ۇكىمەت قىزمەتىنەن بايانداما(8)
2019.05.23 15:46 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاپيتال مەن مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردىڭ رەفورما اياق الىسى تەزدەيدى. مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال-مۇلىكتى باقىلاۋ-باسقارۋ كۇشەيتىلىپ جانە كەمەلدەندىرىلىپ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاپيتالمەن قارجىلاندىرىپ، شارۋاشىلىق جۇرگىزەتىن سەرىكتەستىكتەر رەفورماسىن تۇيىندە سىناق ەتۋ ىلگەرىلەتىلىپ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال-مۇلىكتىڭ قۇنىن ساقتاۋ جانە ارتتىرۋ جەبەلەدى. ارالاس مەنشىكتەگى شارۋاشىلىق رەفورماسى بەلسەندى، ورنىقتى ىلگەرىلەتىلەدى. سەرىكتەستىكتىڭ باسقارۋ قۇرىلىمى كەمەلدەندىرىلىپ، شارۋاشىلىق باسقارۋدىڭ بازارلانعان مەحانيزمى اقاۋسىزداندىرىلىپ، كاسىپتىك مەڭگەرۋشى سياقتى تۇزىمدەر ورناتىلادى. ”جانسىز كاسىپورىندار“ زاڭ بويىنشا ٴبىر جايلى ەتىلەدى. ەلەكتر، مۇناي-گاز، تەمىر جول، ت.ب. سالالاردا رەفورمانى تەرەڭدەتىپ، تابيعي مونوپوليالىق سالالاردا تۇرلىشە سالالاردىڭ ەرەكشەلىگىنە نەگىزدەلىپ توراپ پەن شارۋاشىلىق باسقارۋدى ٴبولۋ، باسەكەلىك كاسىپتەردى بازارعا جاپپاي ويىستىرۋ كەرەك. مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار رەفورمالاۋ، جاڭالىق اشۋ ارقىلى وزدەرىن الۋەتتەندىرىپ، دامۋ جاعىنداعى ومىرشەڭدىگى مەن وزەكتى باسەكەلىك قۋاتىن تىنباي كۇشەيتۋى كەرەك.
حالىق باسقارۋىنداعى شارۋاشىلىقتىڭ دامۋ ورتاسى كۇش سالا جاقسارتىلادى. ”ەكىدەن اۋىتقىماۋعا“ تاباندى بولىپ، جالپىلىق مەنشىككە جاتپايتىن شارۋاشىلىقتى دامىتۋعا شابىت بەرىلەدى، قولداۋ كورسەتىلەدى، جەتەكشىلىك ەتىلەدى. باسەكەدە بەيتاراپ تۇرۋ پرينسيبى نەگىزىندە ماڭىزدى فاكتورلارعا يە بولۋ، بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋ، شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ، ۇكىمەتتىك ساتىپ الۋ جانە مەردىگەر شاقىرۋ، مەردىگەرلىككە مالىمدەۋ جاعىندا ٴتۇرلى مەنشىكتەگى كاسىپورىندارعا تەڭ مامىلە جاسالادى. اكىمشىلىك پەن ساۋدانىڭ باۋىرمال، پاك، جاڭاشا قاتىناسى ورناتىلىپ، ۇكىمەت پەن كاسىپورىندى بايلانىستىرۋ مەحانيزمى اقاۋسىزداندىرىلىپ، كاسىپكەرلىك رۋح ىنتالاندىرىلىپ، حالىق باسقارۋىنداعى شارۋاشىلىقتىڭ دامۋى، دارەجەسىنىڭ كوتەرىلۋى جەبەلەدى. مۇلىك ۇقىعىن قورعاۋعا، ٴسوز جوق، تاباندى بولىپ، ۇقىققا قول سۇعۋ ارەكەتتەرىن زاڭ بويىنشا جازالاپ، قاتە، ناقاق دەلولار جونىنەن قاتە كەتكەندەرىن، ٴسوز جوق، زاڭ بويىنشا تۇزەتىپ، تاماشا تيجارات، ساۋدا ورتاسىن قۇلشىنا جاراتىپ، كاسىپكەرلەردىڭ شارۋاشىلىقپەن قامسىز شۇعىلدانۋىنا، الاڭسىز كاسىپورىن اشۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.
قازىنا، باجى، فينانس ٴتۇزىلىسى رەفورماسى تەرەڭدەتىلەدى. مەجە ەسەپتى جاريا ۇستاۋ تەبىنى ارتتىرىلىپ، مەجە ەسەپ ونىمدىلىگىن باسقارۋ جاپپاي اتقارىلادى. ورتالىق پەن جەرگىلىكتى قازىنالاردىڭ ٴىس ۇقىعى مەن شىعىس جاۋاپكەرشىلىگىن ايىرۋ رەفورماسى تەرەڭدەتىلىپ، ورتالىق پەن جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ كىرىسىن ايىرۋ رەفورماسى ىلگەرىلەتىلدى. اۋدارىپ تولەۋ ٴتۇزىمى كەمەلدەندىرىلەدى. جەرگىلىكتى باجى جۇيەسى اقاۋسىزداندىرىلىپ، ٴۇي-جاي باجىسى جونىندە زاڭ شىعارۋ ورنىقتى ىلگەرىلەتىلەدى. جەرگىلىكتى ۇكىمەتتىڭ قارىزدانىپ قارجى قۇراۋ مەحانيزمى جۇيەگە تۇسىرىلەدى. تۇلعالىق شارۋاشىلىققا قىزمەت وتەۋ جەتەكشى باعىت ەتىلىپ، فينانس جۇيەسى قۇرىلىمى رەفورمالانىپ جاقسارتىلىپ، حالىق باسقارۋىنداعى بانكە مەن الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ بانكە ىستەرى دامىتىلادى. كاپيتال بازارىنىڭ نەگىزدىك ٴتۇزىمى رەفورمالانىپ جانە كەمەلدەندىرىلىپ، كوپ ساتىلى كاپيتال بازارىنىڭ اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋى جەبەلىپ، تىكە قارجى قۇراۋدىڭ، اسىرەسە جارنا ۇقىعىندىق قارجى قۇراۋدىڭ ارا سالماعى جوعارىلاتىلادى. قامسىزداندىرۋ كاسىبىنىڭ حاۋىپ-قاتەرگە قاتىستى قامتاماسىزداندىرۋ فۋنكتسياسى كۇشەيتىلەدى. فينانس حاۋىپ-قاتەرىن باقىلاۋ-تەكسەرۋ، ودان ساقتاندىرۋ جانە ونى جويۋ، ٴبىر جاقتىلى ەتۋ كۇشەيتىلەدى. ەلىمىزدىڭ قازىنا-فينانس جۇيەسى جالپى تۇلعالىق جاقتان ورنىقتى، اقاۋسىز، ٴارى پايدالانۋعا بولاتىن ساياساتتىق قۇرالدارى كوپ، ٴبىز جۇيەلىك حاۋىپ-قاتەردى بولدىرماۋدىڭ تومەنگى شەگىن قورعاپ تۇرۋعا قابىلەتتىمىز.
9) سىرتقا ەسىكتى جان-جاقتى اشۋ ىلگەرىلەتىلىپ، حالىقارالىق ەكونوميكالىق سەلبەستىك پەن باسەكەدەگى تىڭ باسىمدىقتار جەتىلدىرىلەدى. ەسىك اشۋ اياسى اناعۇرلىم كەڭەيىپ، ەسىك اشۋدىڭ قۇرىلىمى جاقسارىپ، تاۋار مەن فاكتور جاعىنداعى تۇرلاۋسىز ەسىك اشۋ جالعاستى ىلگەرىلەتىلىپ، ەرەجە سياقتى جاقتارداعى تۇزىمدىك ەسىك اشۋعا اناعۇرلىم ٴمان بەرىلىپ، جوعارى دەڭگەيدەگى ەسىك اشۋ ارقىلى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋگە قوزعاۋشىلىق ەتىلەدى.
ورنىقتىلىق نەگىزىندە سىرتقى ساۋدانىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ جەبەلەدى. ەكسپورت بازارىنىڭ كوپ نەگىزدەنۋى ىلگەرىلەتىلەدى. ەكسپورت سەنىمدىلىگىن قامسىزداندىرۋدىڭ قامتۋ كولەمى كەڭەيەدى. شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋدا سياقتى جاڭا كاسىپ قالىبىن سۇيەمەلدەۋ ساياساتتارى رەفورمالانىپ كەمەلدەندىرىلەدى. ساۋدانىڭ جاڭالىق اشا دامۋىنا قىزمەت وتەۋ ىلگەرىلەتىلىپ، مانەرلەۋ ساۋداسىنىڭ قۇرىلىمىن جاڭالاپ، دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، ورتا جانە باتىس بولىككە اۋىسۋىنا جەتەكشىلىك ەتىلىپ، جالپىلىق قورعامالى باجى رايوننىڭ رولى ويداعىداي ساۋلەلەندىرىلەدى. يمپورت قۇرىلىمى جاقسارتىلىپ، كولەمى بەلسەنە كەڭەيتىلەدى. 2-كەزەكتى جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسى ويداعىداي ۇيىمداستىرىلادى. كەدەننەن ٴوتۋدى قولايلىلاندىرۋ دەڭگەيى جىلدام جوعارىلاتىلادى.
شەتەل قارجىسىن باۋراۋ تەبىنى ارتتىرىلادى. بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋ اناعۇرلىم كەڭ ۇستالىپ، شەتەل قارجىسىن ەنگىزۋگە رۇقسات ەتۋدەگى شەكتەلگەن سالالار ٴتىزىمى ازايىپ، شەتەل قارجىسىنىڭ ٴتىپتى دە كوپ سالالاردى دەربەس قارجىلاندىرىپ تيجارات ەتۋىنە جول قويىلادى. فينانس قاتارلى سالالاردى رەفورمالاۋ، اشىق ۇستاۋ شاراسى تياناقتاندىرىلىپ، زايوم بازارىن اشىق ۇستاۋ ساياساتى كەمەلدەندىرىلەدى. حالىقارادا جالپىلىق قولدانىلاتىن ساۋدا ەرەجەسىمەن سايكەسۋ جەدەلدەتىلىپ، ساياساتتىڭ جاريالىلىعى مەن اتقارۋدىڭ بىركەلكىلىگى جوعارىلاپ، ىشكى، سىرتقى قارجىلىق كاسىپورىنداردىڭ بارىنە بىردەي قاراپ، تەڭ تۇرعىدا باسەكەلەسەتىن ٴادىل بازار ورتاسى قالىپتاستىرىلادى. شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسىن قورعاۋ كۇشەيتىلەدى. ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنا ٴتىپتى دە زور رەفورمالاۋ، جاڭالىق اشۋ، ٴوزىن-ٴوزى باسقارۋ ۇقىعى بەرىلىپ، شاڭحاي ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ جاڭا شاعىن رايونى قۇرىلىپ، حاينان ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ قۇرىلىسى ىلگەرىلەتىلىپ، جۇڭگوشا ەركىن ساۋدا پورتىن قۇرۋ جاعىندا ىزدەنىس جاسالادى. مەملەكەت دارەجەلى ەكونوميكالىق گۇلدەندىرۋ رايونىنىڭ، جوعارى، جاڭا تەحنيكالى شارۋاشىلىق رايونىنىڭ، جاڭا رايوننىڭ ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنا قاتىستى رەفورما سىناق ٴتۇيىنى ورىستەتىلىپ، قامتۋ، باستاماشىلدىق ەتۋ رولى كۇشەيتىلىپ، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدىڭ تىڭ دەڭگەيىن جاراتۋعا قولداۋ كورسەتىلەدى. جۇڭگونىڭ قارجى قوسۋ ورتاسى، ٴسوز جوق، بارعان سايىن جاقسارىپ، ٴار ەل كاسىپورىندارىنىڭ جۇڭگوداعى دامۋ ورايى، ٴسوز جوق، بارعان سايىن ارتا تۇسەتىن بولادى.
”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ قۇرىلىسىن بىرگە گۇلدەندىرۋ قادامى ىلگەرىلەتىلەدى. بىرگە اقىلداسۋ، بىرگە گۇلدەندىرۋ، تەڭ يگىلىكتەنۋگە تاباندى بولىپ، بازار پرينسيبىنە جانە حالىقارادا جالپىلىق قولدانىلاتىن ەرەجەگە ساي، كاسىپورىننىڭ نەگىزگى تۇلعالىق رولى ساۋلەلەندىرىلىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلاردى ۇلاستىرۋ-تۇتاستىرۋ ىلگەرىلەتىلىپ، ٴوندىرىس قۋاتى جاعىندا حالىقارالىق سەلبەستىك كۇشەيتىلىپ، ٴۇشىنشى جاقپەن بازار سەلبەستىگى كەڭەيتىلىپ، 2-كەزەكتى ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىگى جونىندەگى ەل باسشىلارىنىڭ تالقى مىنبەرى ويداعىداي وتكىزىلەدى. شەتەلدەرمەن قارجى قوسۋ جاعىنداعى سەلبەستىكتى اقاۋسىز، ٴتارتىپتى دامىتۋ ىلگەرىلەتىلەدى.
ساۋدا جانە قارجى قوسۋدىڭ ەركىن، قولايلى بولۋى جەبەلەدى. جۇڭگو ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋى مەن ەركىن ساۋدانى باتىل قورعاپ، دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنىڭ رەفورما ىستەرىنە بەلسەنە قاتىناسادى. جوعارى ولشەمدى ەركىن ساۋدا رايونى تورابىن قۇرۋ اياق الىسى جەدەلدەتىلىپ، وڭىرلەردىڭ جاپپاي ەكونوميكالىق سەرىكتەستىك قاتىناس كەلىسىمى، جۇڭگو-جاپونيا-كورەيا ەركىن ساۋدا رايونى، جۇڭگو-ەۆروپا قارجى قوسۋ كەلىسىمى كەلىسسوزى ىلگەرىلەتىلىپ، جۇڭگو-ا ق ش ەكونوميكا-ساۋدا كەڭەسى جالعاستى جەبەلەدى. جۇڭگو ٴوزارا تيىمدى سەلبەستىك جاساپ، تەڭ يگىلىكتەنىپ دامۋعا تاباندى بولادى، تەڭ تۇرعىدا كەڭەسۋ ارقىلى ساۋدا تالاس-تارتىسىن شەشۋدى ەجەلدەن دارىپتەپ كەلەدى، ٴبىز بەرگەن ۋادەمىزدى مۇقيات اتقارىپ، ٴوزىمىزدىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەمىزدى باتىل قورعايمىز.
10) قوعامدىق ىستەردىڭ دامۋى جەدەلدەپ، حالىق تۇرمىسى اناعۇرلىم ويداعىداي قامتاماسىز ەتىلەدى جانە جاقسارادى. بيىل قازىنا كىرىس-شىعىسىنىڭ تەپە-تەڭدىگىن ساقتاۋدىڭ قىسىمى ارتقان بولسا دا، نەگىزگى حالىق تۇرمىسىنا قوسىلاتىن قارجىنىڭ كوبەيمەسە ازايمايتىنىنا شىنايى كەپىلدىك ەتىلەدى. قوعامدىق كۇشتەردىڭ نەگىزدىك الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋگە جاتپايتىن ۇسىنىمدى ارتتىرۋىنا قولداۋ كورسەتىلىپ، بۇقارانىڭ كوپ ساتىلى، سان-سالالى قاجەتى قاناعاتتاندىرىلادى.
اناعۇرلىم ٴادىل دە ساپالى وقۋ-اعارتۋ ىستەرى دامىتىلادى. وقۋ-اعارتۋ، وقىتۋ رەفورماسى تەرەڭدەتىلەدى. قالا-اۋىلداردا مىندەتتى وقۋ-اعارتۋدىڭ ٴبىرتۇلعالانىپ دامۋى ىلگەرىلەتىلىپ، اۋىل-قىستاقتاردا مەكتەپ اشۋ شارت-جاعدايىن جاقسارتۋ جەدەلدەتىلىپ، اۋىل-قىستاق وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسى كۇشەيتىلىپ، قالا-قالاشىقتاعى مەكتەپتەردە ”كلاستاعى وقۋشى سانىنىڭ شەكتەن تىس كوپ بولۋ“ ماسەلەسىن شەشۋ مىقتى مەڭگەرىلەدى، قالاعا بارىپ جۇمىستانۋشىلاردىڭ وزدەرىمەن ەرە كەلگەن پەرزەنتتەرىن وقۋعا ٴتۇسىرۋى قامتاماسىز ەتىلىپ، ”ينتەرنەت + وقۋ-اعارتۋ“ دامىتىلىپ، ساپالى بايلىقتان تەڭ يگىلىكتەنۋ جەبەلەدى. مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە جونىندەگى ۇسىنىم ٴتۇرلى ارنالارمەن كەڭەيتىلىپ، مەيلى ۇكىمەت قۇرعان نەمەسە حالىق باسقارۋىنداعى بالا باقشا بولسىن، تەك حاۋىپسىزدىك ولشەمى ۇيلەسىمدى، اقىسى لايىقتى، اتا-انالار الاڭسىز بولسا، ۇكىمەت بارىنە قولداۋ كورسەتەدى. ورتا مەكتەپ ساتىسىنداعى وقۋ-اعارتۋدى جالپىلاستىرۋعا دەم بەرىلەدى، ۇلتتىق وقۋ-اعارتۋ، ەرەكشە ٴبىلىم بەرۋ، جالعاستى ٴبىلىم بەرۋ جاقسى جۇرگىزىلىپ، حالىق باسقارۋىنداعى وقۋ-اعارتۋدى دامىتۋعا زاڭ بويىنشا قولداۋ كورسەتىلەدى. مىندەتتى وقۋ-اعارتۋ ساتىسىنداعى وقىتۋشىلاردىڭ ەڭبەكاقى مامىلەسىن تياناقتاندىرۋ ۇزدىكسىز ويداعىداي ۇستالادى. وزىق داشۋە، ۇزدىك ٴپان قۇرىلىسى ىلگەرىلەتىلىپ، باتىس بولىكتەدە وزىندىك ەرەكشەلىككە يە، جوعارى دەڭگەيدەگى جوعارى مەكتەپتەر قۇرۋعا قولداۋ كورسەتىلەدى. بيىل قازىنا قۋاتى تىم جەتىسپەي تۇرعان جاعدايدا، مەملەكەتتىڭ قازىنالىق وقۋ-اعارتۋ قاراجاتىنىڭ ىشكى ٴوندىرىستىڭ جالپى قۇنىندا ۇستايتىن سالىستىرماسى جالعاستى %4 ۇستىندە ساقتالىپ، ورتالىق قازىنادان وقۋ-اعارتۋعا ورنالاستىرىلعان شىعىس ٴبىر تريلليون يۋاننان اسىرىلادى. ٴبىز وسى ٴبىر قىمباتتى قارجىنى جاقسى پايدالانىپ، حالىقتى ريزا ەتەتىن وقۋ-اعارتۋدى ويداعىداي باسقارىپ، كەلەشەك ارمانىمىزدى اسقاقتاتۋعا قۇلشىنۋىمىز كەرەك.
نەگىزگى ەمدەۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋعا قىزمەت وتەۋ قامتاماسىزداندىرىلادى. قالا-اۋىل تۇرعىندارىنىڭ نەگىزگى ەمدەلۋىن قامسىزداندىرۋ جانە سالماقتى اۋرۋلار قامسىزداندىرۋىن قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، تۇرعىنداردىڭ ەمدەلۋ قامسىزداندىرۋىنا بەرىلەتىن ورتاشا قازىنالىق كومەك قاراجات ولشەمى ادام باسىنا 30 يۋان قوسىلادى، مۇنىڭ جارىمى سالماقتى ناۋقاستاردى قامسىزداندىرۋعا جۇمسالادى. سالماقتى ناۋقاستاردى قامسىزداندىرۋداعى العاش تولەنەتىن اقى شەگى تومەندەتىلىپ جانە بىرلىككە كەلتىرىلىپ، ەسەپتەن كوتەرۋ سالىستىرماسى %50 تەن %60 كە جوعارىلاتىلىپ، سالماقتى ناۋقاستاردىڭ، قيىنشىلىعى بار بۇقارانىڭ ەمدەلۋ جاعىنداعى اۋىرتپالىعى اناعۇرلىم جەڭىلدەتىلەدى. سالماقتى اۋرۋلاردان ساقتانۋ كۇشەيتىلەدى. ەلىمىزدە راك اۋرۋىنان جۇدەپ-جاداعان سان مىڭداعان وتباسىلار بار، راك اۋرۋىنان ساقتانۋ ارەكەتىن جۇرگىزۋ، ودان الدىن الا ساقتانۋ، ەرتە دياگنوز جاساتىپ، تەكسەرىلۋ، ەرتە ەمدەلۋ جانە عىلىم-تەحنيكادا قامال الۋدى ىلگەرىلەتىپ، حالىق تۇرمىسىنداعى وسى ٴبىر اۋرۋ ازابىن بار كۇشپەن الاستاۋ كەرەك. ۇنەمى كەزدەسەتىن سوزىلمالى اۋرۋلاردان ويداعىداي ساقتانۋ كەرەك. جوعارى قان قىسىمى، قانتتى نەسەپ اۋرۋى سياقتى امبۋلاتوريادا ٴدارى پايدالانۋ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنا ەنگىزىلىپ ەسەپتەن كوتەرىلەدى. بالالار ٴدارى-دارمەكتەرىن زەرتتەۋ جانە اشۋ تەزدەتىلەدى. سيرەك كەزدەسەتىن اۋرۋلاردى ٴدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ كۇشەيتىلەدى. ەمدەلۋ اقىسىن ەمدەلۋ قامسىزداندىرۋىنان تولەۋ ٴتاسىلى رەفورماسى تەرەڭدەتىلىپ، ەمدەلۋدى قامسىزداندىرۋدىڭ شىعىس قۇرىلىمى ساپالىلاندىرىلادى. ولكە اتتاپ سىرت جەردە ەمدەلۋدە تىكە ەسەپ جابۋ ساياساتى تىڭعىلىقتى تياناقتاندىرىلىپ جانە كەمەلدەندىرىلىپ، سىرت جەردە ەمدەلگەن ناۋقاستاردىڭ بەلگىلەنگەن شيپاحانالاردىڭ بارلىعىندا ەمدەۋ كارتوچكاسىمەن ەمدەلىپ، دەر كەزىندە ەسەپ جابۋى جەدەلدەتىلىپ، جىلجىمالى حالىق پەن ولارعا ەرە جۇرگەن قارتتارعا شىنايى قولايلىلىق جاراتىلادى. ٴدارى-دارمەكتەردى شوعىرلى ساتىپ الۋ جانە پايدالانۋ مەحانيزمى كەمەلدەندىرىلدى. ۇكىمەتتىك شيپاحانالاردىڭ جالپىلىق رەفورماسى تەرەڭدەتىلىپ، قوعامنىڭ شيپاحانا قۇرۋى جەبەلەدى. ”ينتەرنەت + ەمدەۋ، دەنساۋلىق“ دامىتىلىپ، الىس ارالىقتان ەمدەۋ جانە وعان قىزمەت وتەۋ جۇيەسى جەدەل قۇرىلىپ، نەگىزگى ساتىداعى ەمدەۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ قۇرىلىمدارىنىڭ قابىلەتى قۇرىلىسى جانە ەمدەۋ قىزمەتكەرلەرىن تاربيەلەۋ كۇشەيتىلىپ، دارەجەگە ٴبولىپ ەمدەۋ جانە وتباسىلىق شيپاگەرلەردىڭ توقتامداسىپ قىزمەت وتەۋ ساپاسى جوعارىلاتىلادى. الدىن الا ساقتانۋدى نەگىز ەتۋگە تاباندى بولىپ، تىڭنان قوسىلعان نەگىزگى الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋعا قىزمەت وتەۋ ٴۇشىن بەرىلەتىن قازىنالىق قوسىمشا قاراجاتتى بۇكىلدەي قىستاق پەن الەۋمەتتىك اۋماقتارعا بەرۋ، نەگىزگى ساتىداعى جۇرتشىلىق، ٴسوز جوق، ونىڭ يگىلىگىن كورۋ ٴتيىس. جۇقپالى اۋرۋلار، جەرلىك اۋرۋلار جانە جاسوسپىرىمدەردىڭ الىستى كورمەۋىنىڭ الدىن الۋ جانە ونى وڭاۋ ويداعىداي مەڭگەرىلەدى. تۋىتقا قاتىستى سايكەستى ساياساتتار كەمەلدەندىرىلەدى. انالار مەن بالالار دەنساۋلىعىن قورعاۋعا قىزمەت وتەۋ كۇشەيتىلەدى. جۇڭگوشا شيپاگەرلىك جانە جۇڭگوشا ٴدارى-دارمەك ىستەرىنە مۇراگەرلىك ەتۋگە، جاڭالىق اشىپ دامىتۋعا قولداۋ كورسەتىلەدى. سالاماتتىق تاربيەلەۋ جانە سالاماتتىق باسقارۋ كۇشەيتىلەدى. ٴدارى-دارمەك، ۆاكسينا باس اماندىققا تىكە قاتىستى بولعاندىقتان، ٴسوز جوق، جالپى بارىسىن باقىلاۋ-باسقارۋدى كۇشەيتۋ كەرەك، زاڭعا قايشىلىق جاساعانداردى اياۋسىز جازالاپ، مىندەتىن وتەمەي، قىزمەتتە جاۋاپكەرسىزدىك ىستەگەندەردى قاتاڭ تەكسەرىپ ٴبىر جايلى ەتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ ٴومىرى مەن دەنساۋلىق شەبىن پارمەندى قورعاۋ كەرەك.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
