بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

شارۋالاردىڭ سول جەردىڭ وزىندە وسى زامانعى وركەنيەتتى تۇرمىس كەشىرۋىنە مۇمكىندىك جاراتايىق

«حالىق گازەتىنىڭ» شولۋشىسى

2023.06.25 17:38     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  اۋلاسى تازا، قىستاق كوشەلەرى رەتتى بولىپ، قىستاقتىڭ بەت - بەينەسى شىت جاڭا تۇسكە ەندى؛ مادەنيەت الاڭى شاتتىققا شومىپ، شارۋالاردىڭ مادەني تۇرمىسى باي مازمۇندى بولدى؛ ەرەكشە مادەنيەت - ساياحات نىساندارى تارتىمدى بولىپ، اۋىل - قىستاق ساياحاتىنىڭ جاڭا كاسىپ كۇيى قارىشتاپ دامىدى... وراسان زور وزگەرىس تۋىلىپ، كورىكتەنگەن تاۋلى ءوڭىر مەن اۋىل – قىستاق ”مىڭ قىستاقتا ۇلگى كورسەتۋ، 10 مىڭ قىستاقتى رەتتەۋ - وڭاۋ“ ينجەنەرياسىنىڭ كورنەكتى ناتيجەسىنە كۋا بولدى.

  2003 - جىلى 6 - ايدا سول كەزدە جىجياڭ ولكەلىك پارتكومنىڭ شۋجيى بولىپ تۇرعان شي جينپيڭ جولداس كەڭ كولەمدە، ىشكەرىلەي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ نەگىزىندە، اۋقىمدى باعامداپ، بيىكتە تۇرىپ الىستى بولجاپ، ”مىڭ قىستاقتا ۇلگى كورسەتۋ، 10 مىڭ قىستاقتى رەتتەۋ - وڭاۋ“ ينجەنەرياسىن (تومەندە قىسقاشا ”مىڭ، 10 مىڭ“ ينجەنەرياسى دەلىنەدى) اتقارۋ جونىندە ماڭىزدى شەشىم قابىلدادى. 20 جىلدان بەرى جىجياڭ ”مىڭ، 10 مىڭ“ ينجەنەرياسىن تاباندىلىقپەن اتقارىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - وڭاۋدى كۇشەيتۋدىڭ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدىڭ، كورىكتى جۇڭگو قۇرۋدىڭ عىلمي جولىن قاراستىرىپ، سان مىڭداعان كورىكتى اۋىل - قىستاقتى تۇلعالاپ، سان مىڭداعان شارۋا بۇقاراسىنا باقىت جاراتىپ، كورىكتى ەكولوگيانىڭ، كورىكتى شارۋاشىلىقتىڭ، تاماشا تۇرمىستىڭ ورگانيكالى توعىسۋىن جەبەدى، ”مىڭ قىستاق بولاشاققا بەت العان، ون مىڭ قىستاق بايۋعا ۇمتىلعان، قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسۋى جەبەلگەن، جالپى ءوڭىر جاراسىمدىلىق جانە كوركەمدىك جاراتقان“ جاندى جاعداي بىرتىندەپ قالىپتاستى.

  اۋىل - قىستاقتىڭ قونىس ورتاسىن جاقسارتىپ، كورىكتى، جانعا جايلى اۋىل - قىستاق قۇرۋ − اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن اتقارۋداعى ماڭىزدى مىندەت. باس شۋجي شي جينپيڭ ”جىجياڭ ولكەسىنىڭ ’مىڭ قىستاقتا ۇلگى كورسەتۋ، 10 مىڭ قىستاقتى رەتتەۋ - وڭاۋ‘ ينجەنەرياسىن ورىستەتۋدەگى تاجىريبەلەرىن مۇقيات قورىتىندىلاۋ ءارى ونى جالپىلاستىرۋ كەرەك“ دەپ دارىپتەپ، ”اۋىل - قىستاق ورتاسىن رەتتەۋ - وڭاۋ ءىسىن، وركەندەگەن وڭىرلەر بولسىن، الدە دامۋى كەنجە وڭىرلەر بولسىن، تۇگەل جۇرگىزۋى كەرەك، ءبىراق ولشەم جوعارى - تومەن بولسا، مەيلى“ دەپ اتاپ كورسەتتى، ”اۋىل - قىستاق نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنىڭ كەمەلدىلىگىن، الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدىڭ قولايلىلىعىن، قونىستانۋ ورتاسىنىڭ جانعا جايلى بولۋ دارەجەسىن جوعارىلاتىپ، شارۋالاردىڭ سول جەردىڭ وزىندە وسى زامانعى وركەنيەتتى تۇرمىس كەشىرۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“ دەگەندى تالاپ ەتتى... پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى باس شۋجي شي جينپيڭ اۋىل - قىستاقتىڭ قونىس ورتاسىن جونگە سالۋعا ايرىقشا ءمان بەرىپ، ونى باستان - اياق كورىكتى اۋىل - قىستاق، كورىكتى جۇڭگو قۇرۋدىڭ ماڭىزدى مازمۇنى رەتىندە يگەردى. پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا اۋىل - قىستاقتى كوركەيتۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋ جونىندە ماڭىزدى ورنالاستىرۋ جاسالىپ، ”قونىستانۋعا، شارۋاشىلىق جۇرگىزۋگە قولايلى كورىكتى اۋىل - قىستاق قۇرۋ“ ورتاعا قويىلدى. اۋىل - قىستاقتىڭ وسىزاماندانۋى اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى ەل قۇرۋدىڭ ىشكى تالابى جانە قاجەتتى شارتى ەكەنىن، قونىستانۋعا، شارۋاشىلىق جۇرگىزۋگە قولايلى كورىكتى اۋىل - قىستاق قۇرۋ اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى ەل قۇرۋدىڭ بولۋعا ءتيىستى مازمۇنى ەكەنىن جەتە تانۋ كەرەك. ”مىڭ، 10 مىڭ“ ينجەنەرياسىنىڭ تاجىريبەلەرىن شىن مانىندە ويداعىداي قورىتىندىلاپ، جالپىلاستىرىپ، ويداعىداي ۇيرەنىپ، ويداعىداي پايدالانىپ، اناعۇرلىم پارمەندى شارالارمەن اناعۇرلىم قۋاتتى كۇش توپتاپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، اۋىل - قىستاقتىڭ وسىزاماندانۋ اياق الىسىن جەدەلدەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ساپالى، جوعارى ءونىمدى بولۋىن، اۋىل - قىستاقتىڭ قونىستانۋعا جايلى، شارۋاشىلىق جۇرگىزۋگە قولايلى بولۋىن، شارۋالاردىڭ باي - باقىتتى بولۋىن جەبەۋ كەرەك.

  بۇقارانى جاقسى تۇرمىسقا كەنەلتۋ − پارتيامىزدىڭ بارلىق قىزمەتىنىڭ شىعار ءتۇيىنى جانە تابان تىرەر تياناعى. جىجياڭ ”مىڭ، 10 مىڭ“ ينجەنەرياسىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا باستان - اياق شارۋالار قاۋىمىنىڭ باقىتىن ويداعىداي جۇزەگە اسىرۋدى، ويداعىداي قورعاۋدى، ويداعىداي دامىتۋدى ءتۇبىرلى شىعار ءتۇيىن ەتىپ، شارۋالار قاۋىمىنىڭ تۇرمىس ساپاسى مەن سالاماتتىق دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى. باس شۋجي شي جينپيڭ: ”ەكولوگياسى جانعا جايلى كوركەم اۋىل - قىستاقتى ويداعىداي قۇرىپ، قالىڭ شارۋالاردىڭ اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدە اناعۇرلىم كوپ تابىس سەزىمىنە، باقىت سەزىمىنە كەنەلۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“ دەگەندى العا قويدى. حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىندا باستان - اياق تاباندى بولىپ، حالىقتىڭ ۇندەۋىنە قۇلاق اسىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ ءوندىرىس، تۇرمىس شارت - جاعدايىن ۇزدىكسىز جاقسارتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، اۋىل - قىستاقتىڭ دامۋىنداعى ەڭ كوكەي تەستى، شارۋالاردىڭ اڭىسى ەڭ كۇشتى بولعان ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى ۇزدىكسىز ويداعىداي شەشىپ، شارۋالاردىڭ قالتاسىن بارعان سايىن قامپايتىپ، تۇرمىسىن بارعان سايىن جاقسارتىپ، شارۋالاردىڭ، اۋىل - قىستاقتىڭ بىرگە اۋقاتتانۋىن ىلگەرىلەتۋدە اناعۇرلىم كورنەكتى، ماندىك ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزۋ كەرەك.

  جاڭا دامۋ ۇستانىمىن دايەكتىلەندىرۋ − جاڭا داۋىردە ەلىمىزدىڭ دامۋى مەن زورايۋىنىڭ قاجەتتى جولى. ”مىڭ، 10 مىڭ“ ينجەنەرياسى اتقارىلۋدىڭ الدى - ارتىنداعى اۋىل - قىستاقتىڭ بەت - بەينەسىندەگى ايقىن پارىق، تياناقتاندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ وندىرىسكە، تۇرمىسقا وراسان زور وزگەرىس اكەلۋى، تۇبىرىنەن العاندا، دامۋ ۇستانىمىنىڭ وزگەرىسىن، دامۋ ءتاسىلىنىڭ وزگەرىسىن بەينەلەدى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”تاماشا ەكولوگيالىق ورتا − اۋىل - قىستاقتىڭ ەڭ ۇلكەن ابزالدىعى جانە قاستەرلى بايلىعى، جاسىل دامۋ ارقىلى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋگە جەتەكشىلىك ەتۋ − تەرەڭ توڭكەرىس“. جاڭا دامۋ ۇستانىمىن جەتەكشى ەتىپ، ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، عىلمي ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ كاسىپ سالاسىن، دارىندىلارىن، مادەنيەتىن، ەكولوگياسىن، ۇيىمىن گۇلدەندىرۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن كۇشەيتۋ، اۋىل - قىستاقتى كورىكتەندىرۋ، شارۋالاردى بايىتۋ نىساناسىنىڭ ۇزدىكسىز جۇزەگە اسۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.

  شىنايى يگەرگەندە عانا قامال الىپ، قيىنشىلىقتاردى جەڭۋگە، ناقتى ىستەگەندە عانا ارماندى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى. جىجياڭ ”مىڭ، 10 مىڭ“ ينجەنەرياسىن باستان - اياق ”ءبىرىنشى باسشى“ ينجەنەرياسى ەتىپ، ستراتەگيالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاپ، بىرىنەن سوڭ ءبىرى ىستەپ، كەزەڭدىك نىسانانى جۇزەگە اسىرۋمەن بىرگە، جاڭا نىساناعا ۇمتىلىپ، شاعىن جەڭىستەن زور جەڭىسكە قول جەتكىزدى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ دارىپتەدى: ”اۋىل - قىستاق قۇرىلىسىن مىقتى يگەرىپ، تىڭعىلىقتى جۇرگىزىپ، ۇزاق ۋاقىت كۇش سالۋ كەرەك“. يۇيگۇڭنىڭ تاۋدى كوشىرۋ جىگەرىن شىڭداپ، تامشى سۋ تاس تەسەدى دەيتىن جىگەردى شىڭداپ، ءىستى بىرىنەن سوڭ ءبىرى ىستەپ، تىڭعىلىقتى ىستەپ، شوگەلدىكپەن ىستەگەندە عانا، ءبىز، ءسوز جوق، اناعۇرلىم زور ىسكەرلىك كورسەتىپ، اناعۇرلىم زور تابىسقا جەتىپ، تاريح پەن حالىقتىڭ سىنىنان وتە الاتىن ناقتى ناتيجە جاراتا الامىز.

  جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدىڭ ەڭ جاپالى، ەڭ اۋىر مىندەتى ءالى دە اۋىل-قىستاقتا. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى وسىزامانداندىرۋ بولماسا، سوتسياليستىك وسىزامانداندىرۋ جان - جاقتى بولمايدى“. ەكپىندەي ىلگەرىلەگەن قۇدىرەتتى ەل قۇرۋدىڭ، ۇلتتى گۇلدەندىرۋدىڭ جاڭا ساپارىندا شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋدە تاباندى بولىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتى جونىندەگى ماڭىزدى پايىمداۋلارىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، سەنىمدى بەكەمدەپ، قايراتتى تاسقىنداتىپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى وزەك ەتكەن اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن شىن مانىندە ويداعىداي يگەرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى وسىزامانداندىرۋدى كۇش سالا ىلگەرىلەتسەك، ءبىز، ءسوز جوق، قونىستانۋعا، شارۋاشىلىق جۇرگىزۋگە قولايلى كورىكتى اۋىل - قىستاق قۇرىپ، شارۋالاردىڭ سول جەردىڭ وزىندە وسى زامانعى وركەنيەتتى تۇرمىس كەشىرۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى جەبەپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋعا نىق قادام تاستاي الامىز.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى