”تاڭداۋلى ءتۇسىندىرۋشى“ مىنە وسىلاي شىنىققان
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى حان چين - يان
2023.07.17 16:13 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
”ساياحاتشى دوستار، كوپشىلىك، سالەمەتىسزدەر مە، مەن كورىنىس ءوڭىرىنىڭ ءتۇسىندىرۋشىسى بولامىن، قاشقار بايىرعى قالاسىنا كەلگەندەرىڭىزدى قارسى الامىن“. 7 - ايدىڭ 13 - كۇنى تاڭەرتەڭ قاشقار بايىرعى قالاسى كورىنىس ءوڭىرىن باسقارۋ كوميتەتى ساياحاتشىلارعا قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنىڭ ءتۇسىندىرۋشىسى گۇلبوستان وبۇل ءبىر توپ جاڭا ساياحاتشىنى قارسى الدى.
ءتۇسىندىرۋشى بولعاندىقتان گۇلبوستان ءار كۇنى ىستىق ىقىلاسپەن ءار جەردەن كەلگەن ساياحاتشىلارعا قاشقار بايىرعى قالاسىنىڭ سالت - ساناسىن ءتۇسىندىرىپ، ولارمەن جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ تۇرمىسىنداعى وزگەرىستەردى بولىسەدى.
”بارلىعى ’قاشقارعا بارماساڭ، شينجياڭعا كەلگەن ەسەپتەلمەيدى، بايىرعى قالاعا بارماساڭ، قاشقارعا كەلگەن ەسەپتەلمەيدى‘دەيدى“. ”ءبىزدىڭ قازىر تاماشالايتىنىمىز ءاريا جولى، كوشەنىڭ بويىنداعى ەكى قاباتتىق نەمەسە ءۇش قاباتتىق ۇيلەردىڭ ءبىرىنشى قاباتى دۇكەن، ۇستىڭگى قاباتى جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ تۇرعىن ءۇيى“. گۇلبوستان جۇرە ءجۇرىپ سويلەسە دە، شارشاعانداي سەزىنبەدى. گۇل تاشتەك بازارى، كەتپەن بازارى، اعاش اسپاپتار بازارى، دوپپا بازارى... ءاربىر بازاردىڭ اڭگىمەسىن ول توتەنشە تارتىمدى ەتىپ تۇسىندىرەدى.
ءاربىر كوشە، ءاربىر قۇرىلىستار گۇلبوستاننىڭ تۇسىندىرۋىندە ادامعا بەينە ءبىر جاندى كينو كورگەندەي اسەر بەرەدى، اراسىندا وزىندىك ەرەكشەلىككە يە باس كەيىپكەر دە، بۇرالاڭ تاريح تا، وسى زامانعى تىڭ تىرشىلىك تە قامتىلعان. كوپتەگەن ساياحاتشى تەبىرەنە بىلاي دەدى: ءاسىلى بۇل وسىنداي بايىرعى قالا ەكەن.
”مەن قاشقاردا تۋىلىپ ەرجەتتىم، ال قازىر بايىرعى قالانىڭ مادەنيەتىن تاراتۋشىعا اينالدىم“... قاشقار بايىرعى قالاسى تۋرالى ءسوز بولعاندا، گۇلبوستاننىڭ ايتارى تاۋسىلمايدى.
قاشقار بايىرعى قالاسى مادەنيەتىن بەس ساۋساعىنداي بىلەتىن وسى ءتۇسىندىرۋشى 8 جىلدىڭ الدىندا ”تۇسىندىرۋدەن بەيحابار“ بولاتىن.
2015 - جىلى داشۋە بىتىرگەن گۇلبوستان بايىرعى قالا كورىنىس ءوڭىرىن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ ءتۇسىندىرۋشى قابىلدايتىن حابارىن كورىپ، ءارى - ءسارى بولماي تىزىمدەلەدى. گۇلبوستان بىلاي دەدى: مەنىڭ ۇيرەنگەن كاسىبىم تۇسىندىرۋشىمەن ەشقانداي قاتىسى بولماعانىمەن، الايدا مەن بۇل كاسىپكە قىزىعامىن، سوندىقتان سىناپ كورگىم كەلدى.
مىڭ جىلدىق بايىرعى كوشە − وستەڭ بويى جولى، 100 جىلدىق بايىرعى شايحانا، قولونەر بۇيىمدارى بازارى... گۇلبوستان بايىرعى قالانىڭ ۇلتتىق سالت - سانا مادەنيەتى، گۋمانيتارلىق ادەت - عۇرىپ قاتارلىلاردى ىشكەرىلەي ءتۇسىندى.
”قاشقار بايىرعى قالاسىن وزگەرتۋ ينجەنەرياسى − بايىرعى قالا تۇرعىندارىن ’جاقسى ۇيگە قونىستاندىرىپ، داڭقىن اسىرىپ، جاقسى تۇرمىسقا كەنەلتكەن‘ ينجەنەريا“. بايىرعى قالانىڭ وراسان زور وزگەرىسى گۇلبوستاننىڭ قىزمەتكە دەگەن قىزعىندىلىعىن ارتتىردى، ول وسىنىڭ بارلىعىن ساياحاتشىلارعا ءتۇسىندىرىپ ايتقىسى كەلەدى. الايدا باستابىندا مىنەزى تۇيىق گۇلبوستان بەيتانىس ساياحاتشىلارعا كەز كەلگەندە، كوڭىلدەگىدەي تۇسىندىرە الماي، تەك تۇسىندىرمەنى مەحانيكالى تۇردە جاتتاپ قانا بەرەتىن، اۋەلى، ساياحاتشىلاردىڭ كوزىنە تۋرا قاراۋعا دا باتىنا المايتىن.
”ءتۇسىندىرۋشى استە ءتۇسىندىرۋ ءسوزىنىڭ تاسىمالداۋشىسى ەمەس، ەگەر ءتۇسىندىرۋ سوزىندە قامتىلعان ءبىلىمدى ءبىر شەلەك سۋعا تەڭەسەك، ءبىز تولىق ءبىر كۇبى سۋ دايىنداۋىمىز قاجەت“. قاشقار بايىرعى قالاسى كورىنىس ءوڭىرىن باسقارۋ كوميتەتى باستىعىنىڭ ءسوزى گۇلبوستاننىڭ مويىمايتىن جىگەرىن جانىدى.
تۇسىندىرگەندە دىبىستاۋى ولشەمدى بولماعاندىقتان، ول ۋاقىت بولا قالسا قايتا - قايتا جاتتىعادى؛ تۇيىق مىنەزىن تۇزەتۋ ءۇشىن، ول سانالى تۇردە قوعامدىق قيمىلدارعا كوپتەپ قاتىناسادى؛ اناعۇرلىم كوپ ءبىلىم ازىرلەۋ ءۇشىن، ول دەمالىس ۋاقىتتارىنان پايدالانىپ، شينجياڭ تاريحىنا، مادەنيەتىنە قاتىستى ءتۇرلى كىتاپتاردى مۇقيات وقىپ، كىشى پەيىلدىكپەن مامانداردان اقىل - كەڭەس سۇراپ، ”تولىق كۇبى سۋ “ دايىنداۋعا تالپىنادى.
تالاپتى ەرگە نۇر جاۋار. گۇلبوستان بىرتە - بىرتە كورىنىس وڭىرىندەگى تاڭداۋلى تۇسىندىرۋشىگە اينالادى. بايىرعى قالانىڭ ءاربىر بۇرىشى ول جونىنەن اڭگىمەلەيتىن ءبىر - ءبىر حيكاياعا اينالىپ، ساياحاتشىلاردىڭ كوڭىل قالاۋىنان شىعادى.
گۇلبوستاننىڭ قاراۋىنشا، ءتۇسىندىرۋشىنىڭ قىزمەت قۇنى اناعۇرلىم كوپ ادامنىڭ قاشقار بايىرعى قالاسىنا كەلىپ، قاشقار بايىرعى قالاسىن ۇعىنۋىنان ايگىلەنبەك، ”ساياحاتشىلاردىڭ رازى بولۋى ءبىزدىڭ ەڭ زور قۋانىشىمىز بولدى“.
بايىرعى قالادا ”بايىرعىلىق“ تا، ”جاڭالىق“ تا بار، بۇگىنگى قاشقار بايىرعى قالاسى دۇنيە جۇزىنە قاشقاردىڭ كەلبەتىن ايگىلەيتىن جاڭا ”تانىسقىعا“ اينالدى.
گۇلبوستان قازىرگى ءتۇسىندىرۋشى قىزمەتىنە وتە رازى، ول بىلاي دەدى: ”بايىرعى قالاداعى ءار كۇنگى جاڭالىق بايىرعى قالانىڭ ادامدى ەڭ باۋرايتىن جەرى“.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
تەلەفون: 65367915-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ باسپا ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەي كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2023 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى
