق اۋىستىردى، سۋ سىڭبەيتىن توعان جاساپ، تامشىلاتىپ سۋارۋ تاسپاسىن جاتقىزىپ، اعاش ەكتى... ءار كۇنى كورەتىندەرى ۇلكەندى - كىشىلى تاستار، ۇلكەن باتىلدىق پەن جاپالى قۇلشىنۋدىڭ بوداۋىن قاجەت ەتپەيتىن ەشقانداي قىزمەت بولمايدى.
قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى احىمەتجان ايسا قولىن سوزىپ الاقانىن اشقاندا ءارى قالىڭ، ءارى قاتتى مۇيىزگەك كورىندى، بۇل ونىڭ ءشول دالادا كوپ جىلدار كۇرەك ۇستاعاندىعىنىڭ ايعاعى ەدى.
4 جىل ۋاقىتتا تەر تامشىلارى بۇكىل ءشول دالاعا شاشىلدى، تاستار ”جايناعان گۇل“ اشتى، جايىلعان قىستاعىنىڭ ءشول دالاسى وزگەرىپ ”تەك جاپ - جاسىل بوپ جاتاتىن“ شاپتول باعىنا اينالدى. 2021 - جىلعا كەلگەندە جەمىس ورمان بازاسىنداعى 5100 مۋلىق جەمىس اعاشتارى جەلمەن بىرگە ىرعالىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ”ءدىلدا اعاشىنا“ اينالدى.
”مەن 10 مۋ جەردەگى شاپتول اعاشىن كوتەرمەگە الىپ، بىلتىر 20 مىڭ يۋان تاپتىم. بيىل شاپتولدىڭ ءتۇسىمى جاقسى، كىرىسىمنىڭ بىلتىرعىدان مول بولارى انىق“، - دەيدى قىستاق تۇرعىنى ياقۇپجان.
بۇگىنگى كۇندە بۇكىل قىستاقتا 62 ەگىنشى وتباسى جەمىس ورمانى بازاسىن كوتەرمەگە الدى، بىلتىر جان باسىندىق ارتقان كىرىس 10 مىڭ يۋانعا جەتتى، توپىراق اۋىستىرۋدان شىققان مول قۇم - شاعىل 2 قۇم - شاعىل زاۆودىن وسىندا ورىن تەبۋگە باۋرادى. وسى 2 جىلدا جايىلعان قىستاعى جەمىس ورمان بازاسىن وزەك ەتىپ، سولتۇستىك جاعىندا سايكەستى قالامشا جەتىلدىرۋ، جەمىس ورمانى عىلىم - تەحنيكا كۋرسى سياقتى قۇرىلعىلاردى اتقارسا، وڭتۇستىك جاعىندا سۋ ءۇستى سايران باعى، شارۋالار شاتتىعى ساياجايى سياقتى ساياحات كاسىپ سالاسىن اشتى، شىعىسىندا باعىمشىلىق، مال سويۋ، وڭدەۋ، رەڭدى كەرپىش، شوفەرلىككە تاربيەلەۋ بازاسى سياقتى قوسالقى كاسىپ سالاسى شوعىرىن قالىپتاستىرىپ، كاسىپ سالالارىنىڭ ءبىر - بىرىنە سۇيەنىپ ءومىر ءسۇرۋىن، بايلىقتى اينالمالى پايدالانۋدى جۇزەگە اسىردى...
بۇرىنعى بوران سوقسا تاس ۇشاتىن ءشول دالا، كىرىستى ارتتىرىپ بايۋدىڭ ”ىرىستى الابىنا“ اينالدى.
5 - ايدىڭ 16 - كۇنى تۇستەن كەيىن، تىلشىلەر جايىلعان قىستاعىن ارالادى، سايران باعىندا بالالاردىڭ رياسىز، ءتاتتى، قۋانىشتى كۇلكىلەرى ەستىلەدى، گولستەين ءسۇتتى سيىرى، سەمينتال سيىرلار ولشەمدى باعىمشىلىق الاڭىندا قاننەن - قاپەرسىز جەم جەپ تۇر، سالىنۋ ۇستىندەگى مالتاۋ كولشىگىن جاستار اسىعا كۇتۋدە... ”بۇرىن ءبىزدىڭ بۇل اراعا كەلۋدى ەشكىم دە قالامايتىن، قازىر قورشاعان ورتاسى مۇنشاما جاقسارعان سوڭ، توڭىرەكتەگى اۋىل - قالاشىقتاعى ادامدار كەلىپ كوڭىل اشۋمەن بىرگە، ءتىپتى، اتۇش قالاسىنىڭ ادامدارىن دا باۋراپ وتىر“، - دەدى ياقۇپجان ماقتانىشپەن.
”كوپتەگەن ىستەردى اقشا ارقىلى تىندىرۋعا بولادى، ءبىراق ءشول دالانى قۇنارلى اتىزعا اينالدىرعان مۇنداي ىستە ەگەر باتىلدىق بولماسا، اقشا بولعانمەن دە دىم بىتپەس ەدى. ءبىز مۇنداي رۋحتى جالعاستىرىپ، تاعى دا 2 − 3 جىل ۋاقىت جۇمساپ، بۇكىل قىستاقتاعى ءشول دالانى تەگىس اشىپ پايدالانۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز“. بۇگىنگى كۇندە، قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى مىندەتىن وتەپ وتىرعان ابىلەت ابدۇكەرىم ءشول دالانى وزگەرتۋدىڭ ۇتىلامالى تاياقشاسىن وتكىزىپ الدى. ول ءشول دالادا ءبىر ءتۇرلى ۇلى رۋحتىڭ ءوزى مەن اترەت مۇشەلەرىن اشتى تەرىن توگىپ، ۇزدىكسىز كۇرەس جۇرگىزۋگە جىگەرلەندىرىپ تۇراتىندىعىن ايتتى.
جەمىس ورمانى بازاسىنان اتتاناردا، ءتىلشى ”جايىلعان توراڭعى شارۋاشىلىعىنىڭ“ سىرتىندا توقتاتىلعان جەكەلىك اۆتوكولىكتەردىڭ تولىپ تۇرعاندىعىن، ادامداردىڭ قورالانا اڭگىمە - دۇكەن قۇرىپ وتىرعاندىعىن، بالالاردىڭ جەمىس ورمانىنا جۇگىرىپ بارىپ، پىسقان تۇت جەمىسىن ىزدەپ جۇرگەندىگىن كوردى، ورمان اراسىندا قۋانىشتى كۇلكى ۇندەرىن ەستىدى. وسى كەزدە ءشول دالاداعى ءاربىر تال تاس تۇگەلدەي ءان سالىپ تۇرعانداي كورىندى.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
