مەكەندى بەينە قىران سەكىلدى قورعادى
− جان قيارلىقپەن ادام قۇتقارعان كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى لاچين بايكانى ەسكە العاندا (3)
انار بۇلت/ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ شياڭ
2021.01.12 15:15 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانى ورقاش - ورقاش كوسىلگەن پامير ۇستىرتىنە ورنالاسقان.
ۇلى تاۋ قويناۋىندا شەكاراعا قاراي وتەتىن كوپتەگەن تاۋ ساعاسى بار، وسى تاۋ ساعالارى شەكارا كۇزەتىپ شارلاۋ جۇرگىزۋدەگى ءتۇيىندى وڭىرلەر ءارى لاچين بايكانىڭ كوزى تىرىسىندە ەسىنەن ءبىرءسات شىعارمايتىن جەرلەرى بولاتىن.
16 جىلدان بەرى ول قۇرىشتاي ەرىك - جىگەرىمەن، مۇزدى شىڭ، قارلى شوقىلار اراسىندا كۇن - ءتۇن دەمەي شارلاۋ جۇرگىزىپ، اسكەري كيىم كيمەيتىن جاۋىنگەرگە اينالىپ، وسى قاسيەتتى جەردى قورعادى.
قاھارمان ماڭگىلىك ۇيقىعا كەتتى، تۋراشىلدىق قاسيەتى ماڭگى ساقتالىپ قالدى.
قارلى تاۋلار كۋا.
”سىزدەرگە جول باستاۋ − مەنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىم“
1 - ايدىڭ 8 - كۇنى تۇستەن بۇرىن ساعات 10دا شەكاراعا جاقىن ءبىر تار سايدىڭ ىشىندە سۋىق جەل ازىناي سوعىپ تۇردى.
”قاتار تۇزەڭدەر، اتتانامىز!“، تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانى تىزناپ شەكارا ساقشى بولىمشەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ابدىجامي لونجىك 10 نەشە شەكارا كۇزەتشىسىن باستاپ، ءبىر كۇندىك شەكارانى شارلاۋ قىزمەتىنە كىرىستى.
”الدىمىزدا تىك بەتكەي بار، حاۋىپسىزدىككە كوڭىل بولىڭدەر“، - دەپ ەسكەرتتى ابدىجامي لونجىك كوپشىلىككە. بۇل جەردىڭ جاعدايىنا ول ابدەن قانىق، ويتكەنى لاچين بايكا وسى جەردە ونى تالاي رەت باستاپ شارلاۋ جۇرگىزگەن بولاتىن.
”’ساقا بانجاڭ‘ ءبىزدىڭ شارلاۋ جۇرگىزۋ جولىمىزداعى ’ءتىرى كارتا‘، ول باردا وتە المايتىن ساي، شىعا المايتىن بەتكەي بولمايتىن“، - دەدى ابدىجامي لونجىك.
2002 - جىلى ابدىجامي لونجىك قوسىنعا قاتىناسادى. ول لاچين بايكانى العاش رەت ”بانجاڭ“ دەپ اتاعاندا، ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى سيلاستىقتىڭ اسكەري بولىمنەن قارلى تاۋ قويناۋىنداعى ءاربىر تاۋ ساعاسىنا، قىساڭعا دەيىن جالعاساتىنىن ويلاماعان ەدى.
قوسىنعا العاش قاتىناسقان ابدىجامي لونجىكتىڭ ءار رەتكى قارۋ جاتتىعۋىندا دەنە قۋاتى جەتىسپەيتىن.
”كوڭىل كۇيىڭ بولماسا، دەنە قۋاتىڭ بولماسا، شەكارا شارلاۋعا توزە المايسىڭ“، - دەدى وتكەن كۇندى ەسكە العان ابدىجامي لونجىكتىڭ كوزى جاساۋراپ، - ”سويتسە دە ساقا بانجاڭ مەنى جازعىرىپ كورگەن جوق. ءبىر كۇنى كەشتە ول مەنى ارنايى الاڭعا شاقىرىپ الىپ قارۋ جاتتىعۋىنىڭ شەبەرلىگى مەن تەتىگىن يگەرۋگە جەتەكشىلىك ەتتى. قيىن وتكەلدەن وتكەنگە دەيىن ءار كۇنى وسىلاي جەتەكشىلىك ەتىپ تۇردى“.
2003 - جىلى 11 - ايدا لاچين بايكا قوسىننان شەگىندى. سول ايدا ابدىجامي لونجىك جول باستايتىن ساقا بانجاڭ جوق العاشقى شەكارا شارلاۋ مىندەتىن تاپسىرىپ الادى. تاۋسىلىپ بەرمەيتىن تاۋلار مەن ساي - جىلعالاردى كورىپ ابدىجامي لونجىك ىشتەي قوبالجيدى. كەنەتتەن اناداي جەردە ءجۇزى كۇرەڭىتكەن ءبىر ازاماتتىڭ قوداستى جەتەكتەپ، جايراڭداپ تاۋدان ءتۇسىپ كەلە جاتقانىن كورەدى. ”ساقا بانجاڭ!“، قۋانىشى قوينىنا سيماعان ابدىجامي لونجىكتىڭ كوڭىلى جاي تابادى.
ول كەزدە لاچين بايكانىڭ ءۇيى ءالى تاۋدا بولاتىن. ءبىراق كوماندير - جاۋىنگەرلەر شەكارانى شارلاسا، ول مىندەتتى تۇردە 10 كيلومەتردەي جول ءجۇرىپ، تاۋ ەتەگىنە الدىن الا كەلىپ قارسى الاتىن.
”كەيىن ءبىز جولعا ابدەن قانىق بولدىق، ءبىراق ساقا بانجاڭ العان بەتىنەن قايتپاي، ءار جولى بىزگە جول باستاپ تۇردى. ’تاۋ جاعدايى قۇبىلمالى، سەندەرگە جول باستاۋ مەنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىم‘ دەيتىن“، - دەدى ساقا بانجاڭنىڭ ءسوزىن ءالى كۇنگە دەيىن جادىندا ساقتاعان ابدىجامي لونجىك، - ”بۇدان بىلاي ونىڭ ءىزىن بويلاپ، ونىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاپ، وتان ءۇشىن شەكارانى جاقسى كۇزەتەمىن“.
”باسقالارعا كومەكتەسۋدى قۋانىش، باقىت سانايتىن جان“
لاچين بايكانىڭ جۇمىس ۇستەلى ءباز - باياعىسىنداي تاپ - تازا تۇر، وقىپ بولماعان كىتاپتارى، جازىپ ۇلگەرمەگەن كۇندەلىكتەرى ۇستەلدىڭ وڭ جاق بۇرىشىنا رەتتى ءتىزىپ قويىلىپتى. ” ءار كۇنى ونىڭ ۇستەلىن ءسۇرتىپ تازالاپ قويامىز، قاي كۇنى ول كەنەتتەن ەسىكتى اشىپ جەتىپ كەلىپ، وسى ارادا وتىرىپ كوپپەن بىرگە قىزمەت ىستەپ، قىستاقتىڭ دامۋىن جوبالاسا ەكەن دەپ ويلايمىز“، - دەدى تىزناپ اۋىلى تىزناپ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى جارىفباي بارات مۇڭايا ءتىل قاتىپ.
2020 - جىلى لاچين بايكا قىستاق كادرى بولدى، ارقالاعان جۇگى تاعى اۋىرلادى. ونىڭ جۇمىس ۇستەلىنىڭ جانىنداعى كىتاپ ىشكابىندا شەكارا كۇزەتشىلەرىنىڭ قالىڭ ماتەريالى قويىلىپتى. ”لاچين بايكا قىزمەتكە كەلىسىمەن وسى ماتەريالدى رەتتەدى“، - دەدى جارىفباي بارات، - ”ءونىمى ايتارلىقتاي بولدى، قىستاقتىڭ شەكارا كۇزەتشىلەرى قوسىنىن باسقارۋ دەڭگەيى زور دارەجەدە ءوستى“.
لاچين بايكا ءبىر ايدىڭ جارتى ايىندا تاۋدا شارلاۋ جۇرگىزسە، جارتى ايىندا قىستاقتا قىزمەت ىستەدى، دەمالىس ۋاقىتى وتە از بولدى.
”ءۇيىمىزدىڭ اشەكەيلەنبەگەنىنە بىرنەشە جىل بولدى. ول ’كوپشىلىكتىڭ ءىسى ءىرى ءىس، ءۇيىمىزدىڭ ءىسى كىشكەنە ءىس، قىستاقتىڭ ءىسىن بىتىرگەن سوڭ جوندەسەك تە كەش ەمەس‘ دەيتىن“، - دەدى لاچين بايكانىڭ ايەلى ءامينا الىپشا كوزىنە جاس الىپ، - ”ونى تۇسىنەمىن، مىنە بۇل لاچين بايكا“.
2020 - جىلدىڭ باسىنداعى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ كەزىندە، لاچين بايكا ءار كۇنى نولدەن تومەن 20 نەشە سەلتسي گرادۋستىق قاقاعان سۋىقتا ءۇي - ءۇيدى ارالاپ، قىستاق تۇرعىندارىنا زاتتىق ماتەريال جەتكىزەدى. كۇنى بويى ءجۇرىپ ابدەن توڭادى.
”پەشتى كورگەندە، ول تاقاتسىزدانا قولىن سوزىپ جىلىنعىسى كەلگەنىمەن، ءبىراق ’ەشتەڭە ەتپەيدى، ەشتەڭە ەتپەيدى‘ دەيتىن كۇلىپ. ول باسقالارعا كومەكتەسۋدى قۋانىش، باقىت سانايتىن جان“، - دەدى جارىفباي بارات.
ناشىرجان تاشكاندي مەن لاچين بايكا ءبىر قىستاقتا تۇرادى. ءبىر كۇنى تۇندە ونىڭ شەشەسى كەنەتتەن اۋىرادى. ”ءۇيىمىز تاۋدا كيىز ۇيدە تۇرادى، قىستاقتان 20 كيلومەتردەي قاشىقتا. قاتتى تىقىرشىدىم، الدىمەن ويلاعانىم لاچينگە تەلەفون سوعۋ بولدى. تاڭعى ساعات 2دەن اسقاندا، الدەقايدان تاپقان كولىكپەن تاۋعا شىعىپ، شەشەمدى اۋدانداعى شيپاحاناعا دەر كەزىندە جەتكىزدى“.
ناشىرجان تاشكاندي: ”وعان شىن جۇرەكتەن سەنەمىن“، - دەدى.
”ماقتانىشىمىزسىڭ، تاجىك قىرانى“
1 - ايدىڭ 8 - كۇنى تاڭعا جۋىق شەكارا شارلاۋ مىندەتى باستالۋعا ءبىر ساعاتتان اس−تام ۋاقىت قالعاندا، ءۇستىرت اسپانىندا جۇلدىزدار ءالى سونبەگەن ەدى. شەكارا كۇزەتشىسى ءمافتۇل كەنجە كەرەك - جاراقتارىن رەتتەپ ۇيىنەن شىعىپ، تاڭ قاراڭعىسىمەن جۇمىسقا كىرىستى.
”اپاي، تاياۋدان بەرى دەنساۋلىعىڭىز قانداي، مىناۋ سىزگە اكەلگەنىم“. جارتى ساعاتتان استام ۋاقىتتان كەيىن ءمافتۇل كەنجە ءبىر ۇيگە كەلىپ، ەسىگىن قاعىپ، جاعداي سۇرادى.
ىشتەن 70 نەشە جاستار شاماسىنداعى شەشەي شىقتى. ”ايتار جوق، ايتار جوق...“، قاريا ەزۋ تارتىپ، ايتار ءسوزىن ىركىپ قالعانداي بولدى.
كەتەردە ءمافتۇل كەنجە ءۇي ىشىنەن وكسىپ جىلاعان داۋىستى ەستىدى.
”باۋىرىم، مەن انا ۇيگە ۇنەمى بارىپ تۇرامىن، ۋاقىتىڭ شىقسا مەنىڭ ورنىما امانداسىپ بارىپ تۇر. بۇل ۇيدە جالعىز شەشەي تۇرادى، مەن قاشقار داشۋەسىندە ۇيرەنۋدەمىن، قايتا المايمىن، ءسوز جوق، وعان قارايلاسىپ تۇر“. 1 - ايدىڭ 3 - كۇنى ءمافتۇل كەنجە لاچين بايكانىڭ سوققان تەلەفونىن الدى.
ءمافتۇل كەنجە لاچين بايكانىڭ كىشكەنتايىنان بىرگە وسكەن دوسى، بىرگە شەكارا كۇزەتشىسى بولىپ ىستەيدى، ارالارىندا تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك بار. ”مۇنىڭ ەڭ سوڭعى سويلەسۋىمىز ەكەنىن مۇلدە ويلاماپپىن. بۇل ونىڭ ەڭ سوڭعى تىلەگى، مەن، ءسوز جوق، قارياعا جاقسى قارايلاسىپ تۇرامىن“، - دەدى ءمافتۇل كەنجە.
ساعات 10دا ءمافتۇل كەنجە مىندەت وتەۋ ورنىنا ءدال ۋاعىندا جەتىپ، كوپشىلىكپەن بىرگە مىندەت وتەۋگە كىرىستى.
جاندارىندا جۇرگەن لاچين بايكا جوق، ولاردىڭ جۇرەگىندە ساعىنىش سەزىمى لاۋلادى.
”ول ءۇشىن ءبىر ءان شىرقاساق قايتەدى“، - دەدى شەكارا كۇزەتشىسى اينۇرگۇل تىلەۋ ۇنسىزدىكتى بۇزىپ.
”ماقتانىشىمىزسىڭ، وتاننىڭ جاقسى ۇل - قىزدارى، ماقتانىشىمىزسىڭ، تاجىك قىرانى...“، بارلىق ادام ىلەسىپ شىرقاي جونەلدى، «مۇزتاۋعا كەلگەن قوناق» فيلمىندەگى وسى ءان تاۋ ىشىندە جاڭعىردى.
اسپاننان قىراننىڭ ءۇنى جەتتى، بەينە ادامدارعا: قاھارمان لاچين بايكا الىسقا كەتكەن جوق، ونىڭ رۋحى قىرانعا اينالىپ، سۇيىكتى مەكەنىن ۇزدىكسىز قورعاۋدا، - دەپ ايتىپ جاتقانداي.
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
