شيزاڭ ءبىرقىدىرۋ كەلەلى ەكولوگيالىق ينجەنەريانى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، تاماشا ەكولوگيانى دامۋدىڭ نەگىزىنە اينالدىردى
«حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى شىن لين
2023.01.31 14:37 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
«ءبىزدىڭ وسى تەڭىز دەڭگەيىنەن 4500 مەتر بيىك جەردە اعاش وسەدى دەپ ويلاماپپىن!» 30 جاستاعى لوزان جىلىجايدا رازينكە قۇبىردى سۇيرەپ ءبىر مەتردەن استام بولىپ بوي تارتقان تاۋ تالىنىڭ مايساسىن سۋارىپ تۇرىپ: «بۇل اعاشتاردىڭ ەگىلگەنىنە 2 جىلعا جەتپەيتىن ۋاقىت بولدى، ەگەر جىلىجاي سىرتىندا وسىرگەن بولساق قاتارعا قوسىلا الماس ەدى، ەندى ءبىر جىلدان كەيىن دالاعا كوشىرىپ ەگۋگە بولادى» دەدى. لوزان − شيزاڭ اۆتونوميالى رايونى ناچۇي قالاسى سىني رايونىنىڭ تۇرعىنى، بىلتىر ۇسىنىس بويىنشا قالالىق ورمان، جايىلىم مەكەمەسىنىڭ مايسا جەتىلدىرۋ بازاسىندا جۇمىسقا ورنالاستى.
چيڭحاي - شيزاڭ ءۇستىرتىنىڭ باسىم كوپ ءوڭىرىنىڭ تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىكتىگى 4000 مەتردەن اسادى، «جەر شارىنىڭ ءۇشىنشى ۇيەگى» دەگەن اتى بار. 2021 - جىلى 7 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ شيزاڭدا قىزمەت تەكسەرگەندە بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: «ەكولوگيانى الدىمەن ويلاستىرۋ، جاسىل دامۋ جولىمەن بۇلجىماي ءجۇرىپ، ادام مەن تابيعات جاراسىمدى قاتار ءومىر سۇرەتىن وسىزامانداندىرۋعا قۇلشىنىپ، جەر شارىنىڭ ءۇشىنشى ۇيەگىنىڭ ەكولوگياسىن شىن مانىندە ويداعىداي قورعاۋ كەرەك».
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاعان شيزاڭنىڭ جەر - جەرى ورمان ءوسىرىپ جاسىلداندىرۋ، قۇمايتتانۋدان ساقتانۋ، قۇمايتتانۋدى جونگە سالۋ ينجەنەرياسىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، شارت - جاعداي ازىرلەگەن قاعىر تاۋ، قاعىر دالانى جاسىل تۇسكە بولەپ، تاماشا ەكولوگيانى حالىق تۇرمىسىنىڭ ەڭ يگىلىكتى قۇت - ىرىسىنا، ەڭ كوركەم دامۋ كارتيناسىنا اينالدىردى.
اۋماعى 350 مىڭ شارشى كيلومەتردەن اساتىن ناچۇي قالاسىنىڭ تەڭىز دەڭگەيىنەن ورتاشا بيىكتىگى 4500 مەتردەن اسادى، اعاشتاردىڭ ءوسۋ پەريودى 3 اي عانا، باسىم كوپ وڭىردەگى اعاشتاردىڭ كوكتەۋى وتە قيىن. تاياۋ جىلداردان بەرى شيزاڭ عىلىم - تەحنيكا مينيسترلىگىمەن بىرگە قالا - قالاشىقتاردا اعاش ەگۋدىڭ شەشۋشى تەحنيكاسىن زەرتتەپ اشۋ جانە جاسىلداندىرۋ ۇلگىسىنەن ۇلگى كورسەتۋ نىسانىن اتقارۋعا ۇيىمداستىرىپ، كوپتەگەن عىلمي زەرتتەۋ ورنىمەن بىرلەسىپ قامال الۋدى ورىستەتىپ، چيڭحاي شىرشاسى، چيليان ارشاسى، بيىك تاۋ تالى سياقتى 8 اعاش ءتۇرىن ءساتتى سۇرىپتاپ جەتىلدىرىپ، جيىنى 400 مىڭ تۇپتەن استام اعاش ەگىپ، 300 مىڭ تۇپتەن استامى قاتارعا قوسىلدى.
ۇلان - بايتاق قارلى ۇستىرتتە ورمان ءوسىرۋ، جاسىلداندىرۋ، تۇياق كەستى بولعان جايىلىمدى قالپىنا كەلتىرۋ، جونگە سالۋ، ءتۇيىندى وڭىرلەردەگى ىقتاسىن ورمان جۇيەسى قۇرىلىسى سياقتى ءبىرقىدىرۋ كەلەلى ەكولوگيالىق ينجەنەريا ىشكەرىلەي تىڭعىلىقتى ورىستەتىلۋدە. كەزىندە يارلۇزاڭبو وزەنىنىڭ ورتا اعارىنداعى اڭعار وڭىرىندە جەردىڭ قۇمايتتانۋى اۋىر بولعان ەدى، وتكەن عاسىردىڭ 80 - جىلدارىنان باستاپ، ءار ۇلت بۇقاراسى 40 نەشە جىل قۇلشىنۋ ارقىلى جاعالاۋدا جيىنى 45 ميلليون تۇپتەن استام اعاش ءوسىردى. شاننان قالاسى گۇڭگا اۋدانىنان ساڭرى اۋدانىنا دەيىنگى ارالىقتا ۇزىندىعى 160 كيلومەتر، كەڭدىگى 1.8 كيلومەتر، اۋدانى شامامەن 450 مىڭ مۋ كەلەتىن ىقتاسىن ورمان بەلدەۋى قالىپتاستى. 2022 - جىلى لحاسانىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندەگى تاۋ بوكتەرىن جاسىلداندىرۋ ينجەنەرياسى رەسمي باستالدى، لحاسا وزەنى الابىنا ساياتىن 9 اۋدان (رايون)، 35 اۋىل - قالاشىق (ءمالى) 10 جىلدا 2 ميلليون مۋدان استام جەرگە ورمان ءوسىرۋدى جوسپارلاپ، سول جىلى 140 مىڭ مۋ جەرگە ورمان ءوسىرۋ مىندەتىن ورىنداپ بولدى. 2022 - جىلى تۇتاس شيزاڭ اۆتونوميالى رايونى ءبىر ميلليون 179 مىڭ مۋ جەرگە ورمان ءوسىرىپ، 4 ميلليون 375 مىڭ مۋ تۇياق كەستى جايىلىمدى قالپىنا كەلتىردى.
تاياۋ جىلداردان بەرى شيزاڭ تاۋ، سۋ، ورمان، اتىز، كول، جايىلىم، ءشول، مۇزدى القاپتى ءبىر تۇلعالاندىرىپ قورعاۋ مەن جۇيەلى جونگە سالۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، جەر شارىنىڭ ءۇشىنشى ۇيەگىنىڭ ەكولوگياسىن شىنايى قورعادى. شيزاڭنىڭ شىعىس وڭتۇستىگىندەگى ءشوبى شۇيگىن وڭىرلەردە لينجى قالاسى يارلۇزاڭبۋ وزەنى، نيياڭ وزەنى سياقتى ماڭىزدى وزەن - داريا اعارلارىنىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋ، قالپىنا كەلتىرۋ جانە توپىراقتىڭ شايىلۋىنان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ قىزمەتىن ورىستەتىپ، سۋ بايلىعىنىڭ قاتاڭ تەجەۋ ءتۇزىمىن جەدەل ورناتتى؛ شيزاڭنىڭ سولتۇستىك ساحاراسىندا ءار دارەجەلى تاراۋلار جايىلىمدى قالپىنا كەلتىرۋدى، ءشوپ ەگۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، جايىلىم وسىمدىك جامىلعىسىنىڭ كومكەرىلۋ مولشەرىن جىل سايىن جوعارىلاتتى، چياڭتاڭ مەملەكەت دارەجەلى جاراتىلىستىق قورىعى باسقارۋ ءتۇزىلىس، مەحانيزمى رەفورماسى جاعىندا بولەككە ءبولىپ قورعاۋدى جولعا قويدى.
قازىر شيزاڭدا 47 ءتۇرلى جاراتىلىستىق قورىق قۇرىلىپ، %80 تەن استام باعالى، تۇقىمى قۇرۋعا تاياعان جابايى حايۋاناتتار مەن وسىمدىكتەر تۇرلەرى جانە تيپتىك ەكولوگيالىق جۇيەلەر ءونىمدى قورعالدى. تۇتاس اۆتونوميالى رايوندا قازىر ورمانمەن كومكەرىلۋ كولەمى 14 ميلليون 910 مىڭ گەكتارعا جەتىپ، ورمانمەن كومكەرىلۋ شاماسى %12.3 بولىپ، جايىلىمنىڭ جالپى جامىلعى مولشەرى %47 تەن استى. باستى داريا، وزەن، كولدەردىڭ سۋ ساپاسى جالپى تۇلعالىق جاقتان جاقسى بولىپ، 7 ايماق، قالانىڭ اۋا ساپاسىنىڭ ساپالى بولۋ كۇن سانى سالىستىرماسى %99 تەن استى.
2023 - جىلى شيزاڭ ءبىر ميلليون 200 مىڭ مۋدان استام جەرگە ورمان ءوسىرۋدى، 5 ميلليون مۋدان استام تۇياق كەستى بولعان جايىلىمدى قالپىنا كەلتىرۋدى، جونگە سالۋدى جوسپارلادى. سونىمەن بىرگە، نەگىزگى ساتىنىڭ ەكولوگيالىق ورتا نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنداعى ولقىلىقتاردى ونان ارى تولىقتاپ، لحاسا، رىكازى، شاننان «جاراقسىز زاتتاردان ادا قالا» قۇرىلىسىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتتى.
ورگانيزمدەردىڭ الۋان تۇرلىلىگىن قورعاۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، بىلتىر 11 - ايدا جاريالانعان «شيزاڭ اۆتونوميالى رايونىنىڭ مەملەكەت جەر بايلىعى كەڭىستىك جوباسىندا (2021 - جىلدان 2035 - جىلعا دەيىن)» مىنالار ايقىندالدى: قورعاۋدى الدىڭعى ورىنعا قويۋ، تابيعي قالپىنا كەلتىرۋدى نەگىز ەتۋ وي جەلىسى بويىنشا، ەكولوگيانى قورعاۋدىڭ قىزىل سىزىعى بەلگىلەنگەن اۋماق بۇكىل اۆتونوميالى رايونداعى جەر اۋماعىنىڭ %50 تەن استامىن ۇستايتىن بولۋى كەرەك. شيزاڭ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومداعى نەگىزگى جاۋاپتى جولداس مىنانى ءبىلدىردى: «شيزاڭ مەملەكەتتىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت بەلەسىن قۇرۋعا قۇلشىنىپ، ەكولوگيانى قورعاۋدى ءبىرىنشى ورىنعا قويۋدا تاباندى بولىپ، ەكولوگيانى قورعاۋ جانە باياندى دامۋ جاعىندا ۇزدىكسىز تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزۋگە قۇلشىنادى».
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
